هر جراحی، از جمله میکرودیسککتومی کمری، باعث ایجاد یک زخم در محل برش و تحریک بافت اطراف میشود که بدن برای ترمیم آن، بافت اسکار (فیبروز) تولید میکند. بافت اسکار بهطور طبیعی بخشی از فرایند ترمیم است، اما در اطراف ریشههای عصبی ممکن است باعث فشار یا چسبندگی شود و گاهی درد یا محدودیت حرکتی ایجاد کند.
برخی جراحان بر این باورند که ورزشها و حرکات ملایم و کنترلشده در اوایل دوره بعد از عمل میتوانند از ایجاد چسبندگی شدید و تجمع بیش از حد بافت اسکار در اطراف ریشه عصبی جلوگیری کنند. به همین دلیل، انجام تمرینات کششی سبک چندین بار در روز برای مدت 6 تا 12 هفته پس از جراحی توصیه میشود؛ زیرا این دوره زمانی است که بیشترین احتمال تشکیل بافت اسکار وجود دارد. این تمرینات به حفظ انعطافپذیری بافتها، کاهش سفتی عضلات و بهبود جریان خون کمک میکند و میتواند نقشی مؤثر در کاهش درد طولانیمدت و بهبود عملکرد کمر و پاها داشته باشد.
تا انتهای این مقاله از دکتر حسین زاده بختوری، متخصص و جراح مغز و اعصاب همراه ما باشید.

کشش ایمن بعد از میکرودیسککتومی
علاوه بر پیادهروی کوتاه و ملایم که معمولاً در روزهای اول پس از میکرودیسککتومی توصیه میشود، بیمارانی که احساس راحتی دارند میتوانند تمرینات کششی سبک را نیز آغاز کنند. این کششها بهصورت کنترلشده و بدون فشار زیاد بر کمر انجام میشوند و میتوانند به حفظ انعطافپذیری عضلات و مفاصل، کاهش سفتی و پیشگیری از ایجاد بافت اسکار اطراف ریشههای عصبی کمک کنند. شروع زودهنگام کششهای سبک، در کنار راه رفتن، روند بهبودی را تسریع کرده و احتمال بازگشت درد را کاهش میدهد.
کج شدن لگن pelvic tilt

تمرین شیب لگن (Pelvic Tilt) پس از میکرودیسککتومی کمر
-
به پشت دراز بکشید و هر دو زانو را خم کنید، بهطوری که پاها صاف روی زمین قرار بگیرند.
-
عضلات شکم را سفت کنید و ناف خود را به سمت پایین بکشید تا کمر به آرامی روی زمین صاف شود.
-
این وضعیت را حدود ۱۰ ثانیه نگه دارید.
-
تمرین را ۸ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
-
برای افزایش چالش و تقویت بیشتر عضلات لگن و ران، میتوانید همانطور که قابل تحمل است، یکی از ساق پاها را کمی بالا بیاورید و سپس تمرین را انجام دهید.
این تمرین به آرامی عضلات شکم و لگن را تقویت میکند، فشار روی کمر را کاهش میدهد و میتواند به پیشگیری از ایجاد بافت اسکار اطراف ریشه عصبی کمک کند.
بالا بردن پا
شیب لگن با بالا بردن پا علاوه بر تقویت عضلات شکم و لگن، یک کشش ملایم به عضلات همسترینگ (عضلات پشت ران) نیز ایجاد میکند. این کشش میتواند به بهبود انعطافپذیری و عملکرد پاها پس از جراحی میکرودیسککتومی کمک کند، زیرا همسترینگ سفت میتواند فشار روی کمر و ریشههای عصبی را افزایش دهد و باعث درد یا محدودیت حرکت شود. انجام منظم این تمرین با شدت کنترلشده باعث میشود عضلات همسترینگ کشیده و قوی باقی بمانند و حرکت روزمره و بازگشت به فعالیتهای عادی برای بیمار آسانتر شود.

