سرخوردگی مهره کمری چیست ؟علائم،تشخیص و بهترین درمان

سرخوردگی مهره کمری که با نام‌های دیگری مثل لغزش، لقی یا دررفتگی مهره نیز شناخته می‌شود، به حالتی اشاره دارد که در آن ثبات طبیعی مهره‌ها در ناحیه کمر از بین می‌رود. اصطلاح تخصصی این وضعیت “لیستزیس” یا “اسپوندیلولیستزیس” است.

در شرایط طبیعی، مهره‌های ستون فقرات به کمک دیسک‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات به‌صورت پایدار و منظم روی یکدیگر قرار دارند و حرکات آن‌ها کنترل شده است. اما گاهی به دلایلی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود، این هماهنگی و ثبات دچار اختلال می‌شود و ممکن است هنگام ایستادن یا راه رفتن، یک مهره نسبت به مهره مجاورش به شکل غیرعادی حرکت کرده یا بلغزد.

سرخوردگی مهره کمری چیست ؟

سرخوردگی مهره کمری یا اسپوندیلولیستزیس یک اختلال در ستون فقرات است که در آن یک مهره از جایگاه طبیعی خود جابه‌جا می‌شود و معمولاً در نواحی کمر و لگن بروز می‌کند. این وضعیت بیشتر به دلیل ضعف یا آسیب به رباط‌های مهره‌ها ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به درد شدید در ناحیه کمر، لگن و استخوان کمری گردد. در این حالت، درد ممکن است با حرکت و تغییرات در وضعیت بدن شدت یابد و فرد دچار محدودیت در حرکت طبیعی خود شود.

برای تشخیص دقیق اسپوندیلولیستزیس، انجام تصویربرداری مانند ایکس‌ری و مشاوره با پزشک متخصص مغز و اعصاب ضروری است. درمان این بیماری معمولاً شامل استراحت، فیزیوتراپی و در موارد شدیدتر، جراحی برای تثبیت مهره‌ها و بازگرداندن آن‌ها به موقعیت صحیح خود می‌باشد.

علت سرخوردگی مهره کمر چیست؟

ضربه‌ها و شکستگی‌های ستون فقرات، اختلالات مادرزادی، آرتروز، عفونت‌ها، تومورهای ستون فقرات و بسیاری از علل دیگر می‌توانند باعث اختلال در پایداری ستون فقرات شوند. در چنین شرایطی، یک مهره ممکن است روی مهره دیگر حرکت کرده و اصطلاحاً “سُر” بخورد. سه علت اول از دیگر دلایل، شایع‌تر هستند. در بسیاری از موارد که این مشکل به صورت مادرزادی یا به دلیل ضربه ایجاد می‌شود، ممکن است بخشی از مهره دچار شکستگی شود که در تصاویر رادیوگرافی به شکل شکستن گردن “سگ اسکاتلندی” دیده می‌شود.

علایم سرخوردگی مهره کمری

این بیماری بیشتر در زنان میانسال مشاهده می‌شود و اغلب در مهره‌های پایینی کمر رخ می‌دهد. درد کمر شایع‌ترین علامت است که معمولاً در ناحیه پایین کمر احساس می‌شود و گاهی به صورت کمربندی به دو طرف کمر انتشار می‌یابد. این درد معمولاً با فعالیت‌هایی مانند راه رفتن طولانی، ایستادن زیاد، حرکات ناگهانی هنگام رانندگی یا خم شدن به جلو شدت می‌یابد. به محض شروع درد، بیمار اغلب تمایل دارد که بنشیند یا حتی مجبور به خوابیدن می‌شود تا شدت درد کاهش یابد.

با افزایش شدت لیزخوردگی، ممکن است درد به پاها نیز انتشار یابد، به‌ویژه در پشت ران و ساق پا. در برخی موارد، شدت علائم به حدی می‌رسد که با پیاده‌روی کوتاه، بیمار دچار درد شدید در کمر و پاها می‌شود و احساس ضعف، خستگی، لنگش و سستی در پاها می‌کند. در این حالت، فرد ممکن است مجبور شود برای استراحت در فواصل کوتاه توقف کند.

