شکستگی مهره کمر یک وضعیت پزشکی است که در آن یکی از مهره‌های ستون فقرات آسیب می‌بیند. این آسیب می‌تواند به دلیل ضربه، فشار زیاد یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند پوکی استخوان رخ دهد. شکستگی مهره کمر ممکن است باعث درد شدید، محدودیت حرکت، و در برخی موارد مشکلات عصبی شود.
شکستگی کمر به آسیب در استخوان‌های ستون فقرات اشاره دارد که به طور کلی به آن‌ها مهره کمر گفته می‌شود. وظیفه اصلی این مهره‌ها حفاظت از نخاع است. در حالی که این نوع شکستگی ممکن است در هر فردی رخ دهد، اما معمولاً در مردان و در سنین ۱۸ تا ۲۵ سال شایع‌تر است.
شکستگی ستون فقرات با شکستگی دست یا پا متفاوت است، زیرا شکستگی یا جابه‌جایی مهره‌های کمر می‌تواند موجب گیر کردن قطعات استخوانی و آسیب به اعصاب نخاعی یا خود نخاع شود. بیشتر شکستگی‌های ستون فقرات ناشی از تصادفات رانندگی، سقوط، شلیک گلوله یا آسیب‌های ورزشی هستند.
این آسیب‌ها می‌توانند از کشیدگی خفیف رباط‌ها و ماهیچه‌ها گرفته تا شکستگی و دررفتگی مهره‌ها و حتی آسیب به طناب نخاعی متغیر باشند. بسته به شدت آسیب، فرد ممکن است درد، مشکل در راه رفتن یا حتی ناتوانی در حرکت اندام‌ها (فلج) را تجربه کند. در بسیاری از موارد، شکستگی‌های ستون فقرات با درمان‌های معمول بهبود می‌یابند، اما برخی از شکستگی‌های شدید نیاز به جراحی برای ترمیم و بهبود دارند.
تا انتهای این مقاله از دکتر حسین زاده بختوری با ما همراه باشید.
شکستگی مهره کمر چیست؟
شکستگی ستون فقرات معمولاً به دلیل عواملی مانند پوکی استخوان، سقوط، آسیب‌های ورزشی یا ضربه‌های ناشی از تصادفات رانندگی رخ می‌دهد. حتی اگر برای ترمیم مهره‌های شکسته نیاز به جراحی باشد و نخاع آسیب ندیده باشد، به طور کلی عوارض طولانی‌مدت از شکستگی ستون فقرات پیش نخواهد آمد.
شکستگی ستون فقرات به معنی آسیب دیدن هر یک از مهره‌های کمر است؛ به عبارت دیگر، اگر یکی از ۳۳ استخوان تشکیل‌دهنده ستون فقرات دچار شکستگی شود، به آن شکستگی ستون فقرات گفته می‌شود. بسیاری از افراد این نوع آسیب را به اشتباه به عنوان شکستگی کمر می‌شناسند. در اکثر موارد، شکستگی کمر نیاز به جراحی ندارد و تنها ممکن است برای چند ماه استفاده از بریس یا گچ مورد نیاز باشد. با این حال، در صورت شکستگی شدید ستون فقرات، جراحی برای ترمیم مهره‌ها ضروری خواهد بود.
علائم و نشانه های شکستگی مهره کمر
از جمله علائم شکستگی مهره کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد شدید در ناحیه کمر یا گردن: درد قابل توجه در این نواحی ممکن است نشانه‌ای از شکستگی باشد.
- احساس گزگز یا بی‌حسی در کمر
- ضعف یا فلج در اندام‌ها
- اسپاسم‌های عضلانی غیرقابل کنترل
- از دست دادن کنترل ادرار یا روده
علائم شکستگی مهره کمر بر اثر ضربه
اگر به دلیل ضربه به ناحیه کمر دچار شکستگی شوید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- درد شدید در ناحیه کمر
- تورم یا حساسیت در ناحیه آسیب دیده
- تغییرات در وضعیت ستون فقرات، مانند افتادگی یا خمیدگی
- احساس سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در پشت
- بی‌اختیاری در ادرار یا مدفوع
گاهی اوقات،شکستگی مهره کمر با شکستگی لگن همراه است که باعث می‌شود تکان خوردن و راه رفتن بسیار دشوارتر شود.
