preloader
صرع و بارداری زنان: بایدها و نباید حین بارداری و زایمان

صرع و بارداری زنان: بایدها و نباید حین بارداری و زایمان

  • خانه
  • -
  • بیماری ها
  • -
  • صرع و بارداری زنان: بایدها و نباید حین بارداری و زایمان
صرع و بارداری زنان: بایدها و نباید حین بارداری و زایمان
  • با توجه به پیشرفت علمی و دارویی در کنترل بیماری های اعصاب بویژه صرع، مشکلات صرع و بارداری امروزه به میزان زیادی ذهن زنان را درگیر خود کرده است. زیرا امروزه این افراد به راحتی با دارو درمانی و اصلاح سبک زندگی، بیماری خود را کنترل کرده و فعالیت و زندگی عادی خود را در اجتماع دارند. این امر منجر به افزایش نرخ ازدواج زنان با بیماری صرع و افزایش احتمال بارداری آنها شده است. احتمال بروز مشکلات صرع در بارداری 5 مورد در هر هزار زن باردار است. جالب اینجاست که بیماری صرع دومین مشکل شایع مغز و اعصاب در زنان باردار (پس از سر درد) بوده و به همین علت نگرانی زیادی برای زنان مبتلا و خانواده های آنها ایجاد می نماید. در صورت مشاوره پزشکی و چکاپ مداوم دارویی با متخصصان مغز و اعصاب، این زنان هم می توانند به راحتی بارداری و وضع حمل داشته و در بیش از 90 درصد اوقات فرزندی سالم بدنیا آورند.

    دکتر بختوری متخصص مغز و اعصاب در تهران

    انتقال اطلاعات در اعصاب از سلولی به سلول دیگر بر اساس فرآیندی الکتریکی-شیمیایی صورت می گیرد. وقتی بطور همزمان و ناگهانی تعداد زیادی از این پیام های عصبی با هم ایجاد شوند، در مغز طوفانی الکتریکی شکل می گیرد که حاصل آن تشنج است. صرع یک اختلال عصبی است که شامل تکرار حالت های تشنجی بصورت مزمن و مداوم می باشد.  طبق برآوردهای جهانی حدود 1 درصد جمعیت دچار این بیماری هستند. علایم صرع شامل موارد زیر هستند:

    • سر درد
    • تغییر در خلق و سطح انرژی
    • غش کردن
    • اغتشاش شعور (کونفوزیون)
    • پاک شدن حافظه و فراموشی
    • خواب آلودگی

    برخی از افراد نیز حالت پیش تشنجی (آئورا) را قبل از حمله تجربه می کنند که شامل احساساتی عجیب و غریب (بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی) است.

    تشخیص صرع در افراد بر اساس گرفتن شرح حال کامل پزشکی، آزمایش خون، نوار مغزی (EEG)، CT اسکن، MRI، و نوار قلب (EKG) صورت می گیرد. امروزه بیشترین، بهترین، و موثرترین شیوه کنترل و درمان بیماری صرع، استفاده از داروهای ضد صرع و ضد تشنج است. داروهای عمده در درمان صرع کاربامازپین، فنی توئین، فنوباربیتال، اسید والپروئیک، پریمیدین، کلونازپام، اتوسوکسیمید هستند. این داروها عوارض کنترل شده ای دارند و با مراقبت، مراجعه منظم به پزشک و آزمایش های ادواری کمترین میزان عارضه را برای بیماران مبتلا به صرع ایجاد خواهند کرد.

    گردن درد

    عوارض صرع و بارداری برای زنان باردار چگونه است؟

    عوارض صرع و بارداری برای زنان باردار

    تقریباً اکثریت قریب به اتفاق زنانی که دارای بیماری صرع هستند، دوره بارداری، زایمان و شیردهی بدون مشکلی را داشته اند. طبق مطالعات صورت گرفته در ایران، احتمال اینکه زنی با ابتلاء به صرع فرزندی سالم به دنیا بیاورد، بیش از 90% است. پس جای نگرانی در این زمینه نیست.

