جراحی تومور مغزی بدخیم و میزان ریسک آن

جراحی تومور مغزی بدخیم یکی از مهم ترین روش ها برای درمان تومور های بدخیم مغزی است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی انجام عمل های جراحی تومور مغزی بدخیم، ریسک پذیری کمتری را نسبت به سالهای گذشته را دارد اما هنوز نیاز است که مراقبت ها و تشخیص های به موقع برای این نوع تومور ها انجام گیرد تا ریسک عمل جراحی را به حداقل برساند.

در این مقاله قصد داریم تا نکات ضروری درمورد جراحی تومور مغزی بدخیم را به شما ارائه دهیم.

تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی به معنای تمام نئوپلاسم یا رشد غیر طبیعی سلول ها به دو صورت خوش خیم یا بدخیم است که در خود اندام سر یا در نتیجه سرایت سرطان به اندام های دیگری، ایجاد می شود و تشخیص و درمان تومورهای مغزی یکی از دشوارترین بخش‌های پزشکی است.

برای مطالعه بیشتر درباره انواع تومور های مغزی مقاله همه چیز در مورد تومور مغزی و روش‌های درمان آن را مطالعه نمایید

تومور مغزی بدخیم چیست؟

نوع تهاجمی‌تری از تومورها که تمایل به رشد سریع دارند و به بافت‌ها و اندام‌های مجاور نفوذ می‌کنند و حتی پس از برداشتن کامل با جراحی تومور مغزی بدخیم، اغلب دوباره ظاهر می‌شود.  بسته به این که کانون اصلی تومور در کجا قرار دارد، بین تومور مغزی اولیه و ثانویه تمایز قائل می‌شوند،

تومور اولیه مغز از بافت خود مغز منشأ می گیرد و به کندی رشد می‌کند و تومور ثانویه یا تومور بدخیم بسیار شایع تر است و نتیجه سرایت سرطان از اندام دیگری است که در آن تومور بدخیم ایجاد شده است.

تومور مغزی بدخیم به چه دلایلی به وجود می‌آید؟

تومور بدخیم در به دلیل عوامل زیر ایجاد می شود:

• استعداد ژنتیکی
• موقعیت های استرس زا مکرر
• کار بیش از حد مداوم
• اتیولوژی ویروسی
• آسیب تروماتیک مغز
• فشار داخل جمجمه بالا
• اختلال در عملکرد سیستم گردش خون
• شرایط کاری نامطلوب مانند استفاده از مواد شیمیایی مداوم

علائم تومور مغزی

هر توموری خوش خیم نیست و برخی از آن ها نیاز به جراحی تومور مغزی بدخیم دارند پس  در صورت کوچک ترین شک به وجود تومور در مغز، مراجعه به پزشک و انجام معاینه مهم است.

در سرطان شناسی، چهار مرحله در ایجاد تومور مغز وجود دارد که هر مرحله ویژگی های خاص خود را دارد. مرحله اول با ظاهر شدن ضعیف علائم مشخص می شود، بافت های اندام اندکی تحت تاثیر قرار می گیرند. این تشخیص زودهنگام یک تومور بدخیم و برداشتن آن با جراحی تومور مغزی بدخیم است که فرصتی برای نجات زندگی فرد است.

علائم اصلی که در فرد دارای تومور مغزی بدخیم ایجاد می شود: سردرد، ضعف عضلانی، سرگیجه دوره ای و افزایش خستگی است.  در این مرحله، تمایز تومور مغزی از بیماری های عصبی پیش از جراحی تومور مغزی بدخیم مهم است.

در مرحله دوم، روند بدخیمی بافت های سالم مجاور آغاز می‌شود. با این حال، در بیش تر موارد، رشد غیر طبیعی سلول ها با سرعت کم تری انجام می شود و احتمال بهبودی کامل پس از جراحی وجود دارد.

در مرحله سوم، تومور به سرعت رشد می کند و درمان، علاوه بر جراحی تومور مغزی بدخیم ، شامل دارو، شیمی درمانی و پرتودرمانی است.

