کیست سینوویال ستون فقرات، یک نوع کیست غیرطبیعی پر از مایع است که خوشبختانه خوشخیم است. این کیستها در مفاصل فاسی (facet joints) ستون فقرات ایجاد میشوند، که به عنوان مفاصل بین برآمدگیهای استخوانی در پشت مهرهها قرار دارند. تغییرات دژنراتیو ستون فقرات به دلیل افزایش سن، عمدتاً دلیل ایجاد این کیستها هستند. در ادامه، به طریقههای تشخیص و درمان کیست سینوویال در استخوان فقرات خواهیم پرداخت. همراه بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران دکتر حسین زاده بختوری باشید باشید.
تنگی کانال نخاعی کمر
این کیستها میتوانند در سراسر ستون فقرات ایجاد شوند، اما معمولاً در نواحی کمر و پایینی ستون فقرات دیده میشوند. این کیستها اغلب خوشخیم هستند، اما ممکن است منجر به مشکلاتی مانند تنگی کانال نخاعی کمر شوند. تنگی ستون فقرات به معنای باریک شدن یا کوچک شدن ستون فقرات است که منجر به فشار بر روی نخاع و اعصاب داخل ستون میشود. با افزایش فشار، علائمی مانند گرفتگی در پشت و پاها افزایش مییابد، به خصوص در افرادی که به طور طولانی ایستادهاند، درد کمر بیشتر احساس میشود.
علائم کیست سینوویال چیست؟
این کیست معمولاً علائم قابلتوجهی ندارد، اما در صورتی که بزرگ باشد، ممکن است علائمی مشابه تنگی کانال نخاعی ستون فقرات ایجاد کند. علائم ممکن در این حالت عبارتند از:
- بیحسی، گزگز کردن و ضعف در هر دو پا
- درد گرفتگی شدید در پاها
- درد در نواحی پایین کمر
- درد در یک یا هر دو پا
- دردی که از پشت ساق پا به پاها منتشر میشود
- افزایش درد و علائم در هنگام ایستادن
در مواردی ممکن است با نشستن، تسکین درد پا احساس شود.
کیست سینوویال چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص کیست سینوویال، از MRI استفاده میشود. سایر روشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا سونوگرافی نیز ممکن است بتوانند کیست را نشان دهند، اما به اندازه نتایج MRI دقیق نیستند.
در صورت مشاهده کیست، ممکن است از شما خواسته شود تا اسکنهای بیشتری برای ارزیابی آسیبهای ستون فقرات و کانال نخاعی انجام دهید. این آزمایشها به پزشک مغز و اعصاب کمک میکنند تا شدت آسیب به کانال نخاعی و ستون فقرات را با دقت بیشتری ارزیابی کند. همچنین بررسی بیثباتی کیست قبل از انجام عمل جراحی ضروری است.
درمان کیست سینوویال کمر
اگر کیست سینوویال بدون ایجاد علائم تنگی کانال نخاعی باقی بماند، پزشک ممکن است پیشنهاد دهد که کیست را تحت نظر قرار دهید و به حالت خود رها کنید. این به این معنی است که کیست ممکن است به اندازهای بزرگ نشود که علائمی را ایجاد کند. اما اگر علائمