گرفتگی و اسپاسم عضلات کمر می‌تواند آزاردهنده و دردناک باشد، اما خوشبختانه قابل درمان است. استفاده از برخی داروهای تسکین‌دهنده و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند به کاهش درد و دفعات بروز اسپاسم کمک کند.
اسپاسم عضلات کمر ممکن است به‌طور ناگهانی رخ دهد و منجر به درد شدید و حتی محدودیت در حرکت شود. این مشکل معمولاً در اثر آسیب‌های جسمی، بارداری، کم‌آبی بدن یا سبک زندگی کم‌تحرک که منجر به ضعف عضلات می‌شود، بیشتر مشاهده می‌شود.
در این مقاله از دکتر بختوری، روش‌های مختلف درمان اسپاسم عضلات کمر را بررسی می‌کنیم؛ از راهکارهای خانگی و تمرین‌های کششی گرفته تا دارودرمانی و اقدامات پیشگیرانه برای کاهش احتمال بروز این عارضه.
اسپاسم عضلات کمر
اسپاسم عضلانی یا گرفتگی عضله زمانی رخ می‌دهد که عضله به‌طور ناگهانی منقبض شده و قادر به شل شدن نیست. این وضعیت ممکن است تنها بخشی از یک عضله یا یک عضله کامل را درگیر کند و در برخی موارد، چندین عضله به‌طور همزمان دچار اسپاسم شوند.
مدت زمان اسپاسم عضلانی معمولاً از چند ثانیه تا چند دقیقه متغیر است. شدت درد ناشی از این عارضه می‌تواند از ناراحتی خفیف تا درد شدید متفاوت باشد. در حالی که برخی از گرفتگی‌های عضلانی تأثیر چندانی بر فعالیت‌های روزانه ندارند، برخی دیگر ممکن است عملکرد بدن را به‌طور موقت مختل کنند.
اسپاسم عضلات کمر چه علائمی دارند؟
اسپاسم عضلات کمر زمانی رخ می‌دهد که عضلات دچار تنش و انقباض غیرارادی شوند. این عارضه می‌تواند درد خفیف تا شدید ایجاد کند. معمولاً افراد مبتلا به اسپاسم عضلانی در ناحیه خاصی از قسمت تحتانی کمر دچار درد می‌شوند، اما این درد ممکن است به سایر نواحی بدن نیز گسترش یابد و عضلات اطراف را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی موارد، افراد علاوه بر کمردرد، دچار درد در لگن و پا نیز می‌شوند.
برخی از علائم رایج اسپاسم عضلات کمر عبارت‌اند از:
- تنش در قسمت تحتانی کمر
- احساس لرزش در عضله آسیب‌دیده
- بروز درد یا مشکل هنگام خم شدن یا بلند کردن اجسام
- درد ناگهانی و شدید در ناحیه کمر
- درد مزمن در قسمت تحتانی کمر
- ضعف در ناحیه تحتانی کمر یا عضلات اطراف مانند باسن
- احساس گرفتگی در پشت که به‌طور متناوب ظاهر و ناپدید می‌شود
- درد عضلانی که ممکن است تا چند روز پس از اسپاسم ادامه داشته باشد
- عضله آسیب‌دیده در هنگام لمس، سفت‌تر از حالت طبیعی احساس می‌شود
افرادی که دچار اسپاسم عضلات کمر هستند معمولاً متوجه می‌شوند که هنگام انجام فعالیت‌هایی مانند نشستن یا ایستادن به مدت طولانی، درد آن‌ها تشدید می‌شود. به طور کلی، بیشتر اسپاسم‌های کمر در یکی از دو گروه زیر قرار می‌گیرند:
اسپاسم حاد کمر
این نوع اسپاسم‌ها به طور ناگهانی رخ می‌دهند و معمولاً در هنگام بلند کردن اشیاء یا تغییر وضعیت بدن ایجاد می‌شوند. اسپاسم‌های حاد می‌توانند منجر به درد شدید شده و حرکت را دشوار کنند.
اسپاسم مزمن
اسپاسم مزمن به صورت مداوم و منظم رخ می‌دهد و معمولاً با یک آسیب مشخص در ارتباط است. برخی افراد ممکن است پس از آسیب‌دیدگی کمر به طور مکرر دچار این نوع اسپاسم شوند.
تشخیص اسپاسم عضلات کمر
پزشک می‌تواند در تشخیص علت اسپاسم عضلات کمر نقش موثری داشته باشد. در صورتی که اسپاسم کمر شدیدتر شود یا ظرف چند روز بهبود نیابد، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
پزشک معمولاً معاینه فیزیکی انجام می‌دهد، درباره سابقه پزشکی بیمار سؤال می‌کند و اطلاعاتی در مورد زمان شروع و شدت درد دریافت می‌کند. همچنین ممکن است برای بررسی دقیق‌تر عضلات و ستون فقرات از روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا ام‌آر‌آی (MRI) استفاده کند.
گاهی افراد ممکن است اسپاسم عضلات کمر را با سایر مشکلات کمردرد اشتباه بگیرند. در صورتی که اسپاسم کمر بیش از چند روز ادامه یابد یا به طور مکرر بازگردد، ممکن است ناشی از یک بیماری مزمن مانند موارد زیر باشد:
- مشکلات دیسک کمر
- آرتروز کمر
- فیبرومیالژیا
- انحراف ستون فقرات (اسکولیوز)
- اسپوندیلولیستزیس
- شکستگی استخوان
درمان فوری اسپاسم عضلات کمر
درد ناشی از اسپاسم حاد و ناگهانی کمر می‌تواند بسیار شدید باشد. به همین ترتیب، اسپاسم مزمن کمر نیز ممکن است خواب یا انجام فعالیت‌های روزانه را دشوار کند. برای تسکین سریع درد هنگام بروز اسپاسم، روش‌های زیر می‌تواند مفید باشد:
ماساژ
فشار ملایم بر روی عضله آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش تنش و تسکین اسپاسم کمک کند. برای آرام کردن اسپاسم عضلانی، می‌توانید به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه روی ناحیه آسیب‌دیده فشار وارد کنید و سپس با حرکات دایره‌ای آن را ماساژ دهید. ماساژ باید راحت باشد و نباید دردناک باشد، هرچند ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد. اگر در حین ماساژ نبض احساس کردید، از وارد کردن فشار اجتناب کنید.
