مغز از سلولهای عصبی تشکیل شده است که از طریق فعالیت الکتریکی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. تشنج یک اختلال الکتریکی ناگهانی و بدون کنترل در مغز است. تشنج هنگامی اتفاق می افتد که یک یا چند قسمت از مغز دارای سیگنال های الکتریکی غیر طبیعی است که سیگنال های طبیعی مغز را قطع می کند. هر چیزی که ارتباط طبیعی بین سلولهای عصبی در مغز را قطع کند می تواند باعث تشنج شود. این اختلال ،می تواند باعث ایجاد تغییراتی در رفتار ، حرکات یا احساسات شما و در سطح هوشیاری شود. برخی از عوامل ایجاد تشنج شامل تب بالا ، قند خون بالا یا پایین ، الکل یا ترک مواد مخدر است.
وقتی شخصی 2 بار یا بیشتر تشنج داشته باشد که علت مشخصی نداشته باشد ، این بیماری صرع تشخیص داده می شود. صرع نوعی اختلال مغز است. افراد مبتلا به صرع هنگامی که دو یا چند تشنج داشته اند تشخیص داده می شوند.انواع زیادی از تشنج وجود دارد. فرد مبتلا به صرع می تواند بیش از یک نوع تشنج داشته باشد.
انواع مختلفی از تشنج وجود دارد که شدت آن در دامنه مختلف است. انواع تشنج بسته به مکان و نحوه شروع مغز متفاوت است. بیشتر تشنج ها از 30 ثانیه تا دو دقیقه به طول می انجامد. تشنج که بیش از پنج دقیقه طول بکشد اورژانس پزشکی است.
تشنج شایع تر از چیزی است که فکر می کنید. تشنج می تواند پس از سکته مغزی ، آسیب دیدگی سر ، عفونت مانند مننژیت یا بیماری دیگری اتفاق بیفتد. با این حال بسیاری از اوقات علت تشنج ناشناخته است.
بیشتر اختلالات تشنج را می توان با دارو کنترل کرد ، اما مدیریت تشنج هنوز می تواند تأثیر قابل توجهی در زندگی روزمره شما داشته باشد. خبر خوب این است که شما می توانید با متخصص مراقبت های بهداشتی خود برای تعادل کنترل تشنج و عوارض جانبی دارو همکاری کنید.
همراه با تشنج ، علائم و نشانه ها می توانند از خفیف تا شدید باشد و بسته به نوع تشنج متفاوت است. علائم و نشانه های تشنج شامل موارد زیر است:
پزشکان عموماً تشنجها را براساس چگونگی و منشا فعالیت غیرطبیعی مغز به انواع کانونی(فوکال) و جنرالیزه طبقه بندی می کنند. اگر چگونگی شروع بیماری تشنج مشخص نباشد ، ممکن است تشنج ها به عنوان شروع ناشناخته طبقه بندی شوند.
تشنج کانونی ناشی از فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در یک ناحیه از مغز شماست. تشنج کانونی هنگامی اتفاق می افتد که عملکرد الکتریکی غیر طبیعی مغز در یک یا چند ناحیه از یک طرف مغز رخ می دهد. قبل از تشنج کانونی ، ممکن است شما یک هاله (اورا) داشته باشید یا علائم آن را در مورد وقوع تشنج نشان دهید. این مسئله بیشتر با یک تشنج کانونی پیچیده متداول است. شایع ترین هاله شامل احساساتی است. مانند:
داشته باشید تشنج کانونی می تواند با یا بدون از دست دادن هوشیاری رخ دهد.
این نوع تشنج اغلب در ناحیه مغز اتفاق می افتد که کنترل احساسات و عملکرد حافظه (لوب تمپورال) را کنترل می کند. احتمالاً هوشیاری خود را از دست خواهید داد. شما فقط ممکن است از آگاهی از اتفاقات اطراف خود دست بردارید. ممکن است بیدار به نظر بیایید اما انواع رفتارهای غیرمعمول داشته باشید.
ممکن است شما به فضا خیره شوید. به طور عادی به محیط خود پاسخ ندهید یا حرکات تکراری مانند مالیدن دست ، جویدن ، بلع یا راه رفتن دورانی را انجام دهید. زبان زدن به لثه ، لب زدن ، لب جویدن ، جیغ زدن ، گریه یا خندیدن باشد. ممکن است بعد از تشنج خسته یا خواب باشید. به این دوره بعد از حمله می گویند.
