زمانی که یکی از دیسک های میان مهره های کمر اشکال پیدا کند، درمان فتق دیسک به موقع مورد بسیار حاتی تلقی می‌شود. در این اختلال قسمتی از هسته نرم دیسک بیرون می آید. فتق دیسک در تمام طول ستون فقرات، امکان دارد رخ دهد.
این بیرون زدگی اعصاب مجاور خود را تحریک کرده و گاه به صورت بی علامت و گاه با علائمی چون درد و بی حسی در بازو یا پا ظاهر می گردد. درمان فتق دیسک در راستای تسکین درد و با هدف کاهش علائم تعیین می شود. به این منظور میبایست منبع و شدت درد و علائم بیمار به دقت بررسی شود. همواره پیش از جراحی، انجام مراقبت های حفاظتی توصیه می شود. اگرچه در برخی موارد حساس که امکان آسیب دائمی به عصب وجود دارد، جراحی راهکاری حیاتی است.
علائم نشان دهنده فتق دیسک
به منظور انتخاب راهکار مناسب درمان فتق دیسک شناخت و بررسی علائم آن ضروری است. این عارضه عمدتا در بخش پایینی کمر رخ می دهد اگرچه در گردن نیز قابل بروز است. علائم اصلی آن شامل:
درد بازو و پا
رخ دادن این عارضه در بخش پایینی کمر، درد باسن، ران و ساق پا را به دنبال دارد. درد در طول دست و کتف نمایانگر فتق دیسک گردن است. عمدتا بروز درد در هنگام سرفه، عطسه و حرکات ناگهانی به شکل سوزش بیان می شود.
بی حسی
این علامت در کنار گزگز در بخشی که اعصاب آسیب دیده اند، بروز می کند.
ضعف
درمان فتق دیسک در هنگام بروز چنین علائمی نیز حائز اهمیت است. زمین خوردن یا عدم توانایی در نگه داشتن و برداشتن اشیاء نشانه ضعف ماهیچه های ناحیه آسیب دیده است. آسیب اعصاب ماهیچه ها در قسمت فتق، این علائم را منجر می شود. اگرچه در برخی موارد این عارضه بدون هیچ علائمی بوده و تشخیص آن تنها به واسطه تصویربرداری ستون فقرات میسر می گردد.
راه های درمان فتق دیسک چیست؟
جراح ستون فقرات با توجه به شدت بیماری و محل انجام آن شیوه درمان متناسب را انجام می‌دهد. گاهی اوقات نیز برای درمان فتق دیسک چندین راه وجود دارد که پزشک با بیمار صحبت کرده و راه های درمان را به او توضیح می‌دهد تا خود بیمار گزینه مناسب را با توجه به شرایط زندگی خویش انتخاب نماید.
انواع راه های درمان فتق دیسک شامل موارد زیر می‌شود:
درمان های غیر جراحی
درمان محافظه کارانه پیش از اقدام به جراحی تجویز شده و طی یک فرایند آزمون و خطا ترکیبی از درمان های مختلف در طول 4 تا 6 هفته اجرا می گردد. هدف از این درمان کاهش درد بیمار و بهبود ناراحتی می باشد. از جمله رویکردهای غیر جراحی جهت درمان فتق دیسک شامل:
فیزیوتراپی
انجام ورزش و اعمال کشش ملایم به منظور کم کردن فشار وارد بر ریشه عصبی صورت می گیرد.
درمان با یخ و گرما
این نوع درمان در راستای کاهش درد بیمار و تسکین وی تجویز می شود.
مانیپولاسیون
مانیپولاسیون کایروپراکتیک از جمله این روش ها است. تمرکز این روش مراقبت از ستون فقرات بوده و با اعمال فشار بر آن بهبود فرایند مکانیکی، تراز ستون فقرات و تخفیف درد را میسر می سازد.
داروهای NSAID
این داروها به تنهایی منجر به درمان فتق دیسک نمی شوند اما تسکین درد را به دنبال دارند. از جمله داروهای مورد استفاده شامل:
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- مهار کننده COX-2
- دیگر داروهای مسکن
استروئید خوراکی
به منظور کاهش التهاب از آن بهره می گیرند.
تزریق اپیدورال
این درمان نیز کاهش التهاب و درد را سبب می شود.
رویکردهای مذکور در درمان فتق دیسک عموما به صورت ترکیبی به کار می روند. استفاده از داروهای مسکن جهت کمک به بیماران در تحمل درد ناشی از مانیپولاسیون و فیزیوتراپی مرسوم است. همچنین همراه فیزیوتراپی آموزش های مکانیکی و تکنیک های صحیح انجام کارها مانند بلند کردن اشیاء به منظور ممانعت از ساییدگی و پارگی بیشتر صورت می گیرد.