علائم در مرحله عبارتند از:  توهمات: صداهایی شنیده می شوند و تصاویر بصری ظاهر می شوند،  نقض عملکرد گفتار،  تغییرات رفتاری: نوسانات خلقی، رفتار غیر معمول، مشکل در تمرکز،  اختلال حافظه،  مشکل در حفظ تعادل هنگام راه رفتن،  احساس بی حسی در اندام ها و…

مرحله چهارم غیر قابل جراحی تومور مغزی بدخیم تشخیص داده می شود. نئوپلاسم به سرعت رشد می کند و سلول های سرطانی به طور کامل بر مغز تأثیر می گذارند. علائم سرطان مغز در این مرحله شامل از کار افتادن سیستم های حیاتی بدن، رفتن به کما و توقف عملکرد ریه است. تشخیص دقیق و تعیین نوع تومور به دلیل انواع علائم، دسترسی دشوار به اندام آسیب دیده،

ویژگی های آناتومیکی و عملکرد یک عنصر مهم از سیستم عصبی مرکزی دشوار است. مهم است بدانید که تومورهای بدخیم سریع مشخص می شوند و به خوبی درمان نمی شوند. در حالی که موارد غیر سرطانی کندتر رشد می کنند و تشخیص زودهنگام امکان درمان کامل را فراهم می کند. با گذشت زمان، یک تومور خوش خیم می تواند به یک تومور بدخیم تبدیل شود و نیاز به جراحی تومور مغزی بدخیم باشد.

تشخیص تومورهای مغزی

برای تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش های درمان تومور مغزی از جمله جراحی تومور مغزی بدخیم ، بیمار برای معاینات فرستاده می شود که عبارتند از

معاینه عصبی:  متخصص مغز و اعصاب بیمار را به دقت معاینه می کند، حس شنوایی و بینایی را بررسی می کند، آزمایش های لازم را انجام می دهد، قدرت و حضور رفلکس ها را تعیین می کند و با توجه به نقض های شناسایی شده در عملکرد بدن، پزشک می تواند قسمت آسیب دیده مغز را تعیین کند. روش های ابزاری تشخیص معمولاً تصویربرداری رزونانس مغناطیسی و هم چنین طیف‌سنجی تشدید مغناطیسی انجام می‌شود. روش های تشخیصی با هدف شناسایی تومورهای بدخیم در سایر قسمت های بدن استفاده می شود.

جراحی تومور مغزی بدخیم در صورت وجود علائم زیر تجویز می شود:

• تایید تشخیص مورفولوژیکی
• رفع فشار و کاهش نقص عصبی
• کاهش حجم نئوپلاسم و افزایش طول عمر

هنگام تجویز پرتودرمانی، وظیفه اصلی افزایش کنترل موضعی است. برای این منظور از روش های همسان و ترکیبی با شیمی درمانی استفاده می شود. رادیوتراپی کانفورمال در مقایسه با حالت عادی، میزان تابش بافت سالم مغز را تا 20 درصد کاهش می دهد.  اثربخشی درمان به موقع بودن تشخیص بستگی دارد.  اگر بیمار دیر به کلینیک مراجعه کند یا امکان درمان جراحی تومور مغزی بدخیم وجود نداشته باشد، میزان زنده بودن فرد  از 5 سال، 30 -40٪ بیش تر نمی شود.  پیشگیری اولیه از سرطان مغز شامل اجتناب از عوامل خطر و اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا است. پس از جراحی تومور مغزی بدخیم ، بیمار باید 3 بار در فواصل 1 ماهه و سپس 2 بار بعد از 3 ماه و 2 بار بعد از شش ماه با پزشک ملاقات کند.

زمان و روش درمان تومور مغزی بدخیم

تومورهای خوش خیم و بدخیم در مغز یافت می شوند. تومورهای بدخیم به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شوند.  تومور اولیه در مغز و ثانویه در سایر قسمت های بدن تشکیل می شود و سپس به مغز سرایت می کند.

درمان تومور مغزی باید بلافاصله پس از تشخیص شروع شود زیرا هزینه دیر شروع کردن بسیار زیاد است. هنگام انتخاب روش های درمان، نوع، اندازه، محل و درجه بدخیمی آن و هم چنین سن بیمار و وجود سایر بیماری ها در نظر گرفته می شود.

جراحی تومور مغزی بدخیم

روش اصلی درمان تومور بدخیم، جراحی است که طی آن حداکثر حجم ممکن از تومور برداشته می شود. تومورهای کوچک معمولاً به راحتی از بافت سالم مجاور جدا می شوند و به آن ها اجازه می دهد کاملاً برداشته شوند. تومورهای بدخیم بزرگ و هم چنین آنهایی که در نزدیکی نواحی حساس مغز قرار دارند، تا حدی برداشته می شوند تا به مغز آسیب نرسانند. اما حتی برداشتن جزئی تومور شرایط بیمار را تا حد زیادی آسان می کند.

