لوردوز یا گودی کمر به انحنای شدید به سمت داخل در ناحیه کمر یا ستون فقرات کمری (بالای باسن) گفته می‌شود. این حالت همچنین به نام “swayback” شناخته می‌شود. ستون فقرات به طور طبیعی دارای دو نوع انحنا است: کیفوتیک (انحنای بیرونی در ناحیه قفسه سینه، معروف به قوز پشت) و لوردوز (انحنای داخلی در ناحیه کمر). مقداری انحنا در هر دو حالت طبیعی است، اما اسکولیوز (انحنای جانبی ستون فقرات) همیشه غیرطبیعی تلقی می‌شود.
گودی کمر چیست؟
گودی کمر به انحنای طبیعی به سمت داخل در ناحیه کمر اشاره دارد. اما اگر این انحنا بیش از حد باشد، به آن گودی کمر یا لوردوز گفته می‌شود. لوردوز می‌تواند بر کمر و گردن تأثیر بگذارد و باعث فشار بر ستون فقرات، درد و ناراحتی شود. در صورتی که این وضعیت شدید باشد و درمان نشود، می‌تواند بر حرکت فرد تأثیر بگذارد. درمان لوردوز به شدت انحنا و نحوه تأثیر آن بستگی دارد. اگر انحنا هنگام خم شدن به جلو کاهش یابد، معمولاً نگرانی کمتری وجود دارد و فیزیوتراپی و تمرینات می‌تواند کمک‌کننده باشد. اما اگر انحنا ثابت بماند، مراجعه به پزشک ضروری است.
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
علت شایع گودی کمر یا لوردوز
گودی کمر می‌تواند در هر سنی بروز کند و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. این عوامل شامل:
اسپوندیلولیستزیس: در این وضعیت، یکی از مهره‌های تحتانی به سمت جلو بر روی مهره زیرین می‌لغزد. این مشکل معمولاً با درمان یا جراحی قابل اصلاح است.
پوکی استخوان: بیماری که باعث کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی‌ها می‌شود.
استئو سارکوما: نوعی سرطان استخوان که بیشتر در استخوان‌های ران یا بالای بازو مشاهده می‌شود.
چاقی: این وضعیت می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های جدی مانند دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و سرطان را افزایش دهد.
لوردوز در ناحیه کمر یا همان گودی کمر
لوردوز در ناحیه کمر یا ستون فقرات کمری رایج‌ترین نوع این عارضه است. ساده‌ترین روش برای بررسی این وضعیت دراز کشیدن به پشت روی سطحی صاف است. در این حالت، شما باید بتوانید دست خود را زیر کمرتان قرار دهید و فضای کمی بین کمر و سطح داشته باشید. فرد مبتلا به لوردوز فضای بیشتری بین پشت خود و سطح خواهد داشت. در صورتی که منحنی شدید باشد، هنگام ایستادن این منحنی به شکل قوس C مشاهده می‌شود و شکم و باسن فرد به سمت جلو برجسته می‌شود.
علائم گودی کمر چیست؟
شایع‌ترین علامت گودی کمر درد عضلانی است. زمانی که ستون فقرات به طور غیرطبیعی خم می‌شود، عضلات در جهات مختلف کشیده شده و دچار سفتی یا اسپاسم می‌شوند. این وضعیت می‌تواند باعث محدودیت در حرکت کمر نیز گردد. برای بررسی لوردوز، می‌توانید دراز بکشید روی سطحی صاف و ببینید آیا فاصله زیادی بین منحنی کمر و کف زمین وجود دارد. اگر بتوانید به راحتی دست خود را در این فضا جا دهید، ممکن است به لوردوز دچار باشید.
در صورتی که با علائم زیر مواجه شوید، ممکن است نشانه‌های یک مشکل جدی‌تر مانند فشار روی عصب باشد:
- بی‌حسی
- احساس سوزن‌سوزن شدن
- درد شبیه شوک الکتریکی
- کنترل ضعیف مثانه
- ضعف عضلانی
- مشکل در کنترل عضلات
لوردوز در کودکان
گودی کمر در کودکان اغلب بدون دلیل مشخصی ظاهر می‌شود و به آن “لوردوز خوش‌خیم نوجوانان” گفته می‌شود. این وضعیت معمولاً به دلیل ضعف یا سفتی عضلات اطراف ران کودک ایجاد می‌شود و به طور طبیعی با رشد کودک بهبود می‌یابد. لوردوز همچنین می‌تواند نشانه‌ای از دررفتگی مفصل ران باشد، به ویژه اگر کودک در تصادف یا سقوط دچار آسیب شده باشد.