• کمر درد: شایع‌ترین علامت که در ناحیه پایین کمر احساس می‌شود و گاهی به صورت کمربندی به دو طرف کمر گسترش می‌یابد.
• تشدید درد با حرکت: درد با راه رفتن طولانی، ایستادن طولانی و حرکات ناگهانی افزایش می‌یابد.
• انتشار درد به پاها: با تشدید درد، ممکن است به پاها انتشار یابد، به‌ویژه در پشت ران و ساق پا.
• ضعف و سستی: در برخی موارد، شدت علائم باعث احساس ضعف، خستگی، لنگش و سستی در پاها می‌شود.
• نیاز به استراحت: برای کاهش درد، بیماران معمولاً تمایل دارند بنشینند یا حتی دراز بکشند تا شدت درد کم شود.

تشخیص سرخوردگی مهره کمر چگونه است ؟

تشخیص اسپوندیلولیستزیس یا سرخوردگی مهره کمر یک فرآیند حیاتی است که نیاز به ارزیابی دقیق علائم بالینی و استفاده از روش‌های تشخیصی مختلف دارد. پزشک ممکن است از تصویربرداری‌های پیشرفته مانند ایکس‌ری، ام آر آی (MRI) یا سی تی اسکن برای بررسی وضعیت مهره‌ها و لیگامانت‌ها بهره ببرد. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا وضعیت مهره‌ها، اندازه جابجایی مهره کمر و تأثیر آن بر عصب‌ها و بافت‌های اطراف را ارزیابی کند.

علاوه بر تصویربرداری، انجام آزمون‌های فیزیکی نیز برای تشخیص دقیق ضروری است. به عنوان مثال، پزشک می‌تواند با انجام آزمون‌هایی مانند فلکسیون و اکستنشن کمر، فاصله بین مهره‌ها را اندازه‌گیری کرده و میزان انحراف آن‌ها را تشخیص دهد. ترکیب این ارزیابی‌های بالینی و تصویربرداری، امکان تشخیص دقیق‌تر و برنامه‌ریزی درمانی مناسب‌تر برای بیمار را فراهم می‌آورد.

آیا سرخوردگی مهره کمر با بیماری دیسک کمر همراهی دارد؟

واقعیت این است که زمانی که دو مهره کمر از جای خود خارج شده و حرکت غیرطبیعی داشته باشند، دیسک کمر بین آن‌ها نیز تحت فشار قرار گرفته و ممکن است دچار پارگی و بیرون‌زدگی شود. بنابراین، این دو وضعیت معمولاً به طور همزمان در بسیاری از موارد مشاهده می‌شوند.

روند بیماری سرخوردگی مهره کمر چگونه است؟

با گذشت ماه‌ها و سال‌ها، معمولاً سرخوردگی مهره کمر به تدریج بیشتر می‌شود و علائم بیمار نیز به آرامی شدت می‌یابد. این امر به دلیل حرکات مکرر ستون فقرات در طول زندگی روزمره است که باعث افزایش جابجایی و سرخوردگی مهره‌های ناپایدار می‌شود. به ویژه اگر سرخوردگی در سنین جوانی رخ دهد، احتمال پیشرفت آن و رسیدن به مراحل شدیدتر در سال‌های بعد بیشتر است.

در سنین بالاتر، فعالیت فرد کاهش می‌یابد و همچنین ستون فقرات به طور طبیعی به سمت سفت شدن پیش می‌رود، به همین دلیل احتمال پیشرفت بیماری در افراد بالای ۶۰ سال نسبت به دوران میانسالی کمتر است.

درمان سرخوردگی مهره کمر

نوع درمان مناسب برای هر فرد به شدت علائم و میزان سرخوردگی مهره‌ها بستگی دارد. در موارد خفیف‌تر، اولین گام در درمان، فیزیکی است؛ این درمان شامل تقویت عضلات ستون فقرات و افزایش استحکام ناحیه درگیر می‌شود. فیزیوتراپی، ورزش و آب‌درمانی از جمله روش‌های مفید هستند.

به ویژه، راه رفتن در آب و شنا کردن با سبک کرال می‌تواند بهترین گزینه برای درمان‌های اولیه و خفیف سرخوردگی مهره کمر باشد. ادامه ورزش و تقویت عضلات ستون فقرات از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و درد بیمار را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد، چرا که عضلات قوی‌تر مانع از جابجایی غیرطبیعی مهره‌ها می‌شوند.