جراحی تومور مغزی بدخیم معمولاً با فرآیند باز کردن استخوان جمجمه برای دسترسی به محل درمان پاتولوژی شروع می شود.  نظارت بر فیزیولوژی عصبی حین عمل به عنوان یک شبکه ایمنی و سیستم هشدار در طول جراحی عمل می کند و هم چنین به جراحان مغز و اعصاب اجازه می دهد تا از طریق تحریک مستقیم قشر مغز تعیین کنند که آیا یک نقطه در یک منطقه مهم است یا خیر.

بنابراین اگر نقطه خیلی ظریف باشد، به جراح اجازه می دهد تا نقطه ورودی دیگر و ایمن تری را چند سانتی متر جلوتر انتخاب کند. کل این روش در زمان واقعی و یکباره انجام می شود.

در صورت قابل قبول بودن ریسک خطر، برداشتن جراحی تومور مغزی بدخیم  با بالاترین درصد ممکن انجام می شود. اگر تومور در ناحیه ای نزدیک به نواحی مهم مغز برداشته شود، علاوه بر نشانه های آناتومیکی، از تحریک مستقیم بافت مغزی که در طول عمل جراحی مغز و اعصاب تحت تأثیر قرار گرفته است، استفاده می شود. هم چنین به شما امکان می‌دهد تعیین کنید که برداشتن بافت چقدر ایمن است.

میزان ریسک جراحی تومور مغزی بدخیم

به طور کلی، جراحی تومور مغزی بدخیم یک عمل با خطر متوسط ​​است، اما تا حد زیادی به نوع آسیب، محل آناتومیک آن، سن بیمار و آسیب شناسی هایی که دارد بستگی دارد. اغلب جراحان مغز و اعصاب هنگام برداشتن تومور بدون آسیب رساندن به تومور به نتیجه رضایت بخشی دست می یابند. وضعیت بیمار، در بسیاری از موارد باعث بهبود علائم قبلی می‌شود.

خطرات جراحی تومور مغزی بدخیم و آسیب های داخل مغزی به شرح زیر است (اعداد نشان دهنده محدوده بین بدبینانه ترین و خوش بینانه ترین داده های مطالعه است):

• نقص عصبی: بسته به محل ضایعه متفاوت است
• همی پارزی (از دست دادن قدرت عضلانی نیمی از بدن): 2 تا 12 درصد
• تغییر در میدان دید: 2-11٪
• اختلال گفتار: 0.3 – 10٪ (بسته به سمت آسیب دیده مغز)
• اختلال حسی: 0.3 – 10٪
• خونریزی در مغز، که می تواند باعث نقص عصبی یا تشدید بیماری موجود شود: 1 تا 3٪
• التهاب یا انفارکتوس (مرگ سلولی در ناحیه جراحی): 5-10%
• تشنج یا صرع بعد از جراحی: 1-10%
• عفونت زخم سطحی: 0.1 – 7٪
• عفونت عمیق یا التهاب مغز، استئومیلیت (عفونت استخوان)
• مرگ و میر ناشی از عمل: 0.5 – 3٪

برای اطلاعات بیشتر مقاله عوارض بعد از جراحی تومور مغزی چیست را مطالعه نمایید.

دوره نقاهت پس از جراحی تومور مغزی

خطر هر بیماری در یک دوره نهفته طولانی است. علائم بیماری معمولا با ایجاد آسیب شناسی ظاهر می شوند و متأسفانه وقتی همه علائم وجود دارد،  پیشگیری برای زنده ماندن و درمان ناامیدکننده است. به همین دلیل مهم است که به تغییرات در سلامت خود توجه کنید و علائم تومور مغزی را بدانید.

پس از جراحی تومور مغزی بدخیم برای برداشتن تومور داخل جمجمه ای، بیمار حتی اگر هوشیار باشد و بتواند به تنهایی نفس بکشد، برای تحت کنترل بودن به بخش مراقبت های ویژه منتقل می شود. این امر ضروری است زیرا در 24 ساعت اول، سطح هوشیاری و وضعیت عصبی بیمار به دقت کنترل می شود.

