علل نیاز به درمان و جراحی تومور مغزی خوش خیم
تومور مغزی خوش خیم در حقیقت از قسمت های تشکیل دهنده جمجمه، ساختار جمجمه، مننژ یا پرده پوشاننده مغز، آراکنوئید یا جدار گروه کف جمجمه و گاهی از مغز منشا میگیرند. تومورهای مغزی خوش خیم در محل مشخصی از مغز ثابت بوده و امکان رشد آهسته و قطعی دارند. همچنین این بیماری دارای درمان های مختلفی است که جراحی تومور مغزی خوش خیم یکی از آنها می باشد. از طرفی تشخیص نوع درمان بر عهده متخصص مغز و اعصاب بوده و میزان پیشرفت بیماری نیز با استفاده از آزمایش های مختلف مشخص می شود.
به طور کلی بافت اصلی تومورهای خوش خیم دارای رشد آرامی بوده و نوعی بافت غیر سرطانی می باشند. همچنین با توجه به فرایند رشد آهسته و عدم پیشروی تومور، درمان این نوع بیماری بسیار راحت تر بوده و با برداشتن کل تومور طی جراحی تومور مغزی خوش خیم، رشد آن متوقف می شود. بنابراین تومورهای خوش خیم به راحتی درمان شده و فرد مبتلا به زندگی عادی خود باز می گردد. این نوع تومورها دارای انواع مختلفی هستند که عبارتند از:
- کوردوما: این نوع تومور خوش خیم اغلب با حمله به استخوان های مجاور، بافت عصبی مغز را تحت فشار قرار داده و از رشد آرامی نیز برخوردار می باشد. این نوع از تومورهای خوش خیم نسبت به بیه حالت تهاجمی تری دارند و خطر درگیری عروق و اعصاب مجاور نیز در این نوع وجود دارد. همچنین افراد مسن تر بیشتر درگیر این نوع بیماری می شوند.
- کرانیوفارنژیوما: این مدل تومور خوش خیم اغلب داخل بخش های مهم مغز نفوذ کرده و برداشتن آن طی جراحی تومور مغزی خوش خیم نسبتا سخت تر از سایر تومورها می باشد. همچنین این نوع تومورها اغلب از بافت های غده هیپوفیز تغذیه کرده و درمان آن موجب تنظیم شدن غده های هیپوفیز نیز می شود.
- مننژیوم: این نوع تومور یکی از شایع ترین نوع از تومورهای خوش خیم بوده و در برخی موارد درمان آنها بسیار سخت می باشد. همچنین این نوع بیماری اغلب برای افراد کم سن و سال اتفاق افتاده و به آرامی داخل بدن گسترش می یابد.
- شوانوما: این مدل تومورهای خوش خیم در حقیقت در امتداد اعصاب ایجاد شده و سلول های عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین این نوع تومورها فشار جدی و شدیدی به جمجمه و گوش وارد کرده و دارای عوارض خطرناکی نیز می باشد. بنابراین درمان آن طی جراحی تومور مغزی خوش خیم نسبتا سخت می باشد.
تومور مغزی خوش خیم به چه علت به وجود می آید
سابقه خانوادگی
بیشتر سرطان ها و تومورها حالت ژنتیکی داشته و از افراد نزدیک خانواده به ارث می رسند. در این موارد بهتر است با پزشک متخصص ژنتیک مشورت کنید تا درمان مناسبی را برای بیماری شما انتخاب کند.
سن
به طور کلی تومورهای مغزی اغلب با افزایش سن اتفاق افتاده و این امر جراحی تومور مغزی خوش خیم را سخت تر می سازد.
نژاد
تحقیقات نشان داده که تومورهای مغزی اغلب برای افرادی که دارای نژاد سفید پوست هستند اتفاق می افتد. از طرفی تومورهای مغزی نوع مننژیوما نیز بیشتر برای آمریکایی های سیاه پوست اتفاق می افتد.
مواد شیمیایی
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک اغلب خطر ابتلا به انواع سرطان ها از جمله تومورهای مغزی را افزایش داده و بسیار خطرناک می باشد. این نوع مواد شیمیایی نیز اغلب در شرکت های صنعتی وجود دارند که باید فاصله ایمنی خود را به آنها به خوبی رعایت کنید.
پرتوهای خطرناک
افرادی که در معرض پرتوهای خطرناک قرار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع بیماری می باشند. از طرفی کار کردن در تاسیسات اصلی هسته ای قرار گرفتن در معرض پرتوهای خطرناک، خطر ابتلا به این بیماری و نیاز به جراحی تومور مغزی خوش خیم را افزایش می دهد.
اقدامات پیش از جراحی تومور مغزی خوش خیم
هنگامی که پیش از انجام جراحی و در دوره درمان بیمار دچار حالت هایی مانند سردرد، حالت تهوع، خطای دید و تشنج شود، باید با پزشک متخصص مشورت کند. همچنین بهتر است داروهای ضد تشنج خود را به توصیه پزشک مرتب مصرف کنید تا تشنج ها کاهش یافته و سایر علائم بیماری نیز متوقف شود. در برخی موارد نیز برای جراحی تومور مغزی خوش خیم، قسمتی از موها باید کوتاه شوند تا عمل به راحتی انجام شود. همچنین استفاده از پروتزهای فلزی یا غیر فلزی و مانیتورینگ عصبی، متناسب با نوع بیماری متفاوت بوده و بنابر تشخیص پزشک متخصص انتخاب می شوند. از طرفی مصرف داروهایی مانند آسپرین را باید سه روز و قرص پلاویکس را شش روز پیش از جراحی متوقف کرده و جهت قطع دارو وارفارین، چند روز در بیمارستان تحت نظر پزشک باشید. همچنین جهت قطع داروهای فشار خون، قند خون و دیگر داروها بهتر است پیش از انجام جراحی تومور مغزی خوش خیم با متخصص بیهوشی یا پزشک متخصص مشورت کنید. از طرفی داشتن رژیم غذایی سالم و استفاده از داروهای مکمل حاوی پروتئین و ویتامین، به شما کمک می کند تا خطر ایجاد عفونت های شدید را نیز افزایش دهید.
درمان تومور مغزی خوش خیم
در وهله اول با مشاهده علائم خطرناک بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با استفاده از تست های مناسب، نوع بیماری را به صورت دقیق تشخیص دهد. این نوع تست ها عبارتند از:
معاینات نورولوژیک
این نوع معاینات شامل برخی تست های شنوایی، بینایی، سطح هوشیاری و میزان رفلاکس است که با معاینه دقیق، میزان تورم موجود در چشم و مغز را به خوبی نش جراحی تومور مغزی خوش خیم می کند.
ام آر آی
تست ام آر آی در حقیقت با بهره گیری از نوعی مگنت و امواج دارای طول زیاد انجام شده و تصویر دقیق و کاملی از بافت اصلی مغز، در اختیار پزشک می گذارد تا نوع بیماری را به خوبی تشخیص دهد.
سی تی اسکن
این تست با بهره گیری از اشعه ایکس و امواج خاص انجام شده و اطلاعات دقیقی از سیستم آناتومیک مغز در اختیار پزشک قرار می دهد. همچنین زمانی که تومور داخل مغز به صورت دقیق داخل سی تی اسکن تشخیص داده نشود، پزشک از روش پیشرفته تری جهت تشخیص نوع تومور استفاده می کند. این روش به گونه ای است که در وهله اول پیش از جراحی تومور مغزی خوش خیم، قسمت کوچکی از تومور جهت بررسی زیر میکروسکوپ برداشته می شود.
روش های درمانی تومور مغزی خوش خیم
به طور کلی پس از تشخیص و شناسایی نوع بیماری، از درمان های مختلفی برای افراد مبتلا به تومور مغزی استفاده می شود. به عبارتی دیگر نوع درمان با توجه به نوع تومور، محل قرارگیری تومور داخل بافت مغز، اندازه تومور و سلامت جسمانی بیمار متفاوت می باشد. روش های درمانی تومور مغزی خوش خیم عبارتند از:
جراحی
جراحی تومور مغزی خوش خیم در حقیقت اصلی ترین درمان برای این نوع بیماری می باشد. این نوع درمان به گونه ای است که در وهله اول جمجمه بیمار به صورت کامل شکافته شده و کل تومور از بافت مغز برداشته می شود. در مواقعی که تومور اطراف نواحی حساس بافت مغز قرار گرفته باشد، خود تومور به صورت کامل برداشته می شود ولی زمانی که به دلیل آسیب رساندن به بافت اصلی مغز امکان برداشتن تومور وجود نداشته باشد، از درمان های دیگری برای تسکین علائم این نوع بیماری استفاده می شود.
رادیوتراپی
این نوع درمان یکی از روش هایی است که در صورت عدم امکان جراحی تومور مغزی خوش خیم انجام می شود. درمان رادیوتراپی به گونه ای است که با بهره گیری از اشعه و امواج بالا انجام شده و مانع از رشد و پیشرفت سلول ها می شود. همچنین انجام این روش باعث می شود تا سلول های غیر طبیعی به مرور زمان از بین رفته و تومور کوچک شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی در حقیقت آخرین روشی است که پس از جراحی تومور مغزی خوش خیم پیشنهاد می شود. داروهای مورد استفاده برای شیمی درمانی، تقسیم سلولی را متوقف کرده و موجب کوچک شدن تومور مغزی می شود. همچنین این نوع داروها اغلب به شکل خوراکی، در قالب قرص و تزریق وریدی می باشند.
