سندرم کوشینگ چیست؟

سندرم کوشینگ نوعی اختلال است زمانی رخ می دهد که بدن شما در مدت طولانی بیش از حد هورمون کورتیزول ترشح می کند. هورمون کورتیزول که به آن هورمون استرس نیز گفته می شود، هنگام واکنش بدن به استرس ترشح می شود. در ادامه مطلب به بررسی علائم سندروم کوشینگ و علل آن خواهیم پرداخت. تا انتهای این مقاله از دکتر حسین زاده بختوری، متخصص و جراح مغز و اعصاب همراه ما باشید.

سندرم کوشینگ چقدر شایع است؟

سندرم درون زا کوشینگ بسیار نادر است. “درون زا” به معنای چیزی است که به واسطه انفعالات درونی در بدن شما ایجاد می شود و نه چیزی که به واسطه عوامل خارجی رخ دهد، مانند داروها. در خصوص شیوع سندروم کوشینگ تخمین ها متفاوت است، اما می توانیم بگوییم از هر میلیون نفر بین 40 تا 70 نفر ممکن است به این سندروم مبتلا شوند.

علائم سندرم کوشینگ

شایع ترین علائم این بیماری عبارتند از:

•      افزایش وزن
•     افزایش رسوبات چرب، به خصوص در میانه بدن، صورت (ایجاد صورت گرد و به شکل ماه) و بین شانه ها و قسمت فوقانی (باعث ایجاد یک گوزن گاومیش)
•      علائم کشش روی سینه ها، بازوها، شکم و ران ها
•      نازک شدن پوستی که به راحتی کبود می شود
•      آسیب های پوستی که بهبودی آن ها آهسته است
•      آکنه
•      خستگی
•      ضعف عضلانی

علاوه بر علائم متداول که در بالا به آن ها اشاره کردیم، علائم دیگری نیز وجود دارد که بعضی اوقات ممکن است در افراد مبتلا به سندرم کوشینگ مشاهده شود. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

•      قند خون بالا
•      عطش زیاد
•      افزایش ادرار
•      پوکی استخوان
•      فشار خون بالا
•      سردرد
•      نوسانات خلقی
•      اضطراب
•      تحریک پذیری
•      افسردگی
•     افزایش شیوع عفونت

علائم سندروم کوشینگ در کودکان

كودكان نيز ممكن است به سندرم كوشينگ مبتلا شوند، اگرچه این سندروم بیشتر در بزرگسالان شایع است، اما طبق یک مطالعه در سال 2019  نشان داده شد که میزان شیوع این سندروم در کودکان به میزان 10 درصد خواهد بود. علاوه بر علائم فوق، کودکان مبتلا به سندرم کوشینگ نیز ممکن این علائم را داشته باشند:

•      چاقی
•      سرعت آهسته رشد
•      فشار خون بالا

علائم کوشینگ در زنان

سندرم کوشینگ در زنان شیوع بیشتری نسبت به مردان دارد. براساس آمار مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، سه برابر بیشتر از در مقایسه با مردان، زنان سه برابر بیشتر در معرض ابتلا به سندرم کوشینگ هستند. زنان مبتلا به سندرم کوشینگ ممکن است شاهد رشد موهای اضافی در صورت و بدن باشند. این مشکل اغلب در موارد زیر رخ می دهد:

•      صورت و گردن
•      سینه
•      شکم
•      ران

علاوه بر این، زنان مبتلا به سندرم کوشینگ نیز ممکن است قاعدگی نامنظم را تجربه کنند. در بعضی موارد ، قاعدگی به طور کلی وجود ندارد.

علائم سندروم کوشینگ در مردان

مانند زنان و کودکان، مردان مبتلا به سندرم کوشینگ نیز می توانند علائمی را تجربه کنند. مردان مبتلا به سندرم کوشینگ ممکن است:

•      اختلال در نعوظ
•      از دست دادن علاقه جنسی
•      کاهش باروری

را داشته باشند.

علل سندرم کوشینگ

سندرم کوشینگ به دلیل افزایش بیش از حد  هورمون کورتیزول ایجاد می شود.غدد آدرنال شما کورتیزول تولید می کند. این روند به تعدادی از عملکردهای بدن شما کمک می کند، از جمله:

•     تنظیم فشار خون و سیستم قلبی عروقی
•     کاهش التهاب سیستم ایمنی بدن
•     کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها را به انرژی تبدیل می کنند
•     متعادل کردن اثرات انسولین
•     پاسخ به استرس

بدن شما به دلایل مختلف ممکن است سطح بالایی از کورتیزول تولید کند که از جمله آن ها شامل موارد زیر می شود:

•     میزان استرس بالا از جمله استرس مربوط به یک بیماری حاد، جراحی، آسیب دیدگی یا حاملگی خصوصا در سه ماهه آخر
•     آموزش و ورزش
•     سوء تغذیه
•     مصرف مشروبات الکلی
•     افسردگی، اختلالات، هراس یا سطح بالای استرس عاطفی
• کورتیکواستروئیدها

شایع ترین علت این سندرم استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون به مدت طولانی برای دوز بالا است. ارائه دهندگان خدمات بهداشتی این موارد را برای درمان بیماری های التهابی مانند لوپوس یا جلوگیری از رد یک عضو پیوند شده تجویز می کنند.

دوز بالای استروئیدهای تزریقی برای درمان کمردرد نیز می تواند باعث سندرم کوشینگ شود. با این حال، استروئیدهای با دوز کمتر به شکل استنشاقی، مانند آن هایی که برای آسم مورد استفاده قرار می گیرند، یا کرم هایی مانند موارد تجویز شده برای اگزما، معمولا به اندازه کافی برای ایجاد این بیماری کافی نیستند و اغلب نمی توانند به بروز این سندروم بیانجامند.

• تومورها

چندین نوع تومور همچنین می تواند منجر به تولید زیاد کورتیزول شود. برخی از این موارد عبارتند از:

•  تومورهای غده هیپوفیز: غده هیپوفیز، هورمون غده فوق کلیوی (ACTH) را آزاد می کند، که تولید کورتیزول را در غدد فوق کلیوی تحریک می نماید. این رخداد بیماری کوشینگ نامیده می شود.
•  تومورهای خارج رحمی: این تومورهای خارج از هیپوفیز هستند که ACTH تولید می کنند. آن ها معمولا در غده های ریه، لوزالمعده، تیروئید یا تیموس رخ می دهند.
• ناهنجاری یا تومور غده فوق کلیوی: ناهنجاری یا تومور آدرنال می تواند به الگوهای نامنظم تولید کورتیزول منجر شود  که می تواند باعث سندرم کوشینگ گردد.
•  سندرم کوشینگ خانوادگی: اگرچه سندرم کوشینگ به طور معمول ارثی نیست، اما می تواند تمایل به ارثی برای ایجاد تومورهای غدد درون ریز داشته باشد.

بیماری کوشینگ

اگر این سندرم ناشی از تولید بیش از حد ACTH غده هیپوفیز باشد که به نوبه خود تبدیل به کورتیزول می شود، به آن بیماری کوشینگ گفته می شود. بیماری کوشینگ همانند سندرم کوشینگ ، زنان را بیش از مردان تحت تأثیر قرار می دهد.

درمان سندرم کوشینگ

هدف کلی از درمان این سندرم کاهش سطح کورتیزول در بدن است که این امر از چند طریق قابل انجام است. درمانی که بیمار دریافت خواهد کرد به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت. ارائه دهنده خدمات درمانی ممکن است دارویی برای کمک به مدیریت سطح کورتیزول تجویز کند. برخی از داروها تولید کورتیزول در غدد فوق کلیوی یا تولید ACTH در غده هیپوفیز را کاهش می دهند. سایر داروها تأثیر کورتیزول را بر روی بافت ها را مسدود می کنند.

کلام آخر

سندرم کوشینگ یکی از اختلالات مهم غدد درون‌ریز است که با افزایش طولانی‌مدت هورمون کورتیزول در بدن ایجاد می‌شود و می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم جسمی و روحی را به همراه داشته باشد. از تغییرات ظاهری و افزایش وزن گرفته تا فشار خون بالا، ضعف عضلانی و نوسانات خلقی، همه می‌توانند نشانه‌ای از این بیماری باشند. تشخیص این اختلال ساده نیست و بسیاری از افراد تا مدت‌ها متوجه ارتباط علائم پراکنده خود با افزایش کورتیزول نمی‌شوند. همین موضوع اهمیت توجه به نشانه‌ها و مراجعه به پزشک متخصص را چندین برابر می‌کند.

درمان سندرم کوشینگ بسته به علت آن ممکن است شامل قطع یا تنظیم داروهای کورتیکواستروئیدی، جراحی، دارودرمانی یا حتی پرتودرمانی باشد. نکته مهم این است که هرچه زودتر تشخیص انجام شود، روند درمان بهتر و احتمال بروز عوارض طولانی‌مدت کمتر خواهد بود.

در این مسیر، همراهی یک متخصص متعهد و باتجربه می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
دکتر مهرداد حسین‌زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با دانش عمیق در زمینه تومورهای هیپوفیز و اختلالات هورمونی مرتبط، می‌تواند در تشخیص و درمان دقیق این بیماری نقش مؤثری داشته باشد. توجه ویژه ایشان به مراقبت‌های پس از درمان و استفاده از روش‌های نوین پزشکی، برای بیماران اطمینان‌بخش و امیدآفرین است.

برای حفظ سلامت بدن و جلوگیری از عوارض جدی، هرگونه تغییر غیرعادی در وزن، پوست، خلق‌وخوی یا انرژی خود را جدی بگیرید.

“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”

دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه می‌دهند. ایشان با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته و نوین در جراحی‌های مغز و اعصاب، توانسته‌اند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.

دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبت‌های پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روش‌های مدرن فیزیوتراپی و درمان‌های تکمیلی استفاده می‌کنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیب‌های نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل می‌کنن