سایر شرایط نادری که می‌توانند باعث لوردوز در کودکان شوند، معمولاً به مشکلات عصبی و عضلانی مربوط می‌شود و شامل موارد زیر است:
- فلج مغزی (Myelomeningocele): یک بیماری ارثی که در آن نخاع در شکاف استخوان‌های پشت گیر می‌افتد.
- دیستروفی عضلانی: گروهی از اختلالات ارثی که باعث ضعف عضلانی می‌شود.
- آتروفی عضلانی نخاع: یک بیماری ارثی که باعث حرکات غیرارادی می‌شود.
- آرتروگروپوزیس (Arthrogryposis): مشکلی که هنگام تولد رخ می‌دهد و باعث می‌شود مفاصل نتوانند به اندازه طبیعی حرکت کنند.
گودی کمر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک برای تشخیص لوردوز، ابتدا سابقه پزشکی بیمار را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. در طول معاینه، پزشک از بیمار می‌خواهد که به جلو و کنار (پهلو) خم شود تا موارد زیر را ارزیابی کند:
- انعطاف‌پذیری منحنی: آیا منحنی به طور طبیعی خم می‌شود؟
- دامنه حرکت: میزان حرکت در نواحی مختلف.
- تراز بودن ستون فقرات: آیا ستون فقرات به درستی تراز است؟
- وجود ناهنجاری‌ها: آیا ناهنجاری خاصی وجود دارد؟
پزشک ممکن است سوالات زیر را نیز بپرسد:
- چه زمانی متوجه انحنای بیش از حد در پشت خود شدید؟
- آیا منحنی به مرور بدتر می‌شود؟
- آیا شکل منحنی تغییر کرده است؟
- درد را در کجا احساس می‌کنید؟
پس از بررسی علل احتمالی، پزشک ممکن است آزمایشاتی از جمله اشعه ایکس ستون فقرات را تجویز کند تا زاویه منحنی لوردوتیک را بررسی کند. نتایج این آزمایشات با عوامل دیگری مانند قد، سن و توده بدن مقایسه می‌شود تا تشخیص نهایی لوردوز انجام شود.
بیشتر بدانید: سرطان ستون فقرات
گودی کمر چگونه درمان می‌شود؟
بیشتر افراد مبتلا به لوردوز نیازی به درمان پزشکی ندارند مگر اینکه وضعیت شدید باشد. درمان لوردوز بستگی به شدت منحنی و علائم همراه دارد.
گزینه‌های درمان شامل موارد زیر است:
- دارو: برای کاهش درد و تورم
- فیزیوتراپی: برای تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکت
- کاهش وزن: برای بهبود وضعیت فرد
- بریس: برای کودکان و نوجوانان
- جراحی: در موارد شدید با نگرانی‌های عصبی
- مکمل‌های غذایی: مانند ویتامین D برای حمایت از سلامت استخوان‌ها
چگونه می‌توان از لوردوز جلوگیری کرد؟
در حالی که هیچ دستورالعمل خاصی برای پیشگیری از لوردوز وجود ندارد، می‌توانید با انجام برخی تمرینات به حفظ وضعیت خوب و سلامت ستون فقرات کمک کنید. این تمرینات شامل موارد زیر است:
- بالا انداختن شانه‌ها
- ایجاد شیب‌های گردن
- تمرینات یوگا: مانند ژست‌های گربه و پل
- بلند کردن پاها
- ایجاد شیب لگن روی توپ پایداری
ایستادن طولانی‌مدت ممکن است تأثیراتی بر منحنی ستون فقرات داشته باشد. مطالعه‌ای نشان داده است که نشستن به طور قابل توجهی تغییرات منحنی کمر را کاهش می‌دهد. اگر متوجه شدید که به دلیل کار یا عادت زیاد ایستاده‌اید، استراحت کنید.
بیشتر بدانید: لرزش بدن از داخل
جمع بندی
لوردوز (گودی کمر) به انحنای شدید به سمت داخل در ناحیه کمر یا ستون فقرات کمری اشاره دارد. این وضعیت می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود و به عوامل مختلفی از جمله اسپوندیلولیستزیس، پوکی استخوان، و چاقی مرتبط باشد.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”