دوره نقاهت جراحی تومور مغزی خوش خیم
بیمار پس از انجام جراحی تومور مغزی خوش خیم نیاز به مراقبت های بسیاری دارد که باید به خوبی انجام دهد. دوره نقاهت این بیماری در حقیقت بین چند روز تا چند هفته بوده و متناسب با نوع تومور و جراحی متفاوت می باشد ولی در بیشتر مواقع برای تومورهای خوش خیم، دوره نقاهت تنها تا چند روز طول می کشد. مراقبت هایی که باید برای دوره نقاهت پس از جراحی تومور مغزی خوش خیم در نظر گرفته شوند عبارتند از:
زخم جراحی
مراقبت هایی که جهت آلوده نشدن زخم جراحی باید رعایت شوند عبارتند از:
– استریل و پانسمان کردن زخم جراحی باید به صورت مرتب در طول روز انجام شود.
– بهتر است هنگام خواب، وزن اصلی سر را روی محل زخم قرار ندهید چرا که این امر موجب عدم گردش خون داخل زخم می شود.
– طی دوران نقاهت پس از جراحی تومور مغزی خوش خیم، بهتر است از استعمال دخانیات دوری کنید چرا که باعث آسیب رساندن به زخم می شود.
– پس از گذشت یک هفته می توانید زخم خود را با شامپو بچه شستشو داده و به راحتی استحمام کنید.
فعالیت های روزانه
جهت انجام فعالیت های روزانه پس از جراحی به موارد بسیاری باید توجه کنید که عبارتند از:
– با توجه به بروز علائمی از جمله سردرد، سرگیجه و انواع تشنج پس از جراحی، بهتر است از انجام فعالیت هایی مانند رانندگی تا دو ماه خودداری کنید.
– استفاده طولانی از گوشی تلفن همراه و سایر لوازم الکترونیکی پس از جراحی تومور مغزی خوش خیم، موجب تشدید علائم بیمار می شود.
رژیم غذایی
در دوره نقاهت پس از جراحی از مواد غذایی و رژیم مناسبی باید برای بیماری استفاده شود که عبارتند از:
– تا مدت 24 ساعت پس از عمل، بهتر است از مایعات، سوپ و غذاهای بسیار نرم برای تغذیه بیمار استفاده کنید.
– برای بیمار جراحی شده باید از رژیم غذایی مناسب شامل غذاهای کم نمک و کم چرب استفاده کنید تا آسیبی به سیستم بدن وی وارد نشود.
– استفاده از مواد پروتئینی و ویتامین ها برای رژیم غذایی بیمار، موجب کاهش اضطراب وی شده و به تقویت جسمی بیمار کمک می کند. به عنوان مثال استفاده از قرص های مکمل دارویی کمک بسیاری به بهبود بدن بیمار می کند.
مصرف دارو
مصرف دارو یکی از مهم ترین مواردی است که در دوره نقاهت به بهبود علائم بیمار کمک می کند. مراقبت هایی دارویی عبارتند از:
– بیمار باید پس از جراحی تومور مغزی خوش خیم، با مشورت پزشک از آنتی بیوتیک های خوراکی استفاده کند چرا که این داروها درد بیمار را به شکل قابل توجهی تسکین می دهند.
– داروهای مسکن از جمله دیکلوفناک، استامینوفن و نوافن از داروهای ضد التهاب بوده و به منظور کاهش درد و تورم بافت مغز توسط پزشک تجویز می شوند.
– یکی از شایع ترین علائمی که پس از جراحی تومور مغزی بروز می دهد، تشنج است که موجب کاهش سرعت روند بهبودی بیمار نیز می شود. بنابراین با استفاده از داروهای ضد تشنج به تجویز پزشک، می توانید احتمال بروز تشنج پس از عمل را کاهش دهید.
– استفاده از داروهای ضدانعقاد و تزریق آنها در زیر پوست شکم، موجب بهبود اختلالات حرکتی بیمار پس از جراحی تومور مغزی خوش خیم می شود.
کلام آخر
در نتیجه تومور مغزی خوش خیم دارای قدرت تهاجمی کمتری بوده و از سرعت انتشار و رشد پایین تری نسبت به تومور مغزی بدخیم برخوردار می باشد. این امر سبب گشته تا تومور مغزی خوش خیم دارای علائم خفیف تر و درمان ساده تری بوده و به سایر بافت های بدن آسیبی وارد نکند. همچنین روش های مختلفی جهت تشخیص و درمان این نوع بیماری وجود دارد که اصلی ترین روش آن جراحی تومور مغزی خوش خیم است چرا که از آسیب رسیدن به سایر نقاط مغز جلوگیری می کند.
دکتر مهرداد حسین زاده بختوری از جراحان مغز و اعصاب با تجربه و دانش بالا در این زمینه توانایی تشخیص و درمان و در صورت نیاز جراحی تومور های مغزی خوش خیم را دارند. برای دریافت نوبت می‌توانید با مطب تماس بگیرید.