علائم بستگی به این دارد که کدام ناحیه از مغز تحت تأثیر قرار می گیرد. اگر عملکرد غیر طبیعی مغز الکتریکی در بخشی از مغز درگیر با بینایی (لوب اکسیپیتال) باشد ، ممکن است بینایی شما تغییر کند. بیشتر اوقات ، ماهیچه ها تحت تأثیر قرار می گیرند. فعالیت تشنج محدود به یک گروه عضلانی جدا شده است. این تشنج ممکن است احساسات را تغییر داده یا شیوه نگاه ، بو ، احساس ، سلیقه یا صدا را تغییر دهد ، اما شما آگاهی خود را از دست نمی دهید. این تشنجها همچنین ممکن است منجر به لرزیدن غیر ارادی قسمت بدن مانند بازو یا پا و علائم حسی خود به خود مانند لرزش ،تعریق و حالت تهوع سرگیجه و نور چشمک زن شود.
علائم تشنج کانونی ممکن است با سایر اختلالات عصبی مانند میگرن ، نارکولپسی یا بیماری روانی اشتباه گرفته شود.
تشنج هایی که به نظر می رسد شامل تمام مناطق مغز می شود ، تشنج جنرالیزه نامیده می شوند. تشنج عمومی در هر دو طرف مغز اتفاق می افتد. شما هوشیاری خود را از دست خواهید داد و بعد از تشنج خسته خواهید شد. انواع مختلف تشنج جنرالیزه شامل موارد زیر است:
تشنج ابسنس ، که قبلاً به عنوان تشنج petit mal شناخته می شد ، اغلب در کودکان اتفاق می افتد و با خیره شدن به فضا یا حرکات ظریف بدن مانند چشمک زدن یا لب زدن به لب مشخص می شود. این تشنج ها ممکن است به صورت گروهی اتفاق بیفتد و باعث از بین رفتن مختصر آگاهی شود.
تشنج تونیک باعث سفت شدن عضلات می شود. این تشنج ها معمولاً روی عضلات پشت ، بازوها و پاها تأثیر می گذارد و ممکن است باعث شود شما به زمین بیفتید.
تشنج آتونیک ، که به عنوان تشنج افتادن نیز شناخته می شود ، باعث از دست رفتن کنترل عضلات می شود که ممکن است باعث شود شما ناگهان فروپاشی یا سقوط کنید.
تشنج کلونیک با حرکات عضلانی تند و تیز مکرر یا ریتمیک همراه است. این تشنج ها معمولاً روی گردن ، صورت و بازوها تأثیر می گذارد.
تشنج میوکلونیک معمولاً به صورت تکانه ناگهانی مختصر یا گرفتگی بازوها و پاها ظاهر می شود.
تشنج تونیک-کلونیک ، که قبلاً به عنوان تشنج گرند مال شناخته می شد ، چشمگیرترین نوع تشنج صرعی است و می تواند باعث از دست رفتن ناگهانی هوشیاری ، سفت شدن بدن و لرزش بدن و گاهی اوقات از بین رفتن کنترل مثانه یا گاز گرفتن زبان شما شود.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر ، به کمک فوری پزشکی مراجعه کنید:
سلولهای عصبی (نورون ها) در مغز باعث ایجاد ، ارسال و دریافت ایمپالس های الکتریکی می شوند که به سلول های عصبی مغز امکان برقراری ارتباط می دهند. هر چیزی که این مسیرهای ارتباطی را مختل کند می تواند منجر به تشنج شود.
شایع ترین علت تشنج صرع است. اما هر فردی که تشنج داشته باشد صرع ندارد. بعضی اوقات تشنج به دلیل:
داشتن تشنج در مواقع مشخص می تواند به شرایطی منجر شود که برای شما یا دیگران خطرناک باشد. ممکن است در معرض خطر باشید:
افراد مبتلا به تشنج به احتمال زیاد دچار مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب هستند. مشکلات ممکن است در نتیجه مشکلات در مواجهه با خود بیماری و همچنین عوارض جانبی دارویی باشد.
پس از تشنج ، پزشک علائم و تاریخچه پزشکی شما را به طور کامل بررسی می کند. پزشک شما ممکن است چندین آزمایش را برای تعیین علت تشنج شما انجام دهد و ارزیابی کند که احتمال وجود یک آزمایش دیگر نیز چقدر است.
آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
همه افرادی که یک تشنج دارند یک مورد دیگر نخواهند داشت و از آنجا که تشنج می تواند یک حادثه منزوی باشد ، ممکن است پزشک شما تصمیم نگیرد تا زمانی که بیش از یک مورد را انجام داده اید ، شروع به درمان کند.
هدف مطلوب در درمان تشنج ، یافتن بهترین روش درمانی ممکن برای جلوگیری از بروز تشنج ، با کمترین عوارض جانبی است.