بیشتر بخوانید: راهکار های جراح پارگی دیسک گردن برای درمان آن
روش های جراحی فتق دیسک کمر
گاهی اوقات شدت بیماری به قدری است که از روش ها غیر تهاجمی نمی‌توان بهره برد. در نتیجه پزشک مجبور به انجام روش های تهاجمی می‌شود که خود این روش شامل موارد مختلفی است.
لامینکتومی
زمانی که سایر رویکردهای درمان فتق دیسک موثر نباشد این نوع جراحی مورد توجه قرار می گیرد. در این جراحی تمام و یا بخشی از لامینا برداشته می شود. این روش سنتی در هنگام بروز مشکلاتی از جمله بی حسی، عدم کنترل روده و مثانه و ضعف به عنوان راهکار نهایی انتخاب می شود. انجام این جراحی در ناحیه کمر یا گردن میسر است.
میکرو دیسککتومی
میکرودیسککتومی شیوه جراحی غیرتهاجمی تری در راستای درمان فتق دیسک می باشد. در این روش با برداشت بخش کوچکی از دیسک، فشار از روی ریشه عصبی برداشته و امکان بهبود دیسک فراهم می گردد. به این ترتیب بیشتر دیسک سالم باقی می ماند. اجرای این رویکرد با به کارگیری میکروسکوپ و اعمال برش های کوچک، عمدتا سرپایی صورت می گیرد. درصد موفقیت بالایی برای این روش برآورد شده، به ویژه در کاهش درد ساق پا و سیاتیک نتایج خوبی را ارائه داده است.
میکرودیسککتومی آندوسکوپی
در این نوع درمان فتق دیسک به منظور رفع اختلال، ابزارها از طریق لوله های نازک وارد دیسک می گردند. سیم راهنما بدین ترتیب داخل دیسک یا نزدیک نوروفورامن جای گرفته و لوله های نازک بر روی این سیم قرار می گیرند، سپس جهت ایجاد دسترسی بهتر به محل عارضه و تسهیل عملیات، لوله ها به تدریج گشاد شده و بافت ها را از یکدیگر جدا می سازد. این رویکرد کم تهاجمی نیز به صورت سرپایی انجام می شود و کمترین اختلال و دستکاری را به همراه دارد.
درمان با لیزر (PLDD)
در درمان فتق دیسک، لیزر کم تهاجمی ترین رویکرد محسوب می شود. این درمان که از طریق پوست صورت می گیرد، کمترین عوارض را ایجاد کرده و نقاهت آن در زمان کمی میسر می گردد. انجام فعالیت های روزانه و بازگشت به روال عادی زندگی به دلیل بهبود سریع از دیگر مزیت های این روش می باشد.
جهت دریافت مشاوره و ویزیت در مطب دکتر بختوری می‌توانید با شماره زیر تماس بگیرید یا در واتس اپ پیام دهید.
تلفن: 09351874506
چه زمان به جراحی فتق دیسک احتیاج پیدا می کنیم؟
در صورتی که رویکردهای محافظه کارانه درمان فتق دیسک در کاهش درد اثرگذار نباشند و درد شدید همراه با علائمی چون از دست دادن عملکردهای حرکتی نمایان گردد و به مدت بیش از 6 هفته ادامه یابد، درمان به واسطه جراحی مطرح می شود. اگرچه در برخی موارد حاد بیماری پیش از هر گونه درمان، جراحی تنها راهکار مناسب جهت جلوگیری از آسیب بیشتر می باشد. به طور کلی در شرایط زیر جراحی توصیه می شود:
- تجربه درد شدید
- اشکال در عملکردهای حرکتی
- تشدید درد پا
- تشدید بی حسی
- از دست رفتن عملکرد روده و مثانه
- عدم اثرگذاری داروها در کاهش علائم
سخن آخر
در این مقاله درباره روش های درمان فتق دیسک به شما اطلاعاتی دادیم تا در صوت وجود علائم و یا حتی ابتلا به آن به پزشک خود مراجعه کرده. و بهتر بدانید که جراح از چه روش هایی ممکن است برای درمان شما استفاده نماید.
منابع: mayoclinic , spinehealth
دکتر بختوری
سوالات متداول
- درمان خانگی فتق دیسک کمر تا چه میزان موثر است؟
میزان تأثیر درمان خانگی فتق دیسک به این عامل بستگی دارد که شما خودسرانه دست به اقدام زده اید یا برای انجام روش ها با پزشک خود مشورت کرده اید. اگر خودسرانه عمل کرده باشید، بیماری شما بدتر خواهد شد.
- مدت زمان درمان فتق دیسک کمر چقدر است؟
مدت زمان درمان در هرکسی متفاوت است. علت آن هم شدت بیماری و وزن و نوع ستون فقرات هر فرد است که در هر شخصی متفاوت می‌باشد.