علت شکستگی مهره کمر
شکستگی کمر ممکن است به دلایل مختلفی از جمله پوکی استخوان، ضربه‌های شدید (تروما) و وجود تومور در ستون فقرات که می‌تواند باعث سرطانی شدن آن نواحی شود، رخ دهد.
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
بیشتر بدانید: جراحی فیوژن ستون فقرات
تشخیص شکستگی کمر
پزشک برای تشخیص شکستگی ستون فقرات، ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سپس از آزمایش‌های تصویربرداری استفاده می‌کند. اگر در هنگام لمس نقاط خاص درد یا حساسیت احساس شود یا تغییراتی در شکل ستون فقرات یا وضعیت بدن مشاهده گردد، این موارد می‌تواند نشانه‌هایی از شکستگی کمر باشد. علاوه بر معاینه فیزیکی، تشخیص دقیق شکستگی کمر ممکن است با استفاده از آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، MRI، سی تی اسکن و همچنین آزمایش تراکم استخوان که به طور معمول اسکن DEXA یا DXA نیز نامیده می‌شود، تأیید شود.
راههای درمان شکستگی مهره کمر
بیشتر شکستگی‌های ستون فقرات نیاز به جراحی ندارند. در عوض، روش‌های درمانی رایج برای شکستگی کمر شامل موارد زیر است:
- استفاده از بریس
- فیزیوتراپی
- درمان پوکی استخوان
- جراحی در صورت لزوم برای درمان شکستگی ستون فقرات
۱. درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی
روش‌های درمانی شکستگی کمر بدون نیاز به جراحی شامل استفاده از بریس، فیزیوتراپی، درمان دارویی پوکی استخوان و همچنین ازون‌تراپی هستند. در ادامه، به توضیح مفصل هر یک از این روش‌ها پرداخته‌ایم.
۲. کمربند شکستگی مهره کمر
استفاده از بریس نخاعی به محدود کردن حرکت ستون فقرات کمک می‌کند و در روند بهبودی شکستگی مهره کمر مؤثر است. این روش علاوه بر تسریع بهبودی، می‌تواند از آسیب بیشتر جلوگیری کرده و درد را نیز کاهش دهد.
۳. ازون تراپی
در این روش کم‌تهاجمی، پزشک گاز اوزون را به دیسک آسیب‌دیده و عضلات اطراف آن تزریق می‌کند. این تزریق به‌وسیله سوزن انجام می‌شود و حجم دیسک را کاهش می‌دهد. این کاهش حجم به دلیل اکسیداسیون پروتئوگلیکان‌ها، که پروتئین‌هایی در مرکز ژله‌ای دیسک (هسته پالپوسوس) هستند، اتفاق می‌افتد.
با کاهش حجم دیسک، فشار روی آن کاهش می‌یابد که می‌تواند به کاهش شدت کمر درد کمک کند.
مزایای تزریق اوزون به کمر در مقایسه با جراحی شامل دوره نقاهت کوتاه‌تر و عوارض کمتر است. همچنین این روش مزایای دیگری نیز دارد:
- کم‌تهاجمی بودن
- انجام به‌صورت سرپایی
- انجام در مدت زمان کوتاه
- هزینه بسیار کمتر از جراحی
- عدم درد در هنگام درمان
۴. فیزیوتراپی
ابتدا کمر آسیب‌دیده باید توسط متخصص فیزیوتراپی معاینه و ارزیابی شود. این معاینات به‌طور معمول شامل لمس نواحی مختلف کمر توسط تراپیست است تا شدت درد و میزان حرکت در ستون فقرات، کمر و پاها مورد بررسی قرار گیرد. روند درمان فیزیوتراپی برای شکستگی مهره کمر شامل مراحل مختلفی است که عبارتند از:
- کاهش درد با استفاده از روش‌های گرما یا سرما درمانی و مگنت‌تراپی
- انجام تمرینات کششی و انعطافی
- تمرینات قدرتی برای تقویت عضلات
- بهبود وضعیت قرارگیری بدن بیمار
- پیشگیری از افتادن و کمک به ایجاد تعادل
۵. جراحی شکستگی مهره کمر
اگر شکستگی ستون فقرات تهدیدی برای آسیب به نخاع ایجاد کند یا اگر درد شما پس از چند ماه درمان‌های غیرجراحی بهبود نیابد، ممکن است جراحی لازم باشد. دو نوع جراحی رایج برای ترمیم شکستگی کمر شامل ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی هستند.
۶. دارو برای درد شکستگی کمر
معمولاً داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) بدون نیاز به نسخه، برای کاهش علائم شکستگی ستون فقرات کافی هستند. با این حال، قبل از استفاده از این داروها به مدت بیش از ۱۰ روز متوالی، مشورت با پزشک ضروری است.
همچنین، مصرف داروهای مخصوص پوکی استخوان، سالمون کلسی تونین و مکمل‌های کلسیم می‌تواند به بهبود روند درمان و تقویت استخوان‌ها کمک کند.
درمان شکستگی مهره کمر در سالمندان
پوکی استخوان یکی از علل اصلی شکستگی استخوان‌ها و مهره‌های کمر است. دردهای ناشی از شکستگی در سالمندان بسیار شدید بوده و معمولاً فرایند درمان آن‌ها بین چهار تا شش هفته طول میکشد. روش‌های درمان شکستگی مهره کمر در سالمندان به نوع و شدت مشکل بستگی دارد.
با این حال، تمامی متخصصین ستون فقرات بر این نکته تأکید دارند که درمان مشکلات ستون فقرات در سالمندان به دلیل کهولت سن و ضعف موجود در اندام‌ها، معمولاً پیچیده‌تر از درمان در افراد جوان است. در مواردی که شکستگی به تدریج ایجاد شده باشد، دردهای کمتری را ایجاد می‌کند و معمولاً با درمان‌های ساده‌تر مانند دارودرمانی می‌توان به بهبود وضعیت بیمار کمک کرد.
درمان شکستگی کمر در سالمندان ممکن است شامل دارودرمانی، استفاده از بریس، فیزیوتراپی و جراحی‌هایی مانند کایفوپلاستی و ورتبروپلاستی باشد.
مراقبت از شکستگی مهره کمر در خانه (درمان خانگی شکستگی کمر)
علاوه بر روش‌های درمانی جراحی و درمان‌های متداول برای شکستگی ستون فقرات، درمان‌های خانگی مختلفی وجود دارند که می‌توانند به کاهش علائم این مشکل کمک کنند. این درمان‌ها شامل استفاده از دما درمانی، استراحت، اصلاح فعالیت‌های روزانه و مصرف داروهای بدون نسخه می‌شوند. در ادامه هر یک از این روش‌ها را توضیح خواهیم داد:
دما درمانی
دما درمانی به معنای استفاده از گرما یا سرما برای تسکین درد است. بلافاصله پس از آسیب، باید به طور دوره‌ای یخ را برای حدود یک هفته روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید تا التهاب و درد کاهش یابد. در این مدت، استفاده از گرما توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند با کشیدن مایع به محل آسیب‌دیده، تورم و درد را تشدید کند.
بعد از هفته اول، بسته به ترجیح شخصی، می‌توان از گرما، سرما یا ترکیبی از هر دو استفاده کرد. هر کدام باید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه هر ساعت اعمال شوند. قبل از قرار دادن یخ روی محل آسیب، آن را باید در کیسه گذاشته و در حوله پیچید تا از تماس مستقیم یخ با پوست جلوگیری شود.
استراحت در خانه
ممکن است یک دوره کوتاه استراحت برای محدود کردن حرکاتی که درد و آسیب را تشدید می‌کنند، تجویز شود. با این حال، استراحت طولانی‌مدت در بستر می‌تواند وضعیت پوکی استخوان را بدتر کند، باعث کاهش تراکم استخوان شود یا مشکلات سلامتی دیگری به وجود آورد. در این مدت، بسته به شدت آسیب، باید از انجام ورزش‌های سنگین برای چند هفته تا چند ماه اجتناب کرد. مدت زمان و احتیاطات لازم برای استراحت باید بر اساس توصیه‌های پزشک متخصص تعیین شود.
اصلاح فعالیت
پس از چند روز استراحت در رختخواب، مهم است که به تدریج به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید. افراد باید ادامه حرکت داشته باشند، اما از انجام فعالیت‌های سنگین پرهیز کنند. برای پیشگیری از آسیب بیشتر، هنگام خم شدن، چرخاندن یا بلند کردن اجسام باید دقت ویژه‌ای داشته باشند. قبل از بازگشت کامل به فعالیت‌های بدنی، مشاوره با یک متخصص ارتوپدی ضروری است.
بهترین حالت خوابیدن برای شکستگی مهره کمر
بهتر است به پشت دراز بکشید و یک بالش زیر زانوها قرار دهید. این کار تنها برای راحتی نیست، بلکه یک اقدام استراتژیک برای حفظ انحنای طبیعی ستون فقرات و کاهش فشار روی محل شکستگی است. همچنین می‌توانید به پهلو بخوابید، زانوها را خم کرده و یک بالش بین آن‌ها قرار دهید.
بهبودی شکستگی مهره کمر چقدر طول میکشد؟
اگر نیاز به جراحی نباشد، بیشتر شکستگی‌های ستون فقرات معمولاً در حدود سه ماه بهبود می‌یابند. برای افرادی که نیاز به جراحی دارند، مدت زمان بهبودی بیشتر خواهد بود. بهبودی پس از جراحی ممکن است شش هفته یا بیشتر طول بکشد و پزشک این زمان را به بیمار اطلاع خواهد داد.
عوارض شکستگی مهره کمر
عوارض ناشی از شکستگی ستون فقرات سینه‌ای و کمری شامل موارد زیر می‌باشد:
- لخته‌های خون در ناحیه لگن و پاها که ممکن است در اثر استراحت طولانی‌مدت در بستر یا بی‌حرکتی ایجاد شوند.
- آمبولی ریه که در نتیجه آزاد شدن لخته خونی و حرکت آن به سمت ریه‌ها رخ می‌دهد.
- ذات الریه.
نتیجه گیری
تجربه شکستگی مهره کمر می‌تواند هم نگران‌کننده و هم دردناک باشد، به ویژه که این آسیب معمولاً به دلیل یک تصادف ناگهانی یا به تدریج و بدون اینکه متوجه شوید رخ می‌دهد. در هر صورت، تا زمانی که شکستگی کمر منجر به درد یا علائم دیگر نشود، شما از وقوع آن آگاه نخواهید شد.
برای جلوگیری از عوارض بلندمدت ناشی از شکستگی کمر، مهم‌ترین اقدام این است که در صورت بروز علائم، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
اگر بالای ۵۰ سال سن دارید یا سابقه خانوادگی پوکی استخوان در شما وجود دارد، ضروری است که درباره خطر ابتلا به این بیماری با یک متخصص مشورت کنید.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”
دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه می‌دهند. ایشان با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته و نوین در جراحی‌های مغز و اعصاب، توانسته‌اند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.
دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبت‌های پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روش‌های مدرن فیزیوتراپی و درمان‌های تکمیلی استفاده می‌کنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیب‌های نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل می‌کنند.
با توجه به تجربه و دستاوردهای موفق ایشان در درمان بیماری‌های مغز و اعصاب، بیماران می‌توانند با اطمینان کامل از درمان‌های مؤثر و به‌روز بهره‌مند شوند.