بیماری های ستون فقرات یکی از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی هستند که می‌توانند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. این بیماری‌ها شامل مشکلاتی مانند دیسک کمر، آرتروز مهره‌ها، اسکولیوز و تنگی کانال نخاعی می‌شوند و معمولاً به دلیل عوامل مختلفی از جمله آسیب‌های فیزیکی، وضعیت نامناسب بدن، یا سبک زندگی کم‌تحرک ایجاد می‌شوند. آناتومی ستون فقرات از ۳۳ استخوان به نام مهره تشکیل شده است که نقش محافظت و حمایت از نخاع و اعصاب بدن را بر عهده دارند.
برخی عوامل روزمره مانند نشستن طولانی مدت، بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست یا ضعف عضلات کمر می‌توانند در پیدایش بیماری های ستون فقرات نقش داشته باشند. علائم این بیماری‌ها می‌تواند شامل درد، محدودیت حرکت، گزگز یا بی‌حسی اندام‌ها باشد و تشخیص زودهنگام به جلوگیری از پیشرفت آن‌ها کمک زیادی می‌کند.
در این مقاله با برخی از بیماری های ستون فقرات آشنا می‌شوید، از جمله دیسک بین مهره‌ای و آسیب‌های ناشی از افزایش فشار روی ستون فقرات، و خواهید دانست که چگونه مراقبت و پیشگیری می‌تواند از مشکلات جدی جلوگیری کند. بیماری های ستون فقرات اگر به موقع شناسایی و درمان شوند، می‌توانند مدیریت شده و کیفیت زندگی فرد بهبود یابد.
دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، بهترین متخصص و جراح ستون فقرات و است که خدمات مختلفی مانند تومور نخاع، جراحی قاعده جمجمه، جراحی عروق مغزی و… را انجام می دهد. تا انتهای این مقاله از دکتر حسین زاده بختوری، متخصص و جراح مغز و اعصاب همراه ما باشید.
ستون فقرات کدام قسمت از بدن است؟
ستون مهره یا ستون فقرات، محور مرکزی بدن است که وظیفه حمایت از محور مرکزی بدن را بر عهده دارند و طناب نخاعی نیز نامیده می شود. ستون فقرات نیز توسط بافت های نرم مانند ماهیچه ها، رباط ها، تاندون ها و دیسک ها تشکیل می شود که این ساختارها مسئول انعطاف پذیری ستون فقرات هستند. ستون فقرات دارای پنج بخش است، گردنی، سینه ای، کمری، خاجی و دنبالچه. ستون فقرات به بخش هایی تقسیم می‌شوند که حاوی مهره ها هستند:
- 7 مهره گردن
- 12 مهره پشتی یا سینه ای
- 5 مهره کمری
- 5 مهره خاجی
- 4 مهره دنبالچه
به این ترتیب ستون فقرات توسط 33 مهره تشکیل می شود که توسط دیسک های بین مهره ای روی هم قرار گرفته و از هم جدا شده اند. در قسمت پایین، مهره های خاجی قرار دارند که به هم جوش می خورند و استخوان خاجی را تشکیل می دهند. قسمت های دنبالچه نیز می توانند با هم ترکیب شوند و دنبالچه را تشکیل دهند.
از جمله وظایف این اندام، ایجاد تحرک و حفظ وضعیت عمودی تنه است که حرکات اندام تحتانی و فوقانی، محافظت از اندام های حیاتی به کمک دنده ها و همچنین ارتباط با آن را ممکن می سازد.
معرفی بیماری های ستون فقرات
مشکلات متعددی می تواند ستون فقرات را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از شایع ترین اختلالات ستون فقرات عبارتند از:
فتق دیسک
فتق دیسک یکی از شایع ترین مشکلات در ستون فقرات است که به دلیل قطعه ای از دیسک که از جای خود خارج می شود و می تواند به عصب نخاع یا ستون فقرات برسد، رخ می دهد. درد و سوزش، سوزن سوزن شدن و ضعف در بازوها و پاها علائم اصلی این بیماری هستند.
همچنین، سبک زندگی بی تحرک، وضعیت بدنی نامناسب یا فعالیت بدنی ناکافی از عوامل خطر فتق دیسک هستند که در مواردی با تشخیص جراح فتق دیسک با عمل این بیماری را درمان میکنند
کمردرد
کمردرد می تواند در هر سن و مرحله ای از زندگی اتفاق بیفتد و از چند روز تا چند ماه (حاد یا مزمن) طول بکشد. حمل وزن زیاد، وضعیت بدنی نامناسب یا حتی خم شدن ناصحیح عواملی هستند که می توانند باعث ایجاد این مشکل شوند. علاوه بر این، کمردرد می‌تواند توسط عفونت، آرتریت و التهاب نیز ایجاد شود، با این حال، این موارد کم تر رایج هستند.
اسکولیوز
اسکولیوز یک ناهنجاری بسیار رایج در مهره ها است که به عنوان انحنای جانبی ستون فقرات به شکل C یا S مشخص می شود که با تغییرات ساختاری عمیق مشخص می شود. این انحنای غیر طبیعی ستون فقرات اغلب با چرخش مهره ها همراه است. این مشکل در جوانان و نوجوانان شایع است که اکثر موارد خفیف با علائم کمی هستند.
آرتروز
استئوآرتریت در ستون فقرات یک بیماری است که به عنوان آرتروز ستون فقرات یا اسپوندیلو آرتروز نیز شناخته می شود، که به دلیل ساییدگی غضروف مهره ها رخ می دهد که می تواند نواحی مختلف ستون فقرات مانند گردن یا کمر را تحت تاثیر قرار دهد.
این اختلال ستون فقرات می تواند باعث کمردرد شدید شود که با حرکت بدتر می شود که علائم آن یا احساس گزگز یا بی حسی در پاها، بازوها یا گردن است. اگرچه استئوآرتریت در افراد مسن شایع تر است، اما می تواند جوانان و بزرگسالان را نیز درگیر کند. عوامل ژنتیکی، فعالیت بدنی نادرست یا اضافه وزن عواملی هستند که می توانند در شروع آرتروز نقش داشته باشند.
کدام بیماری های ستون فقرات نیاز به جراحی دارد؟
هدف از درمان جراحی بازیابی بافت، برداشتن فشار از نواحی آسیب دیده و بازگرداندن ثبات ستون فقرات است. از آن جایی که این یک روش تهاجمی است، مراقبت زیادی لازم است. جراحی تنها زمانی باید به عنوان یک گزینه در نظر گرفته شود که تمام جنبه های سلامتی بیمار ارزیابی شود و پزشک این درمان را مناسب تشخیص دهد.کمردرد و مشکلات ستون فقرات از شایع ترین شکایات در زندگی روزمره مردم است.
هر فردی حداقل یک بار در زندگی خود احساس ناراحتی در کمر داشته یا خواهد داشت. شایع ترین موارد مشکلات ستون فقرات که قابل اعمال جراحی هستند، موارد دژنراتیو است که معمولاً در افراد مسن ظاهر می شود. فتق دیسک و سیاتیک برخی از این شرایط هستند. شرایط دیگری وجود دارد که ممکن است نشان دهنده نیاز به جراحی باشد، مانند:
- شکستگی و دررفتگی در ستون فقرات
- تنگی کانال نخاعی
- کیست در مفاصل فاست
- تومورها یا متاستازهای اولیه استخوان
- عفونت ها
- ناپایداری هایی مانند اسپوندیلولیستزیس
- بدشکلی های مشخص (اسکولیوز، کیفوز و غیره)
کدام بیماری های ستون فقرات بدون جراحی درمان می شوند؟
تکامل تکنولوژی راه را برای تکنیک های کمتر تهاجمی هموار کرده است که نتایج رضایت بخش‌تری را در مقایسه با تکنیک‌های مانند جراحی دارد. به طور مثال، بیماری اسپوندیلولیز به عنوان یک ناهنجاری ساختاری ستون فقرات، مربوط به نقص در بخش بین مفصلی است که باعث از بین رفتن تداوم استخوان در این ناحیه می شود. و درمان آن مبتنی بر توانبخشی بیمار است که فیزیوتراپی نتایج رضایت بخشی را نشان می دهد.
اسکولیوز یکی دیگر از بیماری هاست که رویکرد درمان آن با توجه به درجه بیماری متفاوت است. هنگامی که انحراف تا 20 درجه باشد، درمان محافظه کارانه مانند هدایت وضعیتی، شنا و کشش انجام می شود. بین 21 تا 50 درجه، درمان ارتوپدی با بریس همراه با فیزیوتراپی بیشترین اندیکاسیون را دارد.
آیا بیماری‌های ستون فقرات می‌توانند بر کیفیت خواب تاثیر بگذارند؟
بله، بیماری‌های ستون فقرات مانند دیسک کمر یا آرتروز می‌توانند باعث درد شبانه شوند و کیفیت خواب را کاهش دهند.
آیا ژنتیک در ابتلا به بیماری‌های ستون فقرات نقش دارد؟
بله، برخی اختلالات مانند آرتروز ستون فقرات یا اسکولیوز می‌توانند به صورت ارثی منتقل شوند و خطر ابتلا را افزایش دهند.
آیا بیماری‌های ستون فقرات می‌توانند فعالیت روزمره را محدود کنند؟
بله، مشکلاتی مثل فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی می‌توانند دامنه حرکت و توانایی انجام کارهای روزمره را کاهش دهند.
آیا ورزش منظم می‌تواند از بیماری‌های ستون فقرات پیشگیری کند؟
بله، تمرینات تقویتی و کششی برای کمر و گردن می‌توانند ریسک ابتلا به برخی بیماری‌های ستون فقرات را کاهش دهند.
آیا استفاده طولانی مدت از صندلی‌های نامناسب می‌تواند بیماری‌های ستون فقرات ایجاد کند؟
بله، نشستن طولانی مدت در وضعیت نادرست می‌تواند فشار روی مهره‌ها را افزایش دهد و در طول زمان باعث بروز بیماری‌های ستون فقرات شود.
سخن پایانی
بیماری های ستون فقرات از جمله مشکلاتی هستند که می‌توانند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. تشخیص زودهنگام، مراقبت مناسب و تغییر سبک زندگی، نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت این بیماری‌ها دارند. حفظ تحرک، تقویت عضلات کمر و گردن، و مراجعه منظم به متخصص ستون فقرات می‌تواند از بروز عوارض جدی مانند درد مزمن، محدودیت حرکت یا نیاز به جراحی جلوگیری کند.
با توجه به اهمیت سلامت ستون فقرات، توجه به علائم اولیه و پیگیری درمان‌های محافظه‌کارانه و پیشگیرانه، بهترین راه برای حفظ عملکرد طبیعی و کیفیت زندگی فرد است.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”
دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه می‌دهند. ایشان با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته و نوین در جراحی‌های مغز و اعصاب، توانسته‌اند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.
دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبت‌های پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روش‌های مدرن فیزیوتراپی و درمان‌های تکمیلی استفاده میکنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیب‌های نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل می‌ک
