شکستگی مهره گردن به عنوان یکی از جدی‌ترین آسیب‌های قابل وقوع در ستون فقرات انسان شناخته می‌شود. مهره‌های گردن یا cervical vertebrae هفت مهره‌ای هستند که در ناحیه گردنی ستون فقرات قرار دارند و علیرغم کوتاه بودن نسبت به سایر مهره‌ها، وظیفه‌های بسیار حیاتی از جمله حمایت از نخاع و اتصال سر به بدن را بر عهده دارند.
ستون مهره‌های گردن شامل هفت مهره است که از سر پشتیبانی می‌کنند و آن را به شانه‌ها و بدن متصل می‌کنند، همچنین حرکت سر به اطراف را امکان‌پذیر می‌سازند و از نخاع محافظت می‌کنند. شکستگی هر یک از این مهره‌ها به عنوان “شکستگی گردن” شناخته می‌شود. بخش عمده‌ای از شکستگی‌ها و ناهنجاری‌های ستون فقرات در ناحیه گردن رخ می‌دهد، زیرا این قسمت از ستون فقرات بیشترین تحرک را دارد و آسیب‌پذیرتر است. در ادامه به تفصیل درباره شکستگی مهره‌های گردن صحبت خواهیم کرد.
شکستگی مهره گردن
ستون مهره‌ها از حساس‌ترین بخش‌های بدن انسان هستند که به سه قسمت گردن، سینه و کمر تقسیم می‌شوند. ستون مهره‌های گردن شامل هفت مهره (C1 تا C7) است. بین این مهره‌ها دیسک‌های گردنی قرار دارند که نقش ضربه‌گیر و تسهیل‌کننده حرکت مهره‌ها را ایفا می‌کنند. نخاع نیز در میان این مهره‌ها قرار دارد و سلامت آن برای حس و حرکت ضروری است. وظایف مهره‌های گردن شامل محافظت، حرکت و پشتیبانی از نخاع است.
شکستگی مهره گردن یا “Cervical Vertebrae Fracture” به هر گونه ترک خوردگی و آسیب به مهره‌ها و دیسک‌های بین آنها گفته می‌شود.
انواع شکستگی مهره گردن
شکستگی مهره اول: این نوع از شکستگی که به نام جفرسون شناخته می‌شود، باعث می‌شود مهره اول به ۳ تا ۴ قطعه تقسیم شود. شدت آسیب ممکن است به حدی باشد که مهره دوم را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
شکستگی مهره دوم: این نوع از شکستگی که هنگمن و زائده بین دندانه‌ای نامیده می‌شود، بیشتر در کودکان دیده می‌شود.
شکستگی مهره‌های ششم و هفتم: این نوع از شکستگی که به نام قطره‌ای معروف است، شامل شکستگی‌های مثلثی و بزرگی است که مهره‌های ششم و هفتم را درگیر می‌کند. این شکستگی یکی از شدیدترین نوع شکستگی‌های گردن است که می‌تواند به نخاع آسیب برساند و در درجات مختلف منجر به اختلال در ریشه عصب، پارگی یا کوفتگی شود.
علت شکستگی مهره گردن
مهره‌های گردن آسیب‌پذیر و شکننده هستند و ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی بشکنند. بسیاری از شکستگی‌ها ناشی از حرکات ورزشی پرخطر مانند سوارکاری، ژیمناستیک و شیرجه در آب کم‌عمق هستند. شکستگی‌های گردنی معمولاً به علت آسیب‌ها و ضربه‌های شدید مانند سقوط از ارتفاع یا تصادف رخ می‌دهند. دلایل شکستگی گردن شامل موارد زیر است:
- شکستگی در حین فعالیت‌های ورزشی، مانند افتادن ژیمناست از روی حلقه در حین پشتک زدن، زمین خوردن سوارکار از اسب یا برخورد سر هنگام شیرجه در استخر کم‌عمق
- ضربه
- تصادف
- سقوط
- چرخش ناگهانی گردن
- برخورد وسایل نقلیه با عابر پیاده
ریسک فاکتورهای شکستگی گردن
- افراد مبتلا به پوکی استخوان یا ضعف استخوانی
- قاعدگی نامنظم
- یائسگی در زنان
- ضعف سیستم ایمنی
- آرتریت روماتوئید
- فتق دیسک بین مهره‌ای
- آرتروز
- تومور
علائم شکستگی مهره گردن
شکستگی گردن یک مسئله بسیار جدی است که می‌تواند منجر به فلج یا حتی مرگ شود. فردی که دچار آسیب گردنی شده باید بلافاصله به مراکز پزشکی منتقل شود. شکستگی گردن ممکن است علائم زیر را به همراه داشته باشد:
- درد شدید
- تورم و کبودی
- دو بینی
- اختلال در حواس
- مشکل در بلع
- از بین رفتن هوشیاری
- کاهش احساس در دست و پا
- ضعف عضلانی یا فلج پاها
- مشکل در حرکت دادن گردن
- ضعف ماهیچه‌های بدن
- احساس گرما و سرخی بدن
تشخیص شکستگی گردن
در صورت مشاهده علائم شکستگی مهره‌های گردن، باید گردن خود را ثابت و بی‌حرکت نگه دارید تا به پزشک مراجعه کنید، زیرا هرگونه حرکت اضافی ممکن است منجر به آسیب و قطع نخاع شود. پزشک متخصص ستون فقرات سؤالاتی درباره‌ی چگونگی وقوع حادثه، وارد شدن آسیب، علائم و نشانه‌های بیمار و احساس درد در نواحی مختلف گردن خواهد پرسید. او همچنین بیمار را برای بررسی مشکلات عضلات، رفلکس‌ها و حس‌ها معاینه خواهد کرد.