درمان تشنج معمولاً شامل استفاده از داروهای ضد تشنج است. گزینه های مختلفی برای داروهای ضد تشنج وجود دارد. هدف این است که دارویی را پیدا کنید که برای شما مفید باشد و کمترین عوارض جانبی برای شما ایجاد کند. در بعضی موارد ، پزشک ممکن است بیش از یک دارو را توصیه کند.
پیدا کردن دارو و دوز مناسب می تواند پیچیده باشد. پزشک هنگام انتخاب دارو برای تجویز ، وضعیت شما ، تعداد دفعات تشنج ، سن و سایر عوامل را در نظر می گیرد. پزشک همچنین سایر داروهای مورد استفاده شما را بررسی خواهد کرد تا اطمینان حاصل شود که داروهای ضد صرع با آنها تداخلی ندارند.
اگر داروهای ضد تشنج مؤثر نباشند ، سایر روشهای درمانی ممکن است گزینه ای باشد:
هدف از عمل جراحی جلوگیری از بروز تشنج است. جراحان در جایی که تشنج شروع می شود ، منطقه مغز شما را پیدا کرده و از بین می برند. جراحي براي كساني كه تشنجی دارند كه هميشه در همان مکان در مغز آنها منشأ مي گیرد بهتر عمل مي كند.
وسیله ای که زیر پوست سینه شما کاشته می شود ، عصب واگ را در گردن شما تحریک می کند و سیگنال هایی به مغز شما ارسال می کند که باعث مهار تشنج می شود. با تحریک عصب واگ ، ممکن است هنوز نیاز به مصرف دارو داشته باشید ، اما ممکن است شما بتوانید دوز را کاهش دهید.
در حین عصب دهی واکنشی ، دستگاهی که در سطح مغز شما یا در بافت مغز کاشته می شود می تواند فعالیت تشنج را تشخیص دهد و تحریک الکتریکی را به منطقه شناسایی شده ارائه دهد تا تشنج را متوقف کند.
پزشکان الکترودهایی را در مناطق معینی از مغز شما قرار می دهند تا تکانه های الکتریکی تنظیم کنند که فعالیت غیر طبیعی مغز را تنظیم می کند. الکترودها به وسیله ای مانند ضربان ساز که در زیر پوست سینه شما قرار دارد وصل می شود ، که میزان تحریک تولید شده را کنترل می کند.
پیروی از رژیم غذایی پر چربی و کربوهیدرات های کم ، معروف به یک رژیم کتوژنیک ، می تواند کنترل تشنج را بهبود بخشد.
تغییرات رژیم غذایی کم چرب و کم کربوهیدرات ، از جمله شاخص گلیسمی کم و رژیمهای غذایی تغییر یافته اتکین ، هرچند که کمتر موثر هستند اما به اندازه رژیم کتوژنیک محدود کننده نیستند و ممکن است فوایدی داشته باشند.
زنانی که دچار تشنج قبلی شده اند به طور معمول قادر به بارداری سالم هستند. نقایص هنگام تولد مربوط به برخی از داروهای خاص ممکن است گاهی رخ دهد.
به طور خاص ، اسید والپروئیک – یکی از داروهای احتمالی برای تشنج عمومی – با نقایص شناختی و نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا همراه است. آکادمی مغز و اعصاب آمریکایی توصیه می کند که خانمها به دلیل خطرات برای کودک از مصرف اسید والپروئیک در دوران بارداری خودداری کنند. در مورد این خطرات با پزشک خود صحبت کنید. به دلیل خطر نقص هنگام تولد و به دلیل اینکه بارداری می تواند سطح داروها را تغییر دهد ، برنامه ریزی پیش تصور برای خانم هایی که تشنج داشته اند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در بعضی موارد ، ممکن است مناسب باشد که دوز داروی تشنج را قبل یا طی حاملگی تغییر دهید. درمان ممکن است در موارد نادری تغییر کنند.
برخی از داروهای ضد تشنج می توانند تأثیر داروهای ضد بارداری (ضد بارداری خوراکی) را تغییر دهند. اگر پیشگیری از بارداری دارای اولویت بالایی است ، بررسی کنید که آیا داروی شما با داروی ضد بارداری شما ارتباط برقرار می کند یا خیر ، آیا باید اشکال دیگر پیشگیری از بارداری مورد بررسی قرار گیرد.
در اینجا چند مرحله برای کمک به کنترل تشنج می توانید استفاده کنید:
تشنج معمولاً منجر به صدمات جدی نمی شود ، اما اگر تشنج مکرر داشته باشید ، آسیب دیدگی احتمال دارد. این مراحل می تواند به شما در جلوگیری از آسیب دیدگی در هنگام تشنج کمک کند.
