ورم مغزی یک بیماری جدی است که با تجمع غیرطبیعی مایعات در داخل و خارج سلول‌های سیستم عصبی مرکزی شناخته می‌شود. این وضعیت خطرناک باعث افزایش حجم مغز و فشار داخل جمجمه می‌شود. شاید شما نیز این سوال را داشته باشید که آیا ورم مغزی می‌تواند کشنده باشد. برای یافتن پاسخ این سوال و درک بهتر ورم مغزی، تا پایان این مقاله با دکتر حسین زاده بختوری بهترین متخصص مغز و اععصاب در تهران همراه باشید.
ورم مغزی چه علائمی دارد؟
ورم مغزی می‌تواند با طیف گسترده‌ای از علائم بروز کند که شدت و نوع آن‌ها بستگی به محل و میزان تورم دارد. برخی از علائم شایع ورم مغزی عبارتند از:
1. سردرد شدید: سردردی که به‌طور ناگهانی شروع می‌شود و ممکن است با گذشت زمان بدتر شود.
2. تهوع و استفراغ: احساس تهوع مداوم و استفراغ‌های مکرر.
3. اختلالات بینایی: تاری دید، دوبینی یا از دست دادن بینایی.
4. اختلالات تعادلی: مشکل در حفظ تعادل و هماهنگی حرکات.
5. اختلالات شناختی: کاهش توانایی‌های شناختی مانند مشکلات در حافظه، تمرکز و تصمیم‌گیری.
6. تغییرات رفتاری و احساسی: تحریک‌پذیری، اضطراب، افسردگی یا تغییرات شدید در رفتار و شخصیت.
7. تشنج: وقوع تشنج‌های غیرمنتظره که می‌تواند نشانه‌ای از فشار بالای داخل جمجمه باشد.
8. ضعف یا فلج: ضعف عضلانی یا فلج شدن یک طرف بدن (همی‌پارزی).
9. کاهش سطح هوشیاری: خواب‌آلودگی، کما یا کاهش واکنش به محیط.
این علائم می‌توانند در اثر افزایش فشار داخل جمجمه و آسیب به بافت‌های مغزی ناشی از ورم مغزی ایجاد شوند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به خصوص اگر به‌طور ناگهانی و شدید ظاهر شوند، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد تا تشخیص و درمان مناسب انجام شود.
چه چیزی باعث ورم مغزی می شود؟
ورم مغزی می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
1. آسیب‌های مغزی: ضربه‌های شدید به سر که می‌تواند باعث خونریزی و تورم مغزی شود. این آسیب‌ها ممکن است ناشی از تصادفات رانندگی، سقوط یا ضربه‌های ورزشی باشند.
2. عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی می‌توانند باعث التهاب و تورم مغزی شوند. مننژیت و انسفالیت از جمله عفونت‌های شایعی هستند که می‌توانند ورم مغزی را ایجاد کنند.
3. سکته مغزی: قطع جریان خون به بخشی از مغز باعث مرگ سلول‌های مغزی و تجمع مایعات در آن ناحیه می‌شود که می‌تواند به تورم منجر شود.
4. تومورها: رشد تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم در مغز می‌تواند باعث افزایش فشار داخل جمجمه و ورم مغزی شود.
5. مسمومیت‌ها: مسمومیت با مواد شیمیایی، داروها یا الکل می‌تواند به آسیب مغزی و تورم منجر شود.
6. ارتفاع بالا: در ارتفاعات بالا، به دلیل کاهش فشار هوا، ممکن است مایعات در مغز تجمع یابند و ورم مغزی ایجاد شود. این وضعیت به نام بیماری ارتفاعی یا ادم مغزی ارتفاعات بالا شناخته می‌شود.
7. اختلالات متابولیک: برخی اختلالات متابولیک مانند نارسایی کبدی یا کلیوی می‌توانند باعث تجمع مایعات در مغز و ورم مغزی شوند.
8. جراحی‌های مغزی: عمل‌های جراحی بر روی مغز ممکن است باعث التهاب و تورم شوند.
در هر یک از این شرایط، تشخیص و درمان به موقع برای جلوگیری از عوارض جدی و بهبود وضعیت بیمار ضروری است.