آزمایشات مورد نیاز شامل موارد زیر است:
- آزمایشات عصبی
- عکس رادیولوژی از ستون فقرات
- تصویربرداری MRI (برای تشخیص میزان آسیب به نخاع گردن)
- آزمایش پرتو X و سی‌تی اسکن (برای تشخیص نوع و شدت آسیب مهره گردن)
درمان شکستگی مهره های گردن
درمان شکستگی مهره گردن برای هر فرد یکسان نیست و بسته به نوع مهره آسیب‌دیده، محل و شدت شکستگی از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. پزشک علاوه بر استفاده از داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک، از روش‌های درمانی زیر بهره می‌گیرد. افراد مبتلا به شکستگی گردن معمولاً باید در بیمارستان بستری شوند و برخی از آنها نیاز به کمک‌های تنفسی دارند. ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشند:
- داروهای ضد درد
- آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت وجود عفونت
درمان بر اساس محل و شدت شکستگی و نوع مهره آسیب‌دیده متفاوت است. شکستگی‌های خفیف ممکن است با پوشیدن یک بریس گردنی به مدت ۶ تا ۸ هفته بهبود یابند. بریس از بیشتر حرکات سر و گردن جلوگیری می‌کند. بریس هالو با سنجاق‌هایی که در جمجمه قرار می‌گیرد، به سر بیمار وصل می‌شود و در طول درمان نمی‌توان آن را برداشت.
شکستگی‌های شدید معمولاً نیاز به عمل جراحی دارند. در طی جراحی، پزشک جراح ستون فقرات از طریق برشی در قسمت جلو یا پشت گردن، شکستگی را ترمیم می‌کند. درمان فیزیکی و توانبخشی ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه یابد.
بریس یا آتل
شکستگی‌های خفیف با استفاده از آتل یا بریس گردن قابل درمان هستند. بریس گردن می‌تواند برای مدت طولانی گردن را ثابت نگه دارد و به بهبود آن کمک کند. مدت زمان استفاده از بریس یا آتل در افراد مختلف متفاوت است و بسته به میزان شکستگی می‌تواند بین ۶ تا ۸ هفته متغیر باشد.
جلیقه هالو نیز ممکن است به بهبود فرد کمک کند. این جلیقه از جنس پلاستیک یا گچ ساخته شده و توسط میله‌هایی عمودی به حلقه فلزی دور سر متصل می‌شود.
در صورتی که شکستگی شدت پیدا کند، پزشک متخصص می‌تواند برای درمان از تراکشن استفاده کند. این روش شامل کشش ستون فقرات به صورت دستی یا مکانیکی است.
عمل جراحی
زمانی که آسیب دیدگی شدید باشد، ممکن است از عمل جراحی برای برداشتن فشار، ترمیم مهره یا تعویض دیسک استفاده شود. در این فرآیند، فرد تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و با ایجاد برشی در جلو یا پشت گردن، به مهره‌ها دسترسی پیدا می‌کند.
دوره نقاهت پس از این جراحی در همه افراد یکسان نیست و به عوامل مختلفی مانند سن و وضعیت سلامت جسمانی فرد وابسته است. فرد آسیب‌دیده برای بازگشت به حالت عادی نیاز به تمرینات فیزیوتراپی دارد.
نحوه پیشگیری از شکستگی مهره های گردن
برای کاهش احتمال شکستگی مهره‌های گردن، می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:
1. همواره در هنگام رانندگی، کمربند ایمنی را ببندید.
2. در استخرهای کم عمق و یا در مکان‌هایی که عمق آن را نمی‌دانید، شیرجه نزنید.
3. در حین ورزش‌های پرتحرک، از وسایل و تجهیزات مناسب و ایمن استفاده کنید.
4. در هنگام انجام کار در ارتفاعات، موارد ایمنی را رعایت کنید.
5. در ورزش‌های پرخطر، از پوشش محافظ استفاده کنید.
6. در مشاغل پرخطر، از لباس و کلاه ایمنی استفاده کنید.
این تدابیر می‌توانند به شما کمک کنند تا خطرات مرتبط با شکستگی مهره‌های گردن را کاهش دهید و از آسیب‌های جدی در این ناحیه پیشگیری کنید.
نتیجه گیری
شکستگی‌های گردن یک مسئله جدی است که می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد، از جمله فلج و در برخی موارد حتی مرگ. علائم شامل درد شدید، تورم، کبودی، اختلال در حواس، و مشکلاتی مانند مشکل در بلع و کاهش احساس در دست و پاها می‌باشند.
در صورت مشاهده علائم شکستگی مهره‌های گردن، حتماً باید گردن ثابت و بی‌حرکت نگه داشته شود تا به پزشک مراجعه شود. پزشک در این موارد برای تشخیص دقیق علاوه بر معاینه جسمانی، ممکن است از آزمایشات عصبی، عکس رادیولوژی، MRI، آزمایش پرتو X و CT Scan استفاده می کند.
درمان شکستگی‌های گردن نیز متنوع بوده و بسته به نوع و شدت شکستگی ممکن است شامل استفاده از بریس یا آتل، جلیقه هالو، جراحی و درمان فیزیوتراپی باشد.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”