آنوریسم شریانی مغز چگونه انجام می‌شود

آنوریسم شریانی مغز که به آن آنوریسم داخل جمجمه‌ای نیز گفته می‌شود، به برآمدگی یا تورم در یکی از رگ‌های خونی مغز اشاره دارد. این حالت زمانی خطرناک می‌شود که دیواره رگ بیش از حد نازک شده و آنوریسم پاره شود، که می‌تواند منجر به خونریزی داخل مغزی گردد. پارگی آنوریسم معمولاً با سردرد شدید و سکته مغزی همراه است و در مواردی می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد.

این عارضه معمولاً جنبه‌های ژنتیکی و ارثی دارد و بیشتر در افراد ۳۰ تا ۶۰ سال رخ می‌دهد. همچنین، احتمال ابتلا در زنان بیشتر از مردان است. در این مقاله از دکتر حسین زاده بختوری متخصص مغر و اعصاب در تهران، با آنوریسم مغزی، علائم، علل بروز آن، و روش‌های درمان آشنا خواهید شد.

تا انتهای این مقاله از دکتر حسین زاده بختوری با ما همراه باشید.

آنوریسم شریانی مغز چیست؟

آنوریسم شریانی مغز یکی از بیماری‌های مهم مغز و اعصاب است که به برآمدگی در ناحیه ضعیف یکی از شریان‌های داخل یا اطراف مغز گفته می‌شود. فشار مداوم جریان خون روی این ناحیه، باعث ایجاد برآمدگی‌ای شبیه به تاول می‌شود که با گذشت زمان ممکن است بزرگ‌تر و نازک‌تر شود. این وضعیت شباهت زیادی به بادکنکی دارد که هرچه بیشتر باد می‌شود، خطر ترکیدنش افزایش می‌یابد.

آنوریسم مغزی می‌تواند در هر قسمتی از مغز رخ دهد، اما بیشتر در شریان‌های اصلی در بخش زیرین جمجمه مشاهده می‌شود. جالب است بدانید که حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد از افراد مبتلا به آنوریسم مغزی دارای آنوریسم‌های متعدد هستند.

بیشتر آنوریسم‌های مغزی کوچک‌اند و اغلب بدون علائم مشخصی هستند. اما اگر این برآمدگی به اعصاب مجاور یا بافت‌های مغزی فشار بیاورد، ممکن است علائمی ایجاد شود. در صورت پارگی، خونریزی در مغز رخ می‌دهد که می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد. هرچه زمان بیشتری از پارگی آنوریسم بگذرد، احتمال مرگ یا ازکارافتادگی بیمار افزایش می‌یابد.

برای آشنایی بیشتر با این عارضه و روش‌های درمان آن، می‌توانید به مقالات و مشاوره‌های متخصصان مغز و اعصاب در سایت خود مراجعه کنید.

انواع آنوریسم شریانی مغز

در این بیماری دیواره سرخرگ نازک می شود. دیواره های سرخرگ هایی که نازک شده دیگر توان تحمل فشار خون را ندارد و در نهایت قسمت هایی از رگ ها که بافت نازک تری دارد متورم می شود. این بیماری به مرور باعث افزایش این تورم می شود و در نهایت ممکن است سرخرگ یا همان رگ خونی پاره شود. این پارگی موجب خونریزی های شدید در مغز می شود.

بیشتر بدانید: متخصص مغز و اعصاب دکتر بختوری

البته اکثر آنوریسم شریانی مغز منجر به خونریزی نمی شود. اتفاق دیگری که ممکن است رخ دهد دایسکش نام دارد.  در این نوع آنوریسم چون لایه ها نازک شده ممکن است خونریزی در بین لایه ها اتفاق بی افتد. هر دو نوع پارگی می‌تواند موجب مرگ طرف شود.

 آنوریسم شریانی مغز ساکولار

ساکولار نوعی آنوریسم است که بسیار شایع است، و زمانی که به طور کلی به آنوریسم شریانی مغز فکر می‌کنیم به آن اشاره می کنیم. آنوریسم های ساکولار آن هایی هستند که شبیه کیسه ها یا توت هایی هستند که از یک طرف دیواره رگ خونی بیرون زده اند.

اکثر این ها دارای ناحیه منحنی به شکل گردن هستند، اگرچه گاهی اوقات گردن را نمی توان به راحتی در این نوع آنوریسم تعریف کرد، حتی در زمان جراحی. این نوع آنوریسم با رشد و پارگی ممکن است جان بیمار را تهدید کند. این مدل از آنوریسم شریانی مغز از رایج ترین علت خونریزی هستند و به قسمت بزرگ تر متصل می شوند. آنوریسم ساکولار در امتداد نقاط ضعیف دیواره شریان ها ایجاد می شود.

آنوریسم فوزیفِرم

آنوریسم فوزیفورم نوعی از تورم سرخرگ است که شیوع کمتری از نوع سکولار دارد و به نظر می‌رسد که رگ خونی در همه جهات منبسط شده است. آنوریسم های فوزیفورم از آسیب های وارده به درونی ترین لایه های رگ خونی اتفاق می افتند و معمولاً پارگی ندارند ولی می توانند موجب سکته مغزی شوند و با افزایش حجم می توانند علائمی را از خود نشان دهند.

بیشتر بخوانید: بهترین جراح تومور مغزی

 آنوریسم مایکوتیک یا آنوریسم عفونی

آنوریسم میکوتیک یا  آنوریسم عفونی خیلی کم دیده می شود و یک نوع از آنوریسم ساکولار است که دلیل ایجاد آن  سرخرگی است که بخش از دیواره تحت تأثیر عفونت قرار گرفته است که معمولاً از جای دیگری در بدن نشات می گیرد (مثلاً قلب) و توسط جریان خون به رگ خونی مغز گسترش می یابد. آنوریسم های قارچی به وسیله عامل های عفونی تشکیل می شوند که اغلب با اندوکاردیت باکتریایی همراه است. آنوریسم  میکوتیک در امتداد بخش‌های سطحی شریان‌های مغز یافت می‌شوند، شایع هستند.

آنوریسم شریانی مغز کاذب یا شبه آنوریسم

به ضایعه‌ای گفته می‌شود که تورم دیواره رگ های خونی تمام لایه‌های دیواره را درگیر نمی‌کند. معمولاً، تنها خارجی‌ترین لایه‌های شریان مغز را درگیر می‌کند و معمولاً به دنبال آسیب یا پارگی دیواره رگ رخ می‌دهد. آنوریسم‌ های کاذب معمولاً در مناطقی که فاکس یا تنتوریوم در نزدیکی شریان‌های مغزی قرار دارند، تشکیل می‌شوند.

بالون زدن ممکن است در یک طرف دیواره شریان رخ دهد، یا ممکن است جریان خون را از طریق شریان مسدود کند. آنوریسم های کاذب معمولاً از آسیب تروماتیک ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند خود به خود نیز ایجاد شوند. درمان بر اساس شکل و محل آنوریسم تعیین می‌شود.

بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی

بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی

آنوریسم تاول

آنوریسم از نوع تاول امکان دارد در هر قسمت از مغز ایجاد شود ولی شایع ترین محل برای ایجاد آن رگ کاروتید داخلی است. این نوع از آنوریسم شکلی شبیه به تاول دارد و امکان خونریزی و مرگ در این تاول بسیار بیشتر از دیگر انواع آنوریسم است.

روش ها و روند جراحی آنوریسم شریانی مغز

تا هنگامی که ضایعه آنوریسم شریانی مغز مسدود نشود خونریزی ممکن است مجدداً اتفاق بیافتد و سلامتی بیمار را تهدید کند. با تشخیص پزشک و شرایط عمومی بیماری که دچار آنوریسم شریانی مغز شده بهتر است هر چه زودتر بیمار بیهوش شود و جراحی هر چه زودتر آغاز شود. برای درمان این بیماری، روش های جراحی آنوریسم شریانی مغز وجود دارد که شامل دو روش است.

• درمان کردن به روش جراحی باز یا جراحی به روش کرانیوتومی و clipping
• و روش دیگر روش آنژیوگرافیک است که از داخل رگ انجام می‌شود.

روش جراحی باز آنوریسم شریانی مغز

جراحی باز از روش های جراحی آنوریسم شریانی مغز است که در سال های اخیر بسیار مورد استفاده پزشکان برای درمان بیماری آنوریسم شریانی مغز بوده است. در این روش ابتدا جمجمه شکافته می‌شود و سپس پزشک با استفاده از میکروسکوپ می‌تواند به طور کامل عروق مغزی را ببیند و محل ایجاد آنوریسم شریانی مغز را مشاهده کند. پزشک پس از مشاهده محل آنوریسم با کلیپس مخصوص که از جنس فلز است قسمت گردن آنوریسم را مسدود می‌کند.

این کار باعث می‌شود جریان خون در داخل آنوریسم متوقف شود. جنس این کلیپس ها از آلیاژهای است که در انجام ام آر آی تداخل ایجاد نکند. نتیجه مثبت این عمل بسته به تبحر و ظرافت دست پزشک جراح دارد که جراح بتواند از اسیب دیدن دیگر عروق و بافت مغزی جلوگیری کند و آنوریسم را به طور کامل مسدود کند.

آنژیوگرافیک آنوریسم شریانی مغز

روش دوم که در سال های اخیر بسیار مورد استفاده قرار گرفته درمان آنورسیم به روش آنژیوگرافیک است و این درمان از داخل رگ انجام می‌شود. در درمان به روش آنژیوگرافی یک لوله بسیار ظریف از طریق رگ پا وارد بدن شده و سپس به عروق مغزی وارد می‌شود. این لوله به سمت آنوریسم می‌رود و از طریق این لوله سیم بسیار ظریفی به داخل آنوریسم فرستاده می‌شود. این سیم حالت فنری دارد و با نام کویل شناخته می‌شود.

کویل به داخل آنوریسم رفته فضای داخل آنوریسم را با کلافی که تشکیل می‌دهد پر می‌کند. این عمل باعث می‌شود جریان خون داخل آنوریسم کاهش پیدا کند و در  داخل آنوریسم لخته ی خون ایجاد شود و خطر پارگی آنوریسم از بین برود.

انتخاب بین این دو روش درمان کاملاً به شرایط بیمار بستگی دارد. این که بیمار در زمان دچار شدن به آنوریسم، دچار بیماری های دیگری مانند بیماری قلبی، عروقی، کلیوی و … باشد و یا دیگر شرایط بدنی بیمار، محل آنوریسم و اندازه آن  بر انتخاب نوع  روش های جراحی آنوریسم شریانی مغز کاملاً تاثیرگذار است. بعضی آنوریسم ها اگر به روش باز درمان شوند خیلی بهتر است و پزشک مطمئن می شود که این انوریسم به طور کامل درمان شده است.

معایب و مزیت های روش های جراحی آنوریسم شریانی مغز

روش باز معایبی دارد که به مراقبت های بیشتری نیاز است. زیرا جمجمه شکافته شده و امکان عفونت، هر گونه آسیب مغزی و … ممکن است بعد از عمل برای بیمار اتفاق بیافتد. این گونه خطرات در روش بسته کمتر است ولی ممکن است آنوریسم به طور کامل درمان نشود یا اینکه بعد از مدتی به طور مجدد در داخل آنوریسم خون جریان پیدا کند و بخشی از آنوریسم بزرگ تر شود.

روش بسته هم بهتر است توسط پزشک جراح مغز انجام شود زیرا ممکن است بیمار در حین روند درمان دچار خونریزی شود و قطعا حضور جراح مغز و اعصاب می تواند بسیار موثر باشد. به طور کلی می‌توان بیان کرد که روش باز برای درمان آنوریسم شریانی مغز خطرات حین عمل و عفونت های بعد از آن را دارد ولی با درصد اطمینان بیشتری می‌توان گفت آنوریسم به طور کامل درمان شده است. روش بسته خطرات عمومی کمتری دارد ولی ممکن است در آینده آنوریسم شریانی مغز رشد کند.

مراقبت های پس از جراحی آنوریسم شریانی مغز

زمانی که جراحی آنوریسم شریانی مغز انجام شد و عمل موفقیت آمیز بود بیمار نیاز به مراقبت هایی دارد تا محل زخم بهبود یابد. به دلیل ماهیت این بیماری همراهان بیمار باید حساسیت ویژه ای برای مراقبت از بیمار به خرج دهند. محل زخم بیمار پس از دو هفته بهبود می یابد این زمان بسته به تغذیه و شرایط عمومی بدن بیمار می تواند کمتر یا بیشتر شود. اگر بیمار مبتلا به دیابت باشد قطعاً این زمان بیشتر طول می کشد. در زمان بهبود زخم بیمار باید از مصرف دخانیات پرهیز کند. سیگار مانع رشد بافت های نرم و استخوانی می شود.