برای کنترل التهاب عصب‌ها و دیسک‌ها در مراحل اولیه، مصرف داروهای ضدالتهاب ضروری است. این داروها هم به کاهش درد کمک می‌کنند و هم روند بهبودی را تسریع می‌بخشند. استفاده از کمربندهای مخصوص نیز می‌تواند در کوتاه مدت در کاهش درد بیمار به ویژه هنگام راه رفتن یا فعالیت کمک کند.

در مواردی که جابجایی مهره‌ها زیاد نیست، گاهی از تزریق مواد ضدالتهاب به دیسک و عصب‌های اطراف استفاده می‌شود. باید اشاره کرد که درمان‌هایی مانند لیزر، اوزون و روش‌های مشابه جایگاه قابل توجهی در درمان این بیماری ندارند و تنها در موارد خاص ممکن است کمک‌کننده باشند. متأسفانه، در بسیاری از مواقع شاهد استفاده مکرر و غیرضروری این درمان‌ها برای بیماران هستیم.

درمان قطعی و نهایی سرخوردگی مهره کمری، جراحی است که به منظور رفع لقی و ثابت کردن مهره‌های ناپایدار انجام می‌شود. این جراحی معمولاً زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های غیرجراحی نتوانسته‌اند بهبود قابل توجهی در وضعیت بیمار ایجاد کنند یا علائم شدیدتر شده باشند.

آب درمانی برای درمان سرخوردگی مهره کمر

آب‌درمانی یک روش غیردارویی و مؤثر برای کاهش درد ناشی از سرخوردگی مهره کمر است. این روش با استفاده از آب گرم یا سرد بر ناحیه کمر عمل می‌کند و به بهبود تغذیه بافت‌ها، کاهش التهاب و استراحت عضلات کمک می‌کند. آب گرم که معمولاً برای این منظور استفاده می‌شود، می‌تواند باعث تسکین درد و آرامش عضلات شود، در حالی که آب سرد به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کند.

همچنین، حرکات ورزشی در آب به دلیل کاهش وزن بدن در آب، فشار و استرس را کاهش داده و به تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری کمک می‌کند. از جمله این حرکات می‌توان به شنا، پیاده‌روی در آب و تمرینات انعطاف‌پذیری و تقویت کمر اشاره کرد. با این حال، پیش از شروع هر برنامه آب‌درمانی، بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنید تا برنامه‌ای مناسب و ایمن برای شرایط شما تنظیم شود.

پیاده روی در سرخوردگی مهره کمری

پیاده‌روی یک فعالیت فیزیکی مؤثر برای افرادی است که از سرخوردگی مهره کمری رنج می‌برند. این فعالیت می‌تواند به تقویت عضلات کمر و شکم کمک کرده، فشار وارد بر مهره‌ها را کاهش دهد و همچنین بهبود وضعیت کلی بدن و روحیه فرد را به همراه داشته باشد. با این حال، برای کسانی که با سرخوردگی مهره کمری مواجه هستند، مهم است که هنگام پیاده‌روی به وضعیت خود توجه کرده و مراقب شرایط جسمانی خود باشند.

قبل از شروع هر برنامه پیاده‌روی، مشورت با پزشک برای تعیین برنامه‌ای متناسب با وضعیت شما بسیار مهم است. همچنین، نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• انتخاب کفش مناسب: استفاده از کفش‌هایی که حمایت کافی از پاها و کمر دارند برای پیاده‌روی ضروری است.
• شروع با شدت کم: پیاده‌روی را با مسافت و شدت کمتری شروع کرده و به تدریج آن را افزایش دهید تا از تشدید درد و آسیب جلوگیری شود.
• حفاظت از کمر: هنگام پیاده‌روی، استفاده از کمربند حمایتی و حفظ قوس طبیعی کمر اهمیت دارد.
• استراحت و استرچینگ: پس از پیاده‌روی، به بدن استراحت کافی دهید و تمرین‌های کششی برای افزایش انعطاف‌پذیری عضلات انجام دهید.
• شناسایی علائم خطر: در صورت بروز درد یا ناراحتی غیرعادی هنگام پیاده‌روی، باید سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.

با رعایت این نکات و هماهنگی با پزشک، پیاده‌روی می‌تواند به عنوان بخشی از برنامه درمانی مؤثر برای کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرخوردگی مهره کمری باشد.

