از آنجا که عمل فیوژن ستون فقرات به دورۀ بهبودی طولانی نیاز دارد، مراقبتهای بعد از عمل اهمیت ویژهای دارند. اگرچه نسبت موفقیت عمل فیوژن ستون فقرات برای تثبیت 2 یا چند مهرۀ مجاور، بالا بوده و شخص را قادر به انجام فعالیتهای طبیعی قبلیاش میکند، زمان بهبودی بسته به عوامل متعدد میتواند متفاوت باشد. این عوامل عبارتند از: وسعت جراحی، سایر بیماریهای طبی و میزان پایبندی به دستورالعملهای مراقبتی.
زمان بهبودی پس از عمل فیوژن ستون فقرات
اکثر افراد میتوانند 2 تا 4 روز پس از عمل فیوژن ستون فقرات (در صورت وجود افراد دیگری در خانه) از بیمارستان مرخص شده و به خانه برگردند. چند هفته بعد در صورت قطع داروهای اپیوئیدی ممکن است رانندگی نیز از سر گرفته شود. معمولاً از سر گرفتن یک فعالیت اداری یا کارمندی حدود 4 تا 6 هفته طول میکشد اما از سر گرفتن فعالیتهایی که جنبۀ فیزیکی بیشتری دارند، ممکن است 3 ماه یا بیشتر طول بکشد.
علیرغم نام عمل فیوژن ستون فقرات کمری، ستون فقرات عملاً جوش نمیخورد. در عوض، طی جراحی یک گرافت استخوانی یا جایگزین در ستون فقرات تعبیه میشود تا با تسهیل رشد استخوان بین مهرههای مجاور نهایتاً یک استخوان تشکیل شود؛ این فرآیند معمولاً 3 تا 6 ماه طول میکشد. این استخوان جدید، ستون فقرات را در آن ناحیه بیحرکت میسازد. به منظور تثبیت آن ناحیه در هنگام بهبود و استحکام استخوان، ممکن است از پیچها، کیجها، پلاکها و میلههایی حین جراحی استفاده شود. برخی از بیماران نیز طی بهبودی از آتل استفاده میکنند که حرکت را محدود میسازد.
بلوغ و استحکام استخوان 12 تا 18 ماه پس از جراحی ادامه مییابد. بسیاری از افراد با فیوژن تک سطحی میتوانند حدود 6 ماه پس از عمل، همۀ فعالیتها (حتی فعالیتهای سنگین مانند وزنه برداری یا امور ساختوساز) را از سر بگیرند.
عواملی که میتوانند روند بهبودی را آهسته کنند
اگرچه معمولاً 3 تا 6 ماه لازم است تا مهرههای مجاور پس از جراحی در قالب یک استخوان منسجم به یکدیگر جوش بخورند، روند بهبودی و فیوژن در برخی از بیماران ممکن است به سبب عوامل زیر به تاخیر بیفتد:
- استعمال سیگار یا سایر محصولات حاوی نیکوتین (که حاوی سموم مهارکنندۀ رشد استخوان هستند)
- چاقی و پوکی استخوان
- برخی بیماریهای مزمن مانند دیابت
- سوءتغذیه
- افسردگی
- مصرف طولانی مدت اپیوئیدها قبل از جراحی
- مصرف داروی پردنیزون
عوامل دیگری نیز میتوانند روند بهبودی را آهسته کنند؛ به عنوان مثال، انجام فعالیتهای پرخطر (مانند خم شدن، بلند کردن اجسام یا پیچ خوردن بدن) در اوایل دورۀ بهبودی ممکن است به پسرفت یا نیاز به جراحی دوم بینجامد.
برنامهریزی بلند مدت برای فیوژن ستون فقرات
نگرانی از نحوۀ کنترل درد پس از فیوژن ستون فقرات کمری، موضوع رایجی است. مشورت قبلی با جراح پیرامون روشهای تسکین درد به تعیین انتظارات واقعبینانه کمک میکند. اگر بیماران تا 3 ماه قبل از جراحی از داروهای اپیوئیدی استفاده کنند، کنترل مناسب درد در اوایل دورۀ پس از جراحی بسیار دشوار خواهد بود. دریافت نسخۀ مجدد برای داروهای حاوی اکسیکدون یا مورفین معمولاً وقتگیرتر از گذشته است؛ بنابراین مشورت پیش از موعد با جراح در مورد فرآیند تجویز نسخۀ مجدد میتواند از بروز مشکلات جلوگیری کند.
آمادهسازی پیشاپیش خانه نیز احتمال بهبودی سریع را افزایش میدهد:
- وسایل روزمره را در دسترس قرار دهید. با نگهداری وسایل پرکاربرد در نقاطی که دسترسی راحتی دارند، احتمال خم شدن شخص برای رسیدن به آنها کمتر میشود.
- برای وعدههای غذایی پیشاپیش برنامهریزی کنید. به منظور کمینهسازی ایستادن و جابهجایی در اطراف آشپزخانه برای تهیۀ وعدههای غذایی، غذاهای قابل استفاده در مایکروویو را ذخیره کنید یا غذاها را برای مصرف بعدی، آماده و فریز کنید.
- درخواست کمک کنید. توافق با یک نفر براي كمك در كارهاي دشوارتر مانند شستن لباسها ممكن است ضروری باشد.
توصیه میشود پیرامون اقدامات لازم برای بازگشت به خانه پس از عمل فیوژن نیز از جراح سوال کنید؛ مانند اینکه آیا بیمار در ابتدا میتواند از پلهها استفاده کند یا خیر.
کلام آخر
عمل فیوژن ستون فقرات، در صورت انتخاب صحیح بیمار و انجام دقیق مراقبتهای پس از جراحی، میتواند به بهبود قابل توجه درد و بازگشت فرد به فعالیتهای روزمره منجر شود. با این حال، موفقیت نهایی این جراحی تنها به خود عمل محدود نمیشود، بلکه تا حد زیادی به صبر بیمار، رعایت دستورالعملهای پزشکی، اصلاح سبک زندگی و پرهیز از عوامل آسیبزا در دوران نقاهت وابسته است.
آگاهی از روند بهبودی، عوامل تأثیرگذار بر آن و برنامهریزی مناسب برای دوران پس از عمل فیوژن ستون فقرات، نقش مهمی در کاهش عوارض و تسریع بازگشت به زندگی عادی دارد. در نهایت، ارتباط مستمر با جراح و پیگیری منظم وضعیت بهبودی، بهترین راه برای دستیابی به نتیجهای ایمن و پایدار پس از فیوژن ستون فقرات خواهد بود.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”
دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سالها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه میدهند. ایشان با بهرهگیری از تکنیکهای پیشرفته و نوین در جراحیهای مغز و اعصاب، توانستهاند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.
دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبتهای پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روشهای مدرن فیزیوتراپی و درمانهای تکمیلی استفاده میکنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیبهای نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل میکنن