دانستن اینکه چه کسی باید انجام شود اگر شاهد تشنج هستید ، مفید است. اگر در آینده در معرض تشنج هستید ، این اطلاعات را به خانواده ، دوستان و همكاران منتقل كنید تا در صورت داشتن تشنج بدانند كه چه كنند.
برای کمک به شخصی در هنگام تشنج ، این مراحل را انجام دهید:
اگر با اختلال تشنج زندگی می کنید ، ممکن است احساس نگرانی یا استرس نسبت به آنچه آینده شما دارد داشته باشد. استرس می تواند روی سلامت روان شما تأثیر بگذارد ، بنابراین مهم است که در مورد احساسات خود با متخصص مراقبت های بهداشتی صحبت کنید و به دنبال راه هایی برای یافتن کمک باشید.
خانواده شما می توانند پشتیبانی بسیار مورد نیاز را ارائه دهند. آنچه در مورد اختلال تشنج خود می دانید به آنها بگویید. به آنها اطلاع دهید که می توانند از شما سؤال بپرسند و در مورد نگرانی های خود در گفتگوها آماده باشند. با به اشتراک گذاشتن مطالب آموزشی یا منابع دیگری که متخصص بهداشت شما به شما داده است ، به آنها کمک کنید تا شرایط شما را درک کنند.
با سرپرست خود ملاقات کرده و در مورد اختلال تشنج و نحوه تأثیر آن روی شما صحبت کنید. در صورت بروز تشنج در هنگام کار ، از سرپرست یا همکاران خود در مورد آنچه نیاز دارید صحبت کنید. در مورد اختلالات تشنج با همكاران خود صحبت كنيد.
به یاد داشته باشید، شما لازم نیست که به تنهایی با آن مقابله کنید. به خانواده و دوستان دسترسی داشته باشید. از متخصصین مراقبت های بهداشتی خود در مورد گروه های پشتیبانی محلی بخواهید یا به یک انجمن پشتیبانی آنلاین بپیوندید. از درخواست کمک نترسید. داشتن سیستم پشتیبانی قوی برای زندگی با هر شرایط پزشکی بسیار مهم است.
در بعضی موارد ، تشنج نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد و همیشه زمان لازم برای آماده شدن برای قرار ملاقات وجود ندارد.
در موارد دیگر ، اولین ملاقات شما برای ارزیابی تشنج ممکن است با پزشک خانواده یا پزشک عمومی باشد. یا ممکن است شما به یک متخصص مانند پزشک معالج در شرایط مغز و سیستم عصبی (متخصص مغز و اعصاب) یا یک متخصص مغز و اعصاب آموزش دیده در صرع (صرع) مراجعه کنید.
برای آماده شدن برای قرار ملاقات خود ، در مورد آماده شدن و درک آنچه از پزشک انتظار دارید ، در نظر بگیرید.
اطلاعات مربوط به تشنج را ضبط کنید. اگر این جزئیات را می دانید ، زمان ، مکان ، علائمی را که تجربه کرده اید و مدت زمان ماندگاری آن را درج کنید. از هرکسی که ممکن است این تشنج را مشاهده کرده باشد ، مانند یکی از اعضای خانواده ، دوست یا همکار خود ، جستجو کنید تا بتوانید اطلاعاتی را که نمی دانید ضبط کنید.
از محدودیت های قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان ملاقات ، سؤال کنید که آیا قبل از انجام هرگونه آزمایش پزشکی یا امتحان پزشکی ، کاری وجود دارد که باید از قبل انجام دهید.
اطلاعات شخصی اصلی ، از جمله فشارهای اساسی یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید .
لیستی از تمام داروها ، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی از جمله دوزها را تهیه کنید.
برای کمک به شما در یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات ، یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستانتان را همراهی کنید . همچنین ، از آنجا که ممکن است شما از همه مواردی که هنگام تشنج اتفاق می افتد آگاهی نداشته باشید ، ممکن است پزشک شما بخواهد از شخصی که شاهد بوده سؤال کند.
سوالاتت رو برای پرسیدن از دکتر بنویس.
تهیه لیستی از سوالات به شما کمک می کند تا از پزشک خود بهترین استفاده را ببرید.
در مورد تشنج ، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
علاوه بر سؤالاتی که برای سؤال از پزشک خود تهیه کرده اید ، هر وقت خواستید سؤالاتی را که به درستی درک نکردید در طول ملاقات خود مطرح کنید .
پزشک شما به احتمال زیاد تعدادی سؤال از شما خواهد پرسید:
برای دریافت مشاوره در این زمینه به پیج اینستاگرام دکتر مهرداد حسین زاده بختوری به عنوان یکی از بهترین متخصصان جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات مراجعه نمایید .
منبع