با مشاهده روند بهبودی مثبت، بیمار به یک بخش معمولی بیمارستان منتقل می شود، بسته به شرایط قبل از جراحی تومور مغزی بدخیم ، نوع و درجه بدخیمی تومور، بیمار ممکن است بلافاصله پس از عمل کاملاً خودمختار باشد.

با این حال، در برخی موارد از فیزیوتراپی استفاده می شود، به خصوص اگر مشکل از دست دادن قدرت یا بی ثباتی هنگام راه رفتن وجود داشته باشد.  به عنوان یک قاعده، بیماران به مدت 4-5 روز نیاز به بستری شدن دارند. متعاقباً به همه بیماران توانبخشی پس از عمل پیشنهاد می شود، به خصوص اگر مشخص باشد که ترمیم نقص حرکتی یکی از  اندام ها  لازم است. اما حتی افرادی که تحرک کامل دارند نیز می توانند از توانبخشی با هدف بازیابی توده عضلانی از دست رفته بهره مند شوند.

انواع روش های درمان تومور مغزی در چه مواقعی انجام می‌شوند؟

همه انواع تومورهای مغزی نیازی برای درمان جراحی تومور مغزی بدخیم همراه با رزکسیون ندارند. تومورهایی وجود دارند که به طور پراکنده به بافت مغز نفوذ می کنند، مرزهای مشخصی ندارند، یا مناطق وسیعی از مغز را تصرف می کنند که برداشتن نسبت معقولی از سلول های تومور بدون عواقب جدی عصبی غیرممکن می شود.

این ها شامل بسیاری از لنفوم های اولیه مغزی یا گلیوم های منتشر با درجه بالا با ضایعات بزرگ است.  در موارد دیگر، ضایعه تا حدودی موضعی‌تر است، اما در ناحیه‌ای مهم و عمیق از مغز است که حرکات غیرارادی اساسی مانند تنفس، ضربان قلب، فشار خون، فرآیندهای گوارشی و غیره را کنترل می‌کند. در این موارد، بیوپسی با حداقل تهاجم اغلب برای ارائه درمان جایگزین، مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی، انتخاب می شود.

شایع‌ترین تومور مغزی در بزرگسالان،  تومور بدخیم است، یعنی کانون‌های توموری که از یک تومور بدخیم در اندام دور دیگری منشأ می‌گیرد و سلول‌های آن با عبور از جریان خون به مغز رسیده‌اند.

هنگامی که تعداد متاستازها از دو یا سه تجاوز نمی کند (بسته به مورد خاص)،  جراحی تومور مغزی بدخیم ممکن است مناسب باشد، اما تنها در صورتی که محل آنها در دسترس باشد و نسبت به فسایر درمان ها مطلوب باشد.

اگر شرایط بیمار و محل تومور اجازه دهد، جراحان مغز و اعصاب سعی می کنند حداقل یک برداشت جزئی انجام دهند تا فشار وارد شده به مغز و علائمی را که تا حد زیادی توسط تومور تحریک می شود را کاهش دهند. به عنوان یک قاعده، این نوع تومورها دارای سلول های بدخیم هستند که اگر این تومورها بر هر دو نیمکره مغز یا ساختارهای متصل کننده آن ها تأثیر بگذارند، برداشتن کامل آن بسیار دشوارتر است.

نکات پایانی

تومور مغز یک نئوپلاسم بدخیم است که در داخل جمجمه قرار دارد و به دلیل تقسیم سلولی غیرطبیعی ایجاد می شود. عروق خونی، بافت لنفاوی و غیره ممکن است در این فرآیند دخیل باشند که نوع تومور توسط ساختارهای سلولی تشکیل دهنده آن تعیین می شود.

در این مقاله در مورد جراحی تومور های بدیم مغز صحبت شد و دانستیم که دوران نقاهت و میزان ریسک آن چقدر است.

سوالات متداول

• فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی چقدر احتمال دارد؟

امروزه به دلیل وجود دستگاه های مختلف به جهت تشخیص به موقع و عمل جراحی موثر احتمال فلج شدن بسیار نادر است. مگر آنکه تومور به بخش عظیمی از مغز آسیب رسانده باشد.

• هزینه عمل تومور مغزی چقدر است؟

برای اطلاع از هزینه جراحی تومور مغزی می‌توانید با شماره 88884548-021 تماس حاصل فرمایید.

منابع: valeniahs

دکتر بختوری