کمپرس آب سرد یا آب گرم
هم گرما و هم سرما می‌توانند در تسکین دردهای اسپاسم عضلانی موثر باشند. هر دو روش به کاهش التهاب و فشار عضلات کمک می‌کنند. استفاده متناوب از کمپرس سرد و گرم می‌تواند بسیار مفید باشد. می‌توانید یک بار کمپرس گرم و سپس سرد را به مدت ۲۰ دقیقه به ناحیه آسیب‌دیده اعمال کنید. مهم است که کمپرس‌های خیلی گرم یا سرد را مستقیماً روی پوست قرار ندهید. بهتر است آن‌ها را قبل از استفاده در یک حوله یا پارچه پیچیده و سپس روی کمر قرار دهید.
داروی بدون نسخه
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، درمان دائمی برای درد نیستند، اما می‌توانند در کاهش درد اسپاسم عضلانی در مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه مؤثر باشند.
شل کننده های عضلانی
پزشک در صورتی که اسپاسم شدید و قابل مشاهده باشد، ممکن است شل‌کننده‌های عضلانی تجویز کند تا به کاهش تنش و آرام‌سازی عضلات کمک کند.
آب و الکترولیت
کمبود آب می‌تواند باعث بروز اسپاسم عضلانی یا تشدید آن شود. بنابراین، نوشیدن آب به‌طور مداوم یا مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت می‌تواند مفید باشد.
از غلتک فوم استفاده کنید
بسیاری از افراد از غلطک‌های فوم برای کاهش فشار یا سفتی عضلات پس از ورزش استفاده می‌کنند. این ابزار ممکن است در تسکین اسپاسم عضلات کمر نیز مفید باشد. با این حال، همیشه قبل از استفاده از غلطک فوم با پزشک خود مشورت کنید، زیرا استفاده نادرست از آن ممکن است باعث آسیب به کمر شود.
حرکات کششی برای اسپاسم عضلات کمر
حرکات کششی می‌توانند فشار عضلات را کاهش دهند و به توقف اسپاسم کمک کنند. افرادی که دچار اسپاسم ناگهانی می‌شوند، ممکن است تمایلی به حرکت نداشته باشند، اما بلند شدن و پیاده‌روی می‌تواند مفید باشد. دستان خود را در کنار بدن قرار دهید، به آرامی باسن خود را چند اینچ از زمین بلند کرده و موقعیت را برای چند ثانیه نگه دارید. این حرکت را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
درمان طولانی مدت
آکادمی پزشکان خانواده آمریکا (AAFP) توصیه می‌کند که افراد از مصرف داروهای تجویز شده، به ویژه مواد مخدر، برای درمان کمردرد خودداری کنند. برخی دیگر از روش‌های درمان عبارتند از:
- ماساژ
- توانبخشی مانند ورزش یا فیزیوتراپی
- یوگا
- کاهش استرس از طریق ذهن‌آگاهی
- طب سوزنی
- لیزر درمانی
ممکن است فرد برای دستیابی به بهترین نتایج نیاز به آزمایش چندین روش درمانی یا ترکیب چند درمان داشته باشد. اگر پزشک بیماری جدی را تشخیص دهد، داروهای مناسب ممکن است مفید واقع شوند. تغییرات سبک زندگی، مانند افزایش فعالیت بدنی و کاهش مدت زمان نشستن، می‌تواند اثربخشی داروها را افزایش دهد.
جلوگیری از اسپاسم عضلات کمر
هنگامی که فردی دچار اسپاسم عضلانی می‌شود، احتمال دارد که پس از بهبودی دوباره این مشکل را تجربه کند. برای پیشگیری از اسپاسم‌های آینده و حفظ سلامت کمر، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- در طول روز وضعیت بدنی صحیح را حفظ کنید.
- هنگام نشستن طولانی‌مدت پشت میز، وضعیت بدن خود را درست نگه دارید.
- از تشک‌های مناسب و با پشتیبانی کافی استفاده کنید.
- هنگام بلند کردن اجسام سنگین، از قدرت پاها استفاده کرده و از خم کردن کمر خودداری کنید.
کلام آخر
کمردرد حاد، که به صورت ناگهانی و شدید بروز می‌کند، معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی به خودی خود برطرف می‌شود. اما درد مزمن کمر پیچیده‌تر است و اغلب به درمان‌های متنوع و یک رویکرد جامع نیاز دارد. برای یافتن بهترین روش‌های مدیریت اسپاسم‌های عضلانی حاد و مزمن، مشاوره با پزشک می‌تواند کمک کننده باشد.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”
دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه می‌دهند. ایشان با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته و نوین در جراحی‌های مغز و اعصاب، توانسته‌اند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.
دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبت‌های پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روش‌های مدرن فیزیوتراپی و درمان‌های تکمیلی استفاده می‌کنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیب‌های نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل می‌کنند.
با توجه به تجربه و دستاوردهای موفق ایشان در درمان بیماری‌های مغز و اعصاب، بیماران می‌توانند با اطمینان کامل از درمان‌های مؤثر و به‌روز بهره‌مند شوند.