تمرین شیب لگن با بالا بردن پا (Pelvic Tilt with Leg Lift) پس از میکرودیسککتومی کمر
-
به پشت دراز بکشید و هر دو زانو را خم کنید، پاها صاف روی زمین قرار داشته باشند.
-
قسمت پایین کمر را به آرامی روی زمین فشار دهید و صاف نگه دارید.
-
عضلات شکم را برای ایجاد شیب لگن سفت کنید.
-
هر بار یک پا را به آرامی صاف و بالا ببرید، بدون اینکه فشار زیادی به کمر وارد شود.
-
تمرین را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
-
در مراحل ابتدایی و زمانی که انجام تمرین روی زمین دشوار است، میتوانید تمرین را روی تخت یا رختخواب انجام دهید تا راحتتر لگن را کج کنید و پا را بالا ببرید.
این تمرین باعث تقویت عضلات شکم و لگن، کشش ملایم همسترینگ و بهبود عملکرد پاها پس از جراحی میشود و به پیشگیری از سفتی و درد کمر کمک میکند.
افزودن کشش های بیشتر در هفته های 2 تا 6
بسیاری از جراحان برای 2 تا 6 هفته اول پس از جراحی میکرودیسککتومی کمر ، خم شدن، چرخاندن یا بلند کردن را توصیه نمی کنند . هنگامی که این محدودیت ها توسط جراح برداشته شود، کشش های بیشتری می تواند به برنامه بهبودی اضافه شود
چندین تمرین به کشش عضلات پشت و ساق در حین بهبودی پس از جراحی میکرودیسککتومی کمر کمک می کند. جراح ممکن است بیمار را به یک برنامه فیزیوتراپی ارجاع دهد که می تواند برای فرد سفارشی شود. هنگام یادگیری کششهای پیچیدهتر، میتوان به یک متخصص آموزش دیده راهنمایی کند تا اطمینان حاصل شود که کشش به طور ایمن و مؤثر انجام میشود. پس از یادگیری حرکات کششی جدید، بیمار معمولاً میتواند به تنهایی به انجام حرکات کششی در خانه ادامه دهد
نکات کلی برای حرکات کششی
بهطور کلی، تمرینات کششی پس از میکرودیسککتومی کمری باید بهصورت مکرر و آرام انجام شوند. هر تمرین را تا حدی انجام دهید که کشش خوبی احساس شود یا ناراحتی خفیفی ایجاد شود، اما هرگز تا حدی که درد واقعی احساس کنید. کشش بیش از حد میتواند باعث تحریک یا التهاب ریشه عصبی شود و روند بهبودی را به تأخیر بیندازد.
اگر بیمار هنگام انجام تمرینات کششی درد زیادی را تجربه کرد، بهتر است صبر کند تا درد تحت کنترل قرار گیرد و سپس تمرین را ادامه دهد. رعایت این نکته به ایمنی تمرینات، پیشگیری از آسیب و تسریع روند بهبودی کمک میکند.
کلام آخر
پس از جراحی میکرودیسککتومی کمری، رعایت اصول ایمنی در انجام تمرینات کششی و حرکات ملایم، نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان و تسریع روند بهبودی دارد. تمرینات باید به آرامی، مکرر و در حد کشش یا ناراحتی خفیف انجام شوند و از کشش بیش از حد که میتواند باعث التهاب ریشه عصبی شود، پرهیز گردد. اگر درد شدید ایجاد شد، بهتر است صبر کنید تا درد تحت کنترل قرار گیرد و سپس تمرین را ادامه دهید. رعایت این اصول نه تنها به پیشگیری از آسیب و کاهش عوارض پس از جراحی کمک میکند، بلکه عملکرد کمر و پاها را بهبود بخشیده و امکان بازگشت سریعتر به فعالیتهای روزمره را فراهم میآورد.

“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”
دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سالها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه میدهند. ایشان با بهرهگیری از تکنیکهای پیشرفته و نوین در جراحیهای مغز و اعصاب، توانستهاند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.
دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبتهای پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روشهای مدرن فیزیوتراپی و درمانهای تکمیلی استفاده میکنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیبهای نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل میکنن