ورم مغزی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یک وضعیت اورژانسی است که باید به سرعت تشخیص داده و درمان شود. علائم ورم مغزی می‌تواند بسته به ناحیه تحت تأثیر به شدت متفاوت باشد. برای مثال، ورم در ناحیه تمپورال مغز ممکن است باعث اختلالات گفتاری شود، در حالی که ورم در لوب اکسیپیتال معمولاً به اختلالات بینایی منجر می‌شود. این جزئیات برای برنامه‌ریزی درمان‌های جراحی بسیار حیاتی هستند.
برای تشخیص ورم مغزی، از تست‌های رادیولوژیکی مانند سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) و MRI (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی) استفاده می‌شود. این تست‌ها به تعیین محل دقیق و اندازه ورم مغزی کمک می‌کنند. سی تی اسکن می‌تواند تصاویری دقیق از ساختارهای مغزی فراهم کند و MRI می‌تواند جزئیات بیشتری از بافت‌های نرم مغز نشان دهد. با استفاده از این روش‌ها، پزشکان می‌توانند بهترین رویکرد درمانی را برای هر بیمار مشخص کنند.
ورم مغزی چگونه درمان می‌شود؟
درمان ورم مغزی بستگی به علت و شدت آن می‌تواند متنوع باشد. روش‌های درمانی عبارتند از:
1. اکسیژن درمانی:
تجویز اکسیژن از طریق ماسک تنفسی یا در یک محفظه هایپرباریک به منظور بهبود اکسیژن‌رسانی به مغز.
2. اسموتراپی:
استفاده از عوامل اسمزی مانند مانیتول که به صورت داخل وریدی تجویز می‌شوند. این عوامل می‌توانند فشار داخل جمجمه را کاهش داده و مایعات اضافی را از مغز به سمت مجرای عروق بازگردانند. با این حال، استفاده از این داروها باید با دقت و تحت نظر پزشک انجام شود، زیرا ممکن است در برخی موارد باعث تشدید وضعیت شوند.
3. داروها:
استفاده از دیورتیک‌ها، کورتیکواستروئیدها و ضد انعقادها که تحت نظارت دقیق پزشکی برای کاهش ورم مغزی و درمان علت اصلی آن تجویز می‌شوند.
4. هیپوترمی القایی:
کاهش دمای بدن بیمار به صورت اختیاری تا حدود ۳۲ درجه سانتی‌گراد برای کاهش سرعت آسیب مغزی در صورت هیپوکسی یا آنکسی (کاهش یا توقف جریان اکسیژن).
5. ونتریکولوستومی:
توسط جراح مغز و اعصاب با ایجاد سوراخی در جمجمه بیمار انجام می‌شود تا در صورت هیدروسفالی، مایع مغزی نخاعی اضافی را از بطن‌ها خارج کند. این کار از طریق یک کاتتر کوچک انجام می‌شود.
6. جراحی:
در برخی موارد، نیاز به جراحی برای برداشتن یا ترمیم تومور، یا رفع علت ورم مغزی (مانند سکته مغزی هموراژیک یا ایسکمیک) وجود دارد. یکی از روش‌های جراحی، کرانیکتومی فشاری است که با برداشتن بخشی از جمجمه، فشار داخل جمجمه را کاهش می‌دهد.
این روش‌های درمانی با توجه به شرایط خاص هر بیمار و علت آن توسط تیم پزشکی انتخاب می‌شوند.
آیا ورم مغزی کشنده است؟
این بیماری یک وضعیت بسیار جدی است که می‌تواند کشنده باشد، اما میزان خطر بستگی به علت و شدت آن دارد. این بیماری نیازمند تشخیص و درمان سریع است. اقدامات پیشگیرانه، مانند رعایت ایمنی در فعالیت‌های روزانه و کاری، می‌تواند به جلوگیری از آسیب به سر کمک کند. همچنین، کنترل فشار خون از طریق سبک زندگی سالم، ورزش منظم، و اجتناب از سیگار کشیدن ضروری است. هرچه ورم مغزی زودتر تشخیص داده شود و درمان مناسب برای آن آغاز شود، احتمال جلوگیری از مرگ و میر و عوارض جدی آن بیشتر خواهد بود.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”