جراحی سرخوردگی مهره کمر چگونه است؟

جراحی برای درمان سرخوردگی مهره کمر، که به عنوان درمان نهایی شناخته می‌شود، شامل قرار دادن پروتز برای ثابت کردن مهره‌های ناپایدار است. این عمل جراحی ممکن است در ظاهر ساده به نظر برسد و به طور شایع انجام شود، اما در واقع نیازمند دقت و توجه زیادی است. انتخاب روش جراحی مناسب بر اساس علائم بیمار و یافته‌های تصویربرداری، همراه با استفاده از تکنیک‌های صحیح، برای موفقیت این درمان بسیار حائز اهمیت است.

امروزه استفاده از پلاتین در جراحی‌ها به طور گسترده‌ای رایج است، اما مهم است که دقت لازم در قرار دادن پلاتین‌ها در مکان‌های صحیح رعایت شود تا نتیجه مطلوب حاصل گردد. در جراحی‌های موفق، با برداشتن فشار از روی اعصاب و ثابت کردن مهره‌های ناپایدار، انتظار می‌رود که به تدریج علائم بیمار بهبود یابد.

مراقبت های بعد از جراحی سرخوردگی مهره کمر

با توجه به ماهیت سنگین عمل جراحی و استفاده از پلاتین برای ستون فقرات، طبیعی است که درد پس از عمل در ناحیه کمر وجود داشته باشد، اما این درد به تدریج بهبود خواهد یافت. درد منتشر به پاها و احساس گزگز نیز ممکن است برای مدتی ادامه یابد، ولی انتظار می‌رود که به مرور زمان کاهش یابد.

تا زمانی که مهره‌های جابجا شده به طور کامل به هم جوش نخورده باشند، استفاده از کمربند ضروری است و پس از اطمینان از استحکام کافی، که ممکن است چند ماه طول بکشد، می‌توان کمربند را برداشته و از آن استفاده نکرد.

رها کردن ستون فقرات جراحی‌شده پس از بهبود دردها، اشتباه بزرگی است که بسیاری از افراد مرتکب می‌شوند و تصور می‌کنند که نیازی به پیگیری بیشتر نیست. در حالی که ادامه ورزش و انجام جلسات فیزیوتراپی و آب درمانی تحت نظر جراح، بخشی از درمان به حساب می‌آید.

پروتزها هرگز نمی‌توانند جایگزین بافت طبیعی و انعطاف‌پذیر ستون فقرات شوند و فقط به دلیل ناپایداری شدید مجبور به استفاده از آنها هستیم. فردی که این جراحی را انجام می‌دهد، ممکن است قسمتی از حرکت کمر خود را از دست بدهد، اما از طرف دیگر قادر خواهد بود به زندگی عادی خود بازگردد و حتی بدون درد یا با درد کمتر به فعالیت‌های روزمره ادامه دهد. این افراد باید بیشتر از دیگران مراقب فشار وارده بر کمر خود باشند تا از آسیب دیدن سایر مهره‌ها و دیسک‌ها جلوگیری کنند.

عوارض جراحی سرخوردگی مهره کمر

عوارض جراحی سرخوردگی مهره کمر، مانند هر عمل جراحی دیگر، ممکن است شامل ریسک‌ها و مشکلات پس از عمل باشد. این عوارض می‌توانند شامل عفونت، خونریزی، آمبولی، آسیب به اعصاب، فشار بر ریشه‌های عصبی و حتی خونریزی در ناحیه مهره‌ها باشند. علاوه بر این، از دیگر مشکلات ممکن می‌توان به عدم موفقیت جراحی، نیاز به جراحی مجدد، افزایش درد پس از عمل و محدودیت حرکتی اشاره کرد.

برای کاهش این خطرات، بیماران باید با پزشک خود درباره همه جنبه‌های مرتبط با جراحی مشورت کرده و آمادگی کامل برای مراحل بعد از عمل را داشته باشند. این شامل پیگیری دقیق وضعیت توسط پزشک و انجام تمرین‌های فیزیوتراپی منظم به منظور تسریع روند بهبودی و جلوگیری از مشکلات احتمالی است.

بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی

بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی

بیشتر بدانید: جراحی فیوژن ستون فقرات

هزینه جراحی سرخوردگی مهره

هزینه جراحی سرخوردگی مهره کمری تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که می‌تواند میزان هزینه نهایی را تعیین کند. این عوامل شامل موارد زیر است:

1. نوع جراحی: نوع عمل جراحی که برای درمان سرخوردگی مهره انجام می‌شود (مانند لمینکتومی، فیوژن دیسک، یا جراحی تعویض مهره) و پیچیدگی آن بر هزینه تأثیر می‌گذارد. هر نوع جراحی ممکن است نیاز به تجهیزات یا روش‌های خاصی داشته باشد که هزینه‌ها را افزایش دهد.
2. محل جراحی: هزینه جراحی بسته به محل و مرکز جراحی می‌تواند متفاوت باشد. در برخی از مناطق یا بیمارستان‌ها، هزینه‌ها ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از میانگین کشوری باشد.
3. تجهیزات و منابع پزشکی: استفاده از تجهیزات پزشکی پیشرفته، فناوری‌های نوین یا پروتزهای خاص می‌تواند هزینه جراحی را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
4. تجربه پزشک: تجربه و تخصص پزشک در انجام جراحی‌ها ارتباط مستقیمی با هزینه آن دارد. پزشکان با تجربه و تخصص بالا معمولاً هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.
5. هزینه‌های پساجراحی: مراقبت‌های پس از جراحی نیز شامل هزینه‌هایی مانند هزینه بستری در بیمارستان، داروها، جلسات فیزیوتراپی و پیگیری‌های پزشکی است که این هزینه‌ها به هزینه نهایی جراحی افزوده می‌شوند.

مجموع این عوامل می‌تواند باعث تفاوت‌های قابل توجهی در هزینه جراحی سرخوردگی مهره کمری در مراکز مختلف شود.

پیشگیری از سرخوردگی مهره کمر

پیشگیری از اسپوندیلولیستزیس یا سرخوردگی مهره کمری از اهمیت زیادی برخوردار است و می‌تواند با تغییرات در سبک زندگی و انجام تمرینات منظم کاهش یابد. این اقدامات شامل موارد زیر است:

1. تقویت عضلات پشتی و شکمی: انجام تمرینات هدفمند برای تقویت عضلات پشت و شکم می‌تواند فشار وارد بر مهره‌ها را کاهش دهد و پایداری و استحکام کمر را افزایش دهد.
2. مراقبت در حین حرکت: هنگام انجام فعالیت‌های روزمره و ورزشی، توجه به وضعیت بدن و نحوه حرکت بدن بسیار مهم است. اجتناب از حرکات نادرست و بلند کردن اشیاء سنگین به شیوه صحیح می‌تواند از آسیب به مهره‌ها جلوگیری کند.
3. حفظ وزن سالم: اضافه وزن می‌تواند فشار زیادی به مهره‌ها وارد کند، بنابراین داشتن وزن مناسب و انجام فعالیت‌های ورزشی منظم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به اسپوندیلولیستزیس کمک کند.
4. استفاده از تکنیک‌های حمایتی درست: در مواقعی که نیاز به حمایت از کمر وجود دارد، استفاده از کمربندهای حمایتی استاندارد و مناسب می‌تواند از آسیب‌های جدی جلوگیری کند.
5. انجام تمرینات انعطاف‌پذیری: تمریناتی مانند استرچینگ و یوگا می‌توانند به افزایش انعطاف‌پذیری عضلات و بافت‌های اطراف کمک کنند و از بروز این بیماری پیشگیری کنند.
6. مراقبت در طول کار: اگر شغل شما شامل خم شدن یا بلند کردن اشیاء سنگین است، حفظ قوس طبیعی کمر، استفاده از ابزارهای مناسب برای جابجایی اشیاء و انجام تمرینات تقویتی و انعطاف‌پذیری می‌تواند به پیشگیری از اسپوندیلولیستزیس کمک کند.

با رعایت این نکات می‌توان به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرخوردگی مهره کمری را کاهش داد و سلامت کمر را حفظ کرد.

کلام آخر

“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”

دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه می‌دهند. ایشان با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته و نوین در جراحی‌های مغز و اعصاب، توانسته‌اند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.

دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبت‌های پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روش‌های مدرن فیزیوتراپی و درمان‌های تکمیلی استفاده می‌کنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیب‌های نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل می‌کنند.

با توجه به تجربه و دستاوردهای موفق ایشان در درمان بیماری‌های مغز و اعصاب، بیماران می‌توانند با اطمینان کامل از درمان‌های مؤثر و به‌روز بهره‌مند شوند.