جراحی فیوژن ستون فقرات کمری (spinal fusion) نوعی جراحی میباشد که دو الی سه عدد از مهرههای کمر به صورت دائمی به یکدیگر وصل میشوند. مهرهها اجزای ریز ستون فقرات هستند. در این جراحی برای پر کردن فضای خالی بین مهرهها از استخوان اضافی استفاده میشود. در نهایت دیگر هیچ فضای خالی بین مهرهها پس از بهبودی وجود نخواهد داشت. فیوژن ستون فقرات را به نام (arthrodesis) هم میشناسند.
در واقع این عمل، یک جراحی جوش‌دهی محسوب میشود، که برای بازگرداندن پایداری ستون فقرات و یا پایان دادن به حرکت دردناک، صورت می‌گیرد. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی جراحی فیوژن ستون فقرات بپردازیم.
جراحی فیوژن ستون فقرات چیست؟
این جراحی نوعی عمل برای اتصال دائمی دو و یا چند مهره در ستون فقرات و تثبیت آن‌ها میباشد. این عمل شامل تکنیک‌هایی است که از روند طبیعی بهبود استخوان‌های شکسته تقلید می‌کند. طی جراحی فیوژن ستون فقرات، پزشک جراح، استخوان و یا یک ماده استخوان‌مانند را در بین دو مهره از ستون فقرات قرار می‌دهد.برای نگه‌داشتن مهرهها از میله‌ها، پیچ‌ها و صفحات فلزی در کنار هم استفاده می‌کنند، تا مهرهها به صورت یکپارچه بتوانند ترمیم شوند.
در صورتی که فیزیوتراپی، داروها و دیگر درمان‌ها (مثل تزریق استروئید) به بهبود کمردرد شما کمک نکند، جراحی فیوژن ستون فقرات گزینه پیشنهادی به شما میباشد. فیوژن ستون مهرهها جهت درمان و یا کاهش علائم اختلالات مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این عمل موجب کاهش حرکت و انعطاف بخش کمری شده، و با وجود کاهش انعطاف، از ایجاد درد در مشکلات ستون فقرات و بیماری‌ها جلوگیری می‌کند. این مشکلات شامل:
- تنگی کانال نخاعی
- تومورها
- بیماری‌های تخریب‌کننده دیسک
- بیرون‌زدگی دیسک
- اسکولیوسیز
- مهرههای شکننده که امکان دارد موجب آسیب به نخاع شوند.
- کایفوز
- اسپاندلیوسیز (به ضایعه‌ای گفته میشود که در آن یکی از مهرهها به داخل فضای نخاعی سُر می‌خورد و باعث درد شدیدی میشود.)
- ضعف ستون مهرهها یا عدم ثبات و پایداری در آن که به دلیل مشکلاتی مثل تومور، آرتروز و عفونت ایجاد شده باشد.
از آن جایی که جراحی فیوژن ستون فقرات در بیمارستان و همراه با بیهوشی انجام میشود، حین عمل درد یا چیز دیگری حس نخواهد شد. کلا این جراحی ممکن است چندین ساعت طول بکشد. در این عمل، جراح مواد پیوند استخوان را آماده می‌کند.
همانطور که گفته شد فیوژن ستون فقرات دو و یا چند مهره را به صورت دائم به هم متصل می‌کند، تا درد کمر را کاهش داده و بدشکلی را اصلاح کند. ممکن است پزشک معالج این عمل را برای درمان مواردی که به آن اشاره می‌کنیم توصیه کند:
-
شکستگی (شکستگی استخوان ستون فقرات):
البته ناگفته نماند که همه‌ی شکستگی‌های مهره به جراحی فیوژن ستون فقرات نیاز ندارند و بسیاری از آن‌ها بدون نیاز به جراحی، درمان میشوند؛ ولی در صورتی که مهره شکسته شده موجب ناپایدار شدن ستون فقرات شما شود، حتما باید این عمل انجام شود.
بیماری دژنراتیو دیسک:
در این بیماری، فضای بین دیسک‌ها باریک میشود، گاهی وقت‌ها مهرهها دچار سایش میشوند.
تنگی کانال نخاعی:
(یعنی باریک شدن کانال نخاعی)
اسکولیوز (انحراف غیرطبیعی ستون فقرات):
برای ناهنجاری‌هایی مثل انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) و یا قوز کمر (کیفوز)، می‌توان فیوژن ستون فقرات را انجام داد.
- تومورها و یا عفونت ستون فقرات
اسپوندیلولیستزیس (به معنی جابجایی دیسک ستون فقرات به سمت جلو):
می‌توان گفت در این ناهنجاری، یک مهره از ستون فقرات لغزیده و تراز آن نسبت به مهره پایینی از بین رفته است. اگر ابتلا به این عارضه موجب کمردرد شدید و یا انسداد عصبی بشود؛ که در نتیجه آن پاها نیز دچار درد و بیحسی میشوند. بنابراین برای درمان می‌توان جراحی فیوژن ستون فقرات را انجام داد.
در صورتی که شما به انجام عمل جراحی نیاز داشته باشید، گزینه‌های موردنظر را پزشک برای شما توضیح می‌دهد. تمام مزایا و معایب انجام این عمل را بررسی کرده و سپس می‌توانید درباره انجام این جراحی تصمیم بگیرید.
عوارض جراحی فیوژن ستون فقرات
عوارض ناشی از جراحی فیوژن ستون فقرات مشابه دیگر عمل‌ها میباشد که معمولا شامل:
- لخته شدن خون
- عفونت
- مشکلات تنفس
- خونریزی و از دست‌دادن خون
- حساسیت به داروهای بیهوشی
- سکته مغزی و یا قلبی در هنگام جراحی
- عدم ترمیم زخم
البته ناگفته نماند که این جراحی شامل خطرات دیگری نیز میشود که با وجود نادر بودن، باز هم امکان رخ‌دادن آن‌ها وجود دارد. این خطرات عبارتند از:
- آسیب به ستون فقرات که در ناحیه کمر باعث ایجاد درد، ضعف در پاها و اندام تحتانی میشود.
- زخم در ناحیه کمر یا عفونت در مهرههای درمان شده
- تشکیل لخته خون در پاها (اگر این لخته‌ها در مواردی به سمت شش‌ها حرکت کنند خطر مرگ وجود دارد.)
- احساس درد دائمی در ناحیه پیوند استخوان
- وجود فشار اضافه بر روی استخوان‌های ستون مهرهها و آن‌هایی که به دیگر مهرهها فیوز شده‌اند.
برخی دیگر از خطرناک‌ترین عوارض جراحی فیوژن ستون فقرات، تشکیل لخته‌ی خون و عفونت است، که معمولا در هفته‌ی اول بعد از جراحی شایع‌تر میباشد. علائم زیر نشان‌دهنده وجود لخته‌ی خون در بدن است، در صورت مشاهده این علائم فورا به اورژانس مراجعه کنید:
- قرمزی بالا و پایین ناحیه زانو
- ساق پا و یا زانویی که ناگهانی ورم می‌کند
- درد در ناحیه کشاله ران
- درد در ناحیه ماهیچه‌ی ساق پا
- نفس نفس زدن
علائم دیگری نیز که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم، نشان دهنده عفونت پس از جراحی فیوژن ستون فقرات میباشد. در صورت مشاهده این علائم نیز به سرعت به اورژانس مراجعه کنید:
- ترشح خون و هر نوع مایع دیگری از محل زخم
- التهاب و قرمزی لبه‌های زخم
- اُفت فشار خون و لرز کردن
- تب و لرز و یا بالا رفتن دمای بدن به بیش از 39 درجه
جمع‌بندی
برای انجام این عمل به عنوان یک جراحی کم تهاجمی، از شکافی کوچک استفاده میشود. زمان انجام این جراحی کوتاه بوده و بروز چرک و عفونت و همچنین خونریزی کم، کمتر موجب ابتلا به عوارضی جدی میشود. در جراحی فیوژن ستون فقرات، به ستون فقرات و بافت‌های اطراف آن آسیب کمی وارد شده و معمولا بیماران می‌توانند پس از 6 هفته به فعالیت‌های عادی و روزمره خود بپردازند.
سعی کنید مطابق دستورالعمل پزشک، درمان‌های فیزیوتراپی خود را انجام دهید. برای هر بیمار به نسبت سلامت و سبک زندگی، نتیجه و دوران ریکاوری متفاوت است. البته موفقیت‌آمیز بودن این جراحی به مواردی همچون؛ سلامت عمومی بیمار، روش مورد استفاده برای انجام عمل و عدم استعمال دخانیات توسط وی بستگی دارد.
دکتر مهرداد حسین زاده بختوری با تخصص در زمینه جراحی های ستون فقرات و تجربه فراوان در این زمینه توانایی ویزیت و معالجه بیماران در این زمینه را دارد. اگر از علایم گفته شده در این مقاله برای دریافت نوبت می توانید اقدام کنید.
2 Comments
مطالب بسیار مفید و کاربردی ای بود ممنون
نظری ندارم