    اما متاسفانه در تعداد اندکی از این زنان، صرع و بارداری آنها برایشان مشکلات عدیده ایجاد کرده اند. مشکلاتی که ممکن است به دلیل ابتلا به صرع برای زنان باردار به وجود آید بیشتر به دلیل مصرف داروهای ضد صرع است. در عین حال مواردی چون کثرت حملات صرع حین بارداری، ارثی بودن صرع مادر، آسیب های جسمانی حین حملات صرع، و وضعیت اجتماعی-اقتصادی نامطلوب مادر دارای صرع بر وضعیت جنین و دوره بارداری مادر اثرات نامطلوب دارند. عمده عوارض صرع در بارداری شامل دو برابر شدن مخاطرات زیر برای مادران مبتلا به این بیماری است:

    • مرده زایی
    • کم شدن دور سر نوزاد
    • زایمان زودرس
    • زایمان نارس
    • کاهش ضربان قبل جنین
    • کاهش اکسیژن رسانی به جنین
    • وزن حین تولد پایین
    • شاخص آپگار پایین
    • نقایص و ناهنجاری های مادرزادی
    • مرگ مادر و/یا نوزاد حین زایمان
    • پره اکلامپسی (فشار خون بالای 14/9 و وجود پروتئین در ادرار)

     

    میزان، شدت و دفعات تشنج در دوره بارداری در زنان دارای صرع در 30 درصد مواقع افزایش و در 20 درصد مواقع نیز کاهش نشان می دهد. این تغییرات می توانند به دلایلی همچون نوسانات هورمونی، تغییر در متابولیسم کبدی داروهای ضد صرع، تغییر در فاکتورهای پلاسمای خون، دریافت غذای ناکافی در ماه های اول (به خاطر حالت تهوع و استفراغ)، و بی خوابی و/یا کم خوابی های در سه ماهه آخر بارداری باشند.

    آسیب های احتمالی داروهای صرع بر جنین

    آسیب های احتمالی داروهای صرع بر جنین

    داروهای ضد صرع و داروهای ضد تشنج همگی از جفت و بند ناف عبور کرده و در نتیجه، بر بدن جنین تاثیرات خود را باقی می گذارند. مطالعات مختلف نشان داده اند مصرف داروهای ضد صرع و ضد تشنج در زنان باردار دچار صرع احتمال آسیب ها و نقایص مادرزادی، میکرو سفالی، و تاخیر رشد در کودکان آنها را احتمالاً تا حدود 12 برابر افزایش می دهند.

    جراحی صرع در کودکان

    یکی از نکات مهم در رابطه بین داروهای ضد صرع و بارداری، غلظت این داروها در خون مادر و میزان آسیب به جنین است. پژوهش ها نشان داده اند هر چه تعداد و دوز داروهای دریافتی توسط زنان بارداری مبتلا به صرع کمتر باشد، میزان احتمالی آسیب به فرزندان آنها به مراتب کمتر خواهد بود. در زنان بدون مصرف دارو، میزان بروز نقایص مادرزادی در فرزند 2 درصد است. در صورت مصرف یک داروی ضد صرع این میزان 3 درصد می شود. اگر دو داروی ضد صرع مصرف شوند خطر ناهنجاری های مادرزادی نوزاد به 5.5 درصد خواهد رسید. هنگام مصرف همزمان سه داروی ضد صرع، خطر نقص مادرزادی به 11 درصد و در شرایط مصرف همزمان 4 داروی ضد صرع، خطر نابهنجاری های نوزاد به 23 درصد افزایش خواهد یافت.

     

    بارداری و بیماری صرع

    در حوزه آسیب های اختصاصی مغز و اعصاب جنین که ناشی از داروهای صد صرع و ضد تشنج هستند، مواردی همچون میکرو سفالی، اسپینا بیفیدا (بیماری پروانه ای)، عقب ماندگی ذهنی، تشنج، کندی روانی-حرکتی، و تغییرات وسیع در نوار مغزی (EEG) نوزادان قابل ذکر هستند. این موارد به شدت و تعداد حملات صرع مادر حین دوره بارداری ارتباطی ندارند.

