تومور عصب شنوایی، یا نوروم آکوستیک، یک نوع تومور خوش‌خیم در عصب هشتم یا عصب دهلیزی حلزونی در جمجمه است. این تومور به طور نادر منتقل نمی‌شود و از علایم آن می‌توان به کاهش شنوایی و وزوز گوش اشاره کرد. برای تشخیص این تومور، ادیومتری سنتی و MRI استفاده می‌شود که از نظر پزشکی مفیدترین آزمایش‌ها هستند.
اهمیت این تومور به خاطر مکان آن در نزدیکی عصب شنوایی و عصب صورت (زوج ۷ و ۸) قرار دارد. تومور عصب شنوایی از کانال گوش داخلی منشأ می‌گیرد و به طور تدریجی در ناحیه زاویه مخچه و ساقه مغز رشد می‌کند. در مواردی که این تومور بسیار بزرگ باشد، ممکن است باعث چسبندگی به ساقه مغزی شده و عوارض حرکتی و حتی هیدروسفالی (افزایش مایع مغزی نخاعی) ایجاد کند. همراه بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران دکتر حسین زاده بختوری باشید باشید.
علائم تومور عصب شنوایی یا آکوستیک نوروما
علائم تومور عصب شنوایی ممکن است شامل این موارد باشد:
1. کاهش شنوایی: شایع‌ترین علامت، معمولاً نوع حسی عصبی دارد.
2. وزوز گوش: بسیار شایع است و معمولاً به صورت یک طرفه ایجاد می‌شود.
3. سرگیجه: در بعضی از بیماران ممکن است احساس حرکات غیرعادی شود، اما به طور عمومی سرگیجه شایع نیست.
4. اختلالات عصبی صورت: معمولاً در تومورهای بزرگ دیده می‌شود.
5. انسداد مسیر مایع مغزی – نخاعی (هیدروسفالی): یکی از عوارضی است که به دنبال رشد تومور ممکن است رخ دهد.
6. نیستاگموس: در بعضی موارد، اگر تومور بسیار بزرگ باشد و فشاری بر روی مخچه ایجاد کند، بیمار ممکن است دچار نیستاگموس (رقص چشمان) شود.
علائم نوروم آکوستیک ممکن است با شرایط دیگر یا مشکلات سلامتی مشابه به نظر برسد. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، همیشه بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
علل تومور شوانوم عصب تعادلی
واقعیت این است که علت دقیق تومورهای در ناحیه زاویه بین پل مغزی و مخچه هنوز مشخص نیست، اما برخی از عوامل خطر که ممکن است احتمال ابتلا به این تومورها را افزایش دهند، شامل نوروفیبروماتوز نوع ۲ می‌باشد. این تومورها بیشتر در زنان و در سنین میانسال رخ می‌دهند.
انواع مختلفی از تومورها ممکن است در این ناحیه شیوع داشته باشند، اعم از:
1. شوانوم عصب وستیبولوکوکلئار
2. مننژیوم
3. آستروسایتوم
4. همانژیوم
این تومورها بر اساس نوع خود، شیوع متفاوتی دارند. برای مثال، شوانوم عصب وستیبولوکوکلئار بیشترین شیوع را دارد، در حالی که دیگر انواع تومورها ممکن است کمتر شایع باشند.
انواع تومور عصب شنوایی
نوروم آکوستیک دارای دو نوع است:
1. نوروم آکوستیک یک طرفه: در این نوع، فقط یکی از گوش‌ها دچار تومور نوروم آکوستیک می‌شود. این نوع تومور معمولاً در سنین بین ۳۰ تا ۶۰ سالگی شکل می‌گیرد و اغلب به علت آسیب عصبی ناشی از عوامل خارجی ایجاد می‌شود.
2. نوروم آکوستیک دو طرفه: در این نوع، هر دو عصب شنوایی تحت تاثیر تومور قرار می‌گیرند و بیماری ارثی به نام نوروفیبروماتوز نوع ۲ (NF2) عامل ایجاد این نوع تومور است.
روش های تشخیص تومور آکوستیک نوروما
تشخیص نوروم آکوستیک شامل موارد زیر است:
1. تست شنوایی (شنوایی سنجی): این تست برای اندازه‌گیری میزان شنوایی صدا و گفتار بیمار انجام می‌شود. بیمار هنگام پوشیدن هدفون متصل به دستگاه، صداها و گفتار را گوش می‌دهد و پاسخ‌ها را ضبط می‌کند تا عملکرد شنوایی ارزیابی شود.
2. پاسخ برانگیخته شده شنوایی ساقه مغز (BAER): این آزمایش برای بررسی فعالیت موج مغز به عنوان پاسخ به صداها در برخی از بیماران انجام می‌شود.
3. اسکن سر (MRI): اگر نتایج آزمایشات قبلی نشان دهد که بیمار ممکن است دارای تومور عصب شنوایی باشد، از MRI برای تأیید تشخیص استفاده می‌شود. این تصویربرداری ممکن است شامل انواع مختلفی از CT Scan با یا بدون تزریق ماده حاجب نیز شود. این آزمون‌ها می‌توانند علائمی مانند کاهش شنوایی، اختلال تعادل، و یا کاهش حس لمس را بررسی کنند.
درمان تومور عصب شنوایی
تومورهای عصب شنوایی معمولاً قابل برداشتن کامل از طریق جراحی هستند، اما بسته به اندازه و وضعیت آن‌ها، ممکن است نیازی به درمان فوری نداشته باشند. درمان تومور عصب شنوایی شامل سه روش اصلی است:
1. مراقبت تشدید شده: در مواردی که تومور کوچک است و نهایتاً به رشد آن نیازی نیست، ممکن است پزشک مراقبت تشدید شده را توصیه کند.
2. جراحی: انتخاب شیوه درمان برای برداشتن تومور عصب شنوایی به میزان و اندازه تومور، مرحله نمو، و پیشرفت آن، سن بیمار، و سایر بیماری‌های همراه بیمار بستگی دارد. برای انجام بهترین جراحی مغز و اعصاب، پژوهشی درباره تجربه پزشک خود انجام دهید.
3. پرتودرمانی استریوتاکتیک: این تکنیک با استفاده از پرتوهای خاص، به توقف رشد تومور کمک می‌کند. این روش به طور معمول تومور را ریشه‌کن نمی‌کند، اما می‌تواند از رشد بیشتر آن جلوگیری کند. استریوتاکتیک رادیوسرجری به طور خاص برای تومورهای کوچک و متوسط مناسب است و اغلب به عنوان گاما نایف نیز شناخته می‌شود.
بعد از درمان نوروم آکوستیک، برخی بیماران ممکن است با عوارضی مانند کاهش شنوایی، نشت مایع مغزی، آسیب به اعصاب صورت و سایر مشکلات مواجه شوند. پزشک مراقبت و درمان لازم را برای این مشکلات ارائه می‌دهد. در صورتی که اعصاب صورت بیمار به علت نوروم آکوستیک آسیب ببیند، جراحان پلاستیک ممکن است روش‌هایی را برای کمک به ترمیم حرکت صورت انجام دهند.
جراحی
تومورهای عصب شنوایی می‌توانند از طریق سه روش دسترسی جراحی از جمله پس سری، رتروسیگمویید (از طریق لابیرنت و گوش)، و حفره میانی (Occipital) برداشته شوند. هدف اصلی جراحی حفظ عصب‌های مغزی است. دکتر صمدیان و تیم او در همکاری با متخصصان گوش (نورواتولوژی) و نورولوژیست‌ها این عمل را انجام داده و حتی در موارد تومورهای بزرگ، با استفاده از تکنیک نورومانیتورینگ و به وسیله تیم کاری مشترک، عصب صورتی را حفظ می‌کنند. اغلب بیماران پس از جراحی دچار ضعف موقت عصب صورتی می‌شوند که معمولاً در چند هفته بهبود می‌یابد. اگر تومور به اندازه‌ای کوچک باشد و شنوایی بیمار قابل قبول باشد، عمل جراحی با حفظ عصب شنوایی انجام می‌شود.
در بیمارانی که به طور مادرزادی تحت تأثیر پاتوژنزیس نوروم آکوستیک قرار دارند، جراحی کاشت ایمپلنت ساقه مغزی (Auditory Brainstem Implant – ABI) ممکن است انجام شود که این روش پیشرفته‌ترین روش برای ایجاد شنوایی در بیماران با مشکلات مغزی است. دکتر صمدیان و همکارانشان دارای بیشترین تعداد عمل جراحی کاشت ایمپلنت شنوایی ساقه مغزی در منطقه خاورمیانه هستند و نتایج مطلوبی را به همراه داشته‌اند.
با توجه به اندازه تومور و وضعیت شنوایی پس از جراحی، انتخاب روش مناسب برای درمان نوروم آکوستیک بسیار مهم است. قبل از انجام جراحی، پزشک باید میزان شنوایی باقی‌مانده و اندازه تومور را بررسی کند تا بر تاثیرگذاری درمان بر بیمار تصمیم‌گیری شود.
نتیجه گیری
نوروم آکوستیک یک نوع تومور خوش‌خیم در عصب شنوایی است که می‌تواند کاهش شنوایی، وزوز گوش و احساس حرکات غیرعادی را به همراه داشته باشد. تشخیص آن از طریق تست شنوایی، پاسخ برانگیخته شده شنوایی ساقه مغز (BAER) و MRI انجام می‌شود. درمان شامل مراقبت، جراحی برای خارج‌سازی تومور با حفظ عصب شنوایی و یا استفاده از استریو استاتیک رادیوسرجری است. پس از جراحی، برخی از بیماران ممکن است با عوارضی مانند کم شنوایی یا نشت مایعات مغزی مواجه شوند که توسط پزشک درمان می‌شود.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”