اگر پزشک از بخیه قابل جذب استفاده کند که نیازی به کشیدن بخیه نیست ولی اگر بخیه غیر قابل جذب باشد باید بخیه ها را 10 تا 12 روز بعد از عمل کشید. در دو هفته اول بعد از عمل باید مراقب زخم بود. روزانه پانسمان محل بخیه ها را باید عوض کرد. تغذیه مناسب در روند بهبود بیماری بسیار مهم است.

زخم را با بتادین شست و شو دهید و سپس با گاز استریل مرطوب محل زخم را خشک کنید و سپس چسب یا باند را بر روی آن قرار دهید. بعد از این مرحله شما می توانید یک پوشش به نام سرجی فیکس را روی سر بکشید که پانسمان سر را فیکس نگه دارد. بیمار باید سعی کند طولانی مدت بر روی محل زخم نخوابد تا مانع گردش خون نشود.

عوارض بعد از جراحی آنوریسم شریانی مغز

جراحی های مغزی همیشه بسیار سخت بوده و دوره نقاهت آن طولانی است. بعد از عمل آنوریسم شریانی مغز بیمار ممکن است دچار عفونت، سرگیجه، سوزش و خارش محل زخم و … شود.  اگر بعد از عمل شاهد تشنج، کاهش سطح هوشیاری، تب بالایی که بیشتر از دو روز طول بکشد، سر درد های شدید، حساسیت های دارویی، ایجاد اختلالات حرکتی، مشکلات تکلم و بینایی، تنگی نفس و…. و عوارضی مشابه بودید حتما بیمار را باید به اورژانس منتقل کنید و با پزشک مشورت کنید.

عوارض بعد از جراحی به نوع روش های جراحی آنوریسم بستگی دارد. به هر حال یک بیمار بعد از انجام جراحی در اندام مهمی مانند مغز به مراقبت هایی نیاز دارد که سلامت او را تضمین می کند.

آیا آنوریسم مغزی خطرناک است؟

پارگی آنوریسم مغزی می‌تواند منجر به مشکلات و عوارض جدی از جمله سکته هموراژیک، آسیب به بافت مغز، کما، و حتی مرگ شود. با این حال، برخی از آنوریسم‌های مغزی، به‌ویژه آن‌هایی که بسیار کوچک هستند، ممکن است بدون خونریزی باقی بمانند و هیچ مشکلی ایجاد نکنند.

آنوریسم مغزی باعث مرگ میشود؟

تقریباً ۲۵ درصد از افرادی که دچار پارگی آنوریسم مغزی می‌شوند، در ۲۴ ساعت نخست جان خود را از دست می‌دهند. همچنین، حدود ۵۰ درصد از بیماران طی سه ماه پس از پارگی، به دلیل عوارض ناشی از آنوریسم فوت می‌کنند. از میان بازماندگان، نزدیک به ۶۶ درصد با آسیب‌های دائمی مغزی روبه‌رو می‌شوند و تنها درصد کمی از آن‌ها بدون عوارض جدی بهبودی کامل پیدا می‌کنند.

آیا آنوریسم مغزی درمان قطعی دارد؟

با انجام درمان سریع و دریافت مراقبت‌های تخصصی، احتمال بهبودی بیماران به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. اگر درمان به‌موقع انجام شود، بسیاری از افراد می‌توانند به زندگی عادی خود بازگردند و از عوارض جدی مانند آسیب‌های دائمی مغزی یا سایر مشکلات مرتبط جلوگیری شود.

این درمان‌ها ممکن است شامل روش‌های جراحی مانند کلیپ‌گذاری یا اندوواسکولار (مانند استفاده از کویل) باشد که بسته به شرایط بیمار انتخاب می‌شود. علاوه بر این، مراقبت‌های حمایتی و توان‌بخشی پس از درمان می‌تواند نقش مهمی در بازگشت بیمار به حالت طبیعی و افزایش کیفیت زندگی او داشته باشد.

نتیجه گیری

دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه می‌دهند. ایشان با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته و نوین در جراحی‌های مغز و اعصاب، توانسته‌اند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.

دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبت‌های پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روش‌های مدرن فیزیوتراپی و درمان‌های تکمیلی استفاده می‌کنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیب‌های نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل می‌کنند.

با توجه به تجربه و دستاوردهای موفق ایشان در درمان بیماری‌های مغز و اعصاب، بیماران می‌توانند با اطمینان کامل از درمان‌های مؤثر و به‌روز بهره‌مند شوند.

“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”