    در عین حال زمان مصرف دارو در نوع و میزان آسیبی که جنین دیده است، بسیار مهم است. در صورت مصرف دارو در هفته 5 تا 6 بارداری احتمال آسیب های مغزی و نخاعی بسیار بالاست. شکاف کام (سقف دهان) و لب شکری در صورت مصرف داروهای ضد صرع در هفته 7 و 10 بارداری پیش می آیند. همچنین، بیماری های قلبی مادرزادی در صورت مصرف داروهای ضد صرع در زنان باردار پیش از هفته هشتم بارداری، رخ خواهند داد.

    چگونه از تشدید صرع حین بارداری جلوگیری کنیم؟

    بطور کلی با توجه به اینکه صرع جزو آن دسته از بیماری های مغز و اعصاب است که با دارو به راحتی کنترل می شود، بنابراین، می توان در دوران بارداری با مصرف درست و به هنگام دارو تحت نظارت متخصصان مغز و اعصاب، بارداری بی درد سری را پشت سر گذاشت. نکته بسیار مهم برای بارداری زنان دارای صرع این است که حتماً به پزشک متخصص مغز و اعصاب، متخصص ژنتیک، و متخصص زنان و زایمان مشورت نمایند.

    نشت مایعات مغزی (CSF) چیست؟

    نکات کلیدی برای زنان دارای صرع که قصد بارداری دارند شامل داشتن برنامه تغذیه، ورزش مرتب روزانه که متناسب با فرد بیمار طراحی شده است، مصرف مکمل های دارویی و ویتامینی بویژه اسید فولیک و مصرف ویتامین K در ماه آخر بارداری است.

    طبق توصیه های انجمن های بین المللی صرع، بهترین راه برای کاهش آسیب های صرع و بارداری، حاملگی برنامه ریزی شده است. به این معنا که بهترین زمان برای بارداری زنان دارای صرع وقتی است که حداقل آنها دو سال هیچ گونه حمله و تشنجی را تجربه نکرده باشند. در این وضعیت پزشک متخصص مغز و اعصاب با بررسی های نوار مغزی (EEG) و سابقه بیماری، می تواند امکان قطع مصرف دارو را پیش از شروع حاملگی بررسی نماید. در عین حال، در صورت حاملگی ناخواسته و یا عدم امکان قطع دارو در دوره بارداری، باید به کمترین تعداد و کمترین میزان دوز نگهدارنده لازم، داروهای ضد صرع برای این زنان تجویز شوند. جهت مشورت در این زمینه با دکتر مهرداد بختوری متخصص جراحی مغز و اعصاب ، به پیج اینستاگرام ایشانdrbakhtevari مراجعه نمایید.

    بارداری و صرع

    نکته جالب توجه این است که بسياری از عوارض داروهای ضد صرع بر جنين با مصرف اسيد فوليك توسط مادر قبل از بارداری و در طول آن، قابل پيشگيری است. در سال های اخير پزشکان با تجويز اسيد فوليك به اندازه 1 میلی گرم 6 ماه پیش از بارداری و 4 تا 5 ميلی گرم روزانه طی دوره بارداری به میزان زیادی از نقايص جنينی این مادران کاسته اند.

    لازم به ذکر است زنان باردار دچار صرع تا باید جای ممکن از مصرف داروهای جدید ضد صرع همچون فلبامات، گاباپنتين، لاموتريجين ، اوكسی كاربامازپين، توپی راميت، تياگابين و ويگاباترين در ایام بارداری اجتناب نمایند. چون این داروها به تازگی تاییدیه های خود را دریافت نموده اند و پژوهش های کامل و درازمدتی در زمینه تاثیرات این داروها بر بارداری مادر و سلامت جنین صورت نگرفته است. حداقل زمان لازم برای این بررسی ها 15 الی 20 سال است.

    دکتر مهرداد بختوری

    منابع

    https://www.epilepsy.com/living-epilepsy/epilepsy-and/women/epilepsy-and-pregnancy

    https://www.columbianeurology.org/neurology/staywell/epilepsy-and-pregnancy

    https://epilepsysociety.org.uk/living-epilepsy/pregnancy-and-epilepsy

    http://www.iranepi.org/default.aspx?tabid=63&ArticleId=26

    https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/epilepsy-pregnant/

    میانگین امتیازات ۵ از ۵
    از مجموع ۲ رای

    ارسال دیدگاه

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    سه × یک =