به از دست دادن ناگهانی و موقتی هوشیاری، غش کردن یا سنکوپ گفته می‌شود. در این حالت، مغز به دلیل کمبود اکسیژن به‌طور موقت عملکرد خود را از دست می‌دهد. غش کردن معمولاً تنها چند ثانیه طول می‌کشد و پس از آن فرد دوباره هوشیاری خود را به دست می‌آورد. توجه داشته باشید که غش کردن با تشنج متفاوت است؛ در تشنج، بیمار با پرش و تکانه‌های شدید مواجه می‌شود، در حالی که در سنکوپ، بیهوشی موقتی بدون این علائم رخ می‌دهد.
علائم و نشانه های غش کردن
از دست دادن هوشیاری اصلی‌ترین نشانه غش است. قبل از وقوع سنکوپ، ممکن است با علائم زیر مواجه شوید:
- سرگیجه
- سبکی سر
- حالت تهوع
- تغییرات بینایی مانند دید تونلی یا تاری دید
- احساس ضعف
- تغییر در ریتم قلب
- افت فشار خون
- تعریق
در حین وقوع غش، ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید:
- از دست دادن تعادل و سقوط ناگهانی
- کاهش فشار خون
- نبض ضعیف
- رنگ‌پریدگی صورت
اگر بیهوشی بیش از چند دقیقه ادامه یابد، ممکن است خطر بروز تشنج یا حمله عصبی وجود داشته باشد. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که افرادی که دچار غش می‌شوند، به ندرت کنترل مثانه یا روده خود را از دست می‌دهند. در صورت بروز چنین مشکلی، احتمال سکته مغزی باید بررسی شود.
دلایل غش کردن چیست؟
دلایل غش کردن یا سنکوپ می‌توانند متنوع و شامل موارد زیر باشند:
1. افت فشار خون (هیپوتنشن): کاهش ناگهانی فشار خون می‌تواند باعث عدم تأمین کافی خون و اکسیژن به مغز شود، که منجر به غش کردن می‌شود.
2. بیماری‌های قلبی: اختلالات قلبی مانند آریتمی‌های قلبی، نارسایی قلبی، یا مشکلات دریچه‌ای می‌توانند باعث افت فشار خون و غش شوند.
3. مشکلات عروقی: اختلالات در جریان خون، مانند انسداد عروق یا مشکلات در تنظیم جریان خون، می‌تواند باعث غش کردن شود.
4. دیابت: افت شدید قند خون (هیپوگلیسمی) در بیماران دیابتی می‌تواند منجر به سنکوپ شود.
5. کم آبی بدن (دهیدراتاسیون): کاهش حجم مایع بدن می‌تواند فشار خون را کاهش داده و منجر به غش شود.
6. استرس یا اضطراب: واکنش‌های استرسی شدید یا حملات پانیک می‌توانند به کاهش موقت فشار خون و غش کردن منجر شوند.
7. مشکلات عصبی: اختلالات عصبی مانند صرع یا مشکلات سیستم عصبی می‌توانند باعث سنکوپ شوند.
8. ایستادن طولانی مدت: ایستادن برای مدت طولانی بدون حرکت می‌تواند باعث تجمع خون در پاها و کاهش جریان خون به مغز شود، که منجر به غش کردن می‌شود.
9. تغییرات سریع وضعیت بدن: تغییر ناگهانی از حالت نشسته یا خوابیده به ایستاده می‌تواند فشار خون را کاهش داده و باعث سنکوپ شود.
10. پوشیدن لباس‌های تنگ یا گرم: لباس‌های تنگ یا محیط‌های بسیار گرم می‌توانند به کاهش فشار خون و سنکوپ منجر شوند.
11. اختلالات خواب: کمبود خواب یا خواب ناکافی می‌تواند باعث ضعف عمومی و غش شود.
12. مسائل مربوط به تغذیه: سوءتغذیه یا کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند تأثیر منفی بر فشار خون و عملکرد مغز بگذارد و منجر به سنکوپ شود.
در صورت بروز مکرر یا شدید غش کردن، مشاوره با پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
روش‌های درمان غش چیست؟
روش درمان غش به علت آن بستگی دارد. اگر غش ناشی از یک مشکل زمینه‌ای خاص نباشد، درمان خاصی نیاز نخواهد بود و با شناسایی و رفع محرک‌های ایجادکننده غش، می‌توان آن را کنترل کرد.
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
روش‌های تشخیص غش کردن چیست؟
اگر سابقه قبلی غش کردن نداشته‌اید و اکنون با این مشکل مواجه شده‌اید، پزشک از روش‌های مختلفی برای تشخیص علت استفاده خواهد کرد:
تاریخچه پزشکی
در ابتدا، متخصص مغز و اعصاب شرح حال پزشکی شما و داروهای مصرفی‌تان را بررسی می‌کند تا عوامل احتمالی را شناسایی کند. سپس، برای تأیید تشخیص، آزمایشاتی را تجویز خواهد کرد.
آزمایش EKG
این تست همان آزمایش الکتروکاردیوگرام (ECG) است که فعالیت الکتریکی قلب را بررسی می‌کند. درد قفسه سینه، دشواری در تنفس و ضربان قلب نامنظم از جمله علل مهمی هستند که پزشک ممکن است بر اساس آن‌ها این تست را تجویز کند.
آزمایش اکوکاردیوگرافی
در تست اکو قلب، از امواج صوتی برای تولید تصاویر متحرک از قلب استفاده می‌شود. این تصاویر به متخصص کمک می‌کنند تا قدرت پمپاژ قلب، اندازه قلب و وضعیت دریچه‌های آن را بررسی کند.
آزمایش الکتروانسفالوگرام (EEG)
در آزمایش الکتروانسفالوگرام (EEG)، فعالیت الکتریکی مغز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سی‌تی اسکن سر (Computed Tomography scan)
در سی‌تی اسکن، از اشعه ایکس برای تهیه تصاویر دقیق از وضعیت مغز استفاده می‌شود.
روش های پیشگیری از غش کردن چیست؟
اگر سابقه غش کردن دارید، در مرحله اول باید علت آن را شناسایی کنید و از محرک‌های احتمالی دوری کنید. به آرامی از حالت درازکش یا نشسته به حالت ایستاده تغییر وضعیت دهید. اگر دیدن خون شما را دچار اضطراب می‌کند، هنگام آزمایش خون با پزشک یا تکنسین آزمایشگاه مشورت کنید. وعده‌های غذایی خود را حذف نکنید و از خوردن غذا به‌طور منظم مطمئن شوید.
به محض بروز علائم غش کردن، مانند احساس سبکی سر، چرخش محیط اطراف، یا ضعف، به آرامی بنشینید و سر خود را بین زانوهایتان قرار دهید. این کار کمک می‌کند تا خونرسانی به مغز بهبود یابد.
سخن آخر
غش کردن می‌تواند به عنوان یک مشکل گذرا و موقتی بدون نیاز به درمان پزشکی باشد. با این حال، گاهی اوقات ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال جدی‌تر باشد. بنابراین، اگر به تازگی با این مشکل مواجه شده‌اید، توصیه می‌شود با پزشک متخصص مشورت کنید.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”