تزریق داخل مفصل ستون فقرات، که معمولاً به عنوان تزریق اپیدورال یا تزریق داخل مفصل فاست شناخته می‌شود، یک روش درمانی است که برای کاهش درد ناشی از مشکلات ستون فقرات، مانند آرتروز، فتق دیسک، یا تنگی کانال نخاعی به کار می‌رود. در این روش، پزشک داروی ضدالتهابی یا بی‌حس‌کننده را مستقیماً به ناحیه دردناک یا ملتهب ستون فقرات تزریق می‌کند تا التهاب کاهش یابد و درد تسکین یابد.
انواع تزریق‌های مفصل ستون فقرات
تزریق‌های مفصل ستون فقرات انواع مختلفی دارند که بسته به نوع درد و مشکل ستون فقرات، پزشک یکی از آن‌ها را تجویز می‌کند. این تزریقات به طور کلی برای تسکین درد و کاهش التهاب در نواحی مختلف ستون فقرات به کار می‌روند. انواع تزریق‌های مفصل ستون فقرات عبارتند از:
1. تزریق اپیدورال (Epidural Injection)
تزریق اپیدورال معمولاً برای کاهش درد ناشی از التهاب یا فشردگی عصب‌های نخاعی انجام می‌شود. داروهای ضدالتهابی (مانند کورتیکواستروئیدها) یا بی‌حس‌کننده‌ها در فضای اپیدورال، که ناحیه‌ای بین استخوان‌های ستون فقرات و کیسه‌ای است که نخاع را احاطه می‌کند، تزریق می‌شود. این روش برای مشکلات زیر به کار می‌رود:
- فتق دیسک
- درد ناشی از سیاتیک
- تنگی کانال نخاعی
2. تزریق مفصل فاست (Facet Joint Injection)
این نوع تزریق به مفاصل فاست، که مفاصل کوچکی بین مهره‌های ستون فقرات هستند، انجام می‌شود. تزریق مفصل فاست برای کاهش درد و التهاب ناشی از آرتروز، کشیدگی‌های عضلانی یا مشکلات مفاصل فاست تجویز می‌شود. داروی تزریقی معمولاً شامل کورتیکواستروئید و بی‌حس‌کننده موضعی است.
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
3. تزریق بلوک عصبی (Nerve Block Injection)
در این روش، داروهای بی‌حس‌کننده و ضدالتهابی به عصب‌های خاصی که عامل درد هستند تزریق می‌شود تا سیگنال‌های درد از آن عصب‌ها موقتاً مسدود شود. این تزریق‌ها برای تشخیص و درمان دردهای ناشی از آسیب عصب یا التهاب عصب به کار می‌رود و ممکن است به عنوان یک روش موقت یا پیش از جراحی استفاده شود.
4. تزریق دیسکوژل (DiscoGel Injection)
این روش نوین برای درمان فتق دیسک و مشکلات ناشی از دیسک بین‌مهره‌ای استفاده می‌شود. دیسکوژل ماده‌ای است که به دیسک تزریق می‌شود تا فتق دیسک کاهش یابد و درد تسکین پیدا کند.
5. تزریق ساکروایلیاک (Sacroiliac Joint Injection)
مفاصل ساکروایلیاک بین استخوان‌های لگن و ستون فقرات قرار دارند. تزریق به این مفاصل برای کاهش درد ناشی از التهاب یا آسیب این مفاصل به کار می‌رود.
6. تزریق ریزوتومی (Rhizotomy Injection)
در این روش، عصب‌هایی که درد را از مفاصل فاست به مغز منتقل می‌کنند، به‌طور موقت غیرفعال می‌شوند. این روش برای افرادی که دردهای مزمن ستون فقرات دارند و به سایر درمان‌ها پاسخ نداده‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
7. تزریق درون‌دیسکال (Intradiscal Injection)
در این روش، دارو مستقیماً به دیسک بین‌مهره‌ای تزریق می‌شود تا التهاب یا درد ناشی از فتق یا فرسایش دیسک کاهش یابد.
این تزریقات باید توسط پزشکان متخصص و با راهنمایی تصویربرداری (مانند فلوروسکوپی یا سی‌تی‌اسکن) انجام شود تا دقت تزریق افزایش یافته و از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
کاربرد مفصل ستون فقرات
تزریق داخل مفصل ستون فقرات یک روش درمانی موثر برای کاهش درد و التهاب در ناحیه ستون فقرات است. این روش بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که درد مزمن یا حاد وجود دارد و سایر روش‌های درمانی مانند داروهای خوراکی یا فیزیوتراپی کافی نبوده‌اند. کاربردهای تزریق داخل مفصل ستون فقرات شامل موارد زیر است:
1. درد کمر و گردن
یکی از شایع‌ترین کاربردهای تزریق مفصل ستون فقرات، درمان دردهای کمر و گردن است. این دردها می‌توانند ناشی از فشار بر عصب‌ها، التهاب مفاصل یا آسیب دیسک‌های بین‌مهره‌ای باشند. تزریق با کاهش التهاب و تسکین درد، به بهبود حرکت و کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند.
2. درد ناشی از سیاتیک
درد سیاتیک از فشار بر عصب سیاتیک ناشی می‌شود و می‌تواند درد شدیدی را از ناحیه کمر تا پاها ایجاد کند. تزریق در فضای اپیدورال یا اطراف عصب‌های آسیب‌دیده می‌تواند التهاب را کاهش داده و فشار بر عصب را کم کند، که منجر به کاهش درد سیاتیک می‌شود.
3. فتق دیسک بین‌مهره‌ای
در فتق دیسک، دیسک‌های بین‌مهره‌ای که به عنوان ضربه‌گیر بین مهره‌ها عمل می‌کنند، به دلیل آسیب یا فشار، از جای خود خارج شده و به عصب‌های نخاعی فشار وارد می‌کنند. این وضعیت باعث درد شدید، بی‌حسی و ضعف عضلات می‌شود. تزریق اپیدورال یا داخل دیسک می‌تواند به کاهش التهاب و درد ناشی از فتق دیسک کمک کند و امکان بهبود وضعیت دیسک را فراهم کند.
بیشتر بدانید: لرزش بدن از داخل
4. تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی زمانی رخ می‌دهد که فضای داخل کانال نخاعی تنگ می‌شود و فشار بر نخاع یا عصب‌های نخاعی وارد می‌کند. این حالت معمولاً به دلیل تغییرات فرسایشی در ستون فقرات با افزایش سن ایجاد می‌شود. تزریق اپیدورال به کاهش فشار روی عصب‌ها کمک می‌کند و می‌تواند درد و مشکلات حرکتی ناشی از این وضعیت را تسکین دهد.
5. آرتروز ستون فقرات
آرتروز ستون فقرات ناشی از فرسایش و تخریب مفاصل و غضروف‌های بین مهره‌هاست. این وضعیت معمولاً با درد، سفتی و محدودیت حرکتی همراه است. تزریق داخل مفاصل فاست یا فضای اپیدورال می‌تواند التهاب را کاهش دهد و تسکین قابل‌توجهی برای بیماران مبتلا به آرتروز ستون فقرات فراهم کند.
6. بیماری دیسک دژنراتیو (Degenerative Disc Disease)
در این بیماری، دیسک‌های بین‌مهره‌ای به مرور زمان فرسایش یافته و خاصیت انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند، که می‌تواند منجر به درد مزمن شود. تزریق اپیدورال یا داخل دیسک می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند و حرکت را بهبود بخشد.
7. دردهای ناشی از آسیب‌های ورزشی یا تصادف
تزریق‌های داخل مفصل ستون فقرات ممکن است برای درمان دردهای ناشی از آسیب‌های ورزشی، تصادفات یا ضربات ناگهانی به کار رود. این روش می‌تواند به کاهش دردهای حاد ناشی از التهاب مفاصل یا عصب‌ها کمک کند و بهبودی سریع‌تری را برای بیمار فراهم کند.
8. دردهای پس از جراحی ستون فقرات
در برخی موارد، حتی پس از جراحی ستون فقرات، بیماران ممکن است همچنان درد داشته باشند. تزریق داخل مفصل یا اپیدورال می‌تواند به کاهش درد پس از جراحی کمک کرده و به بیمار اجازه دهد تا بهبود سریع‌تری را تجربه کند.
9. تسکین درد ناشی از شکستگی مهره‌ها
شکستگی مهره‌ها، به ویژه در افراد مسن یا مبتلا به پوکی استخوان، ممکن است باعث درد شدید شود. تزریق داخل ستون فقرات می‌تواند به تسکین درد ناشی از این شکستگی‌ها کمک کرده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.
این تزریق‌ها معمولاً تحت هدایت تصویربرداری (مانند فلوروسکوپی یا سی‌تی‌اسکن) انجام می‌شوند تا دقت و ایمنی تزریق بالا رود و عوارض جانبی به حداقل برسد.
مزایا تزریق داخل مفصل ستون فقرات
تزریق داخل مفصل ستون فقرات یک روش درمانی مؤثر برای کاهش درد و التهاب در ناحیه ستون فقرات است. این روش به دلیل مزایای متعدد، برای بسیاری از بیماران که از دردهای مزمن یا حاد رنج می‌برند، تجویز می‌شود. برخی از مزایای اصلی این نوع تزریق عبارتند از:
1. تسکین سریع درد: تزریق داخل مفصل ستون فقرات می‌تواند تسکین فوری درد را فراهم کند، به ویژه برای بیمارانی که از دردهای شدید و مزمن رنج می‌برند. اثرات ضدالتهابی داروهای کورتیکواستروئیدی باعث کاهش التهاب و در نتیجه کاهش درد می‌شود.
2. کاهش التهاب: ین تزریقات داروهای ضدالتهابی را به طور مستقیم به ناحیه آسیب‌دیده می‌رسانند، که منجر به کاهش التهاب مفاصل، عصب‌ها یا دیسک‌های نخاعی می‌شود. کاهش التهاب در نهایت به کاهش فشار روی عصب‌ها و بافت‌های اطراف کمک می‌کند.
3. بهبود حرکت و عملکرد: با کاهش درد و التهاب، بیمار می‌تواند دامنه حرکتی خود را بهبود دهد و فعالیت‌های روزمره خود را با راحتی بیشتری انجام دهد. این روش به بیمار کمک می‌کند تا بتواند به تمرینات فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی ادامه دهد و به تدریج عملکرد ستون فقرات بهبود یابد.
4. اجتناب از جراحی: برای بسیاری از بیماران، تزریق داخل مفصل ستون فقرات می‌تواند به عنوان یک روش جایگزین برای جراحی عمل کند. در برخی موارد، تزریقات موفق می‌توانند نیاز به جراحی‌های پیچیده ستون فقرات را کاهش دهند یا به تأخیر بیندازند.
5. کمک به تشخیص دقیق منبع درد: علاوه بر درمان، تزریق داخل مفصل ستون فقرات می‌تواند به پزشکان کمک کند تا دقیقاً منبع درد بیمار را شناسایی کنند. اگر درد بیمار پس از تزریق کاهش یابد، این نشان می‌دهد که محل تزریق علت اصلی درد بوده است.
6. کاهش وابستگی به داروهای خوراکی: تزریق مستقیم دارو به ناحیه مورد نظر می‌تواند به کاهش نیاز بیمار به مصرف داروهای خوراکی ضد درد و ضدالتهاب منجر شود. این موضوع به کاهش عوارض جانبی احتمالی مصرف طولانی‌مدت این داروها کمک می‌کند.
7. روش نسبتاً ایمن و کم‌تهاجمی: تزریق داخل مفصل ستون فقرات به عنوان یک روش کم‌تهاجمی در نظر گرفته می‌شود که معمولاً نیاز به بستری شدن ندارد. انجام این تزریق‌ها تحت هدایت تصویربرداری باعث افزایش دقت و کاهش خطرات می‌شود.
8. مناسب برای شرایط مختلف ستون فقرات: این روش درمانی برای مشکلات مختلفی مانند فتق دیسک، سیاتیک، تنگی کانال نخاعی، آرتروز ستون فقرات، و دردهای ناشی از آسیب‌های ورزشی یا تصادفات مؤثر است. این گستردگی کاربرد باعث می‌شود که تزریق داخل مفصل یکی از گزینه‌های محبوب در درمان دردهای ستون فقرات باشد.
9. قابلیت تکرار درمان: در بسیاری از موارد، تزریقات می‌توانند در بازه‌های زمانی مشخص تکرار شوند تا به تسکین طولانی‌مدت درد کمک کنند. با این حال، تصمیم برای تکرار تزریقات باید توسط پزشک و بر اساس نیاز بیمار انجام شود.
10. بهبود کیفیت زندگی: در نهایت، کاهش درد و بهبود حرکت به بیمار اجازه می‌دهد تا فعالیت‌های روزمره خود را بدون محدودیت انجام دهد، که منجر به افزایش کیفیت زندگی و کاهش استرس ناشی از درد مزمن می‌شود.
این مزایا باعث شده است که تزریق داخل مفصل ستون فقرات به عنوان یکی از روش‌های موثر و قابل اعتماد در درمان دردهای مرتبط با ستون فقرات در نظر گرفته شود.
عوارض احتمالی تزریق داخل مفصل ستون فقرات
تزریق داخل مفصل ستون فقرات یک روش کم‌تهاجمی برای کاهش درد و التهاب است، اما ممکن است با عوارضی همراه باشد. این عوارض شامل درد و ناراحتی موقت در محل تزریق، عفونت، خونریزی، آسیب به اعصاب، واکنش‌های آلرژیک، افزایش موقت درد، سردرد، و مشکلات هورمونی یا سیستمیک می‌شوند. در موارد نادر، آسیب به ساختارهای اطراف یا مشکلات جدی‌تری مانند فلج یا لخته‌های خونی نیز ممکن است رخ دهد. با این حال، این روش برای بسیاری از بیماران به‌عنوان یک درمان مؤثر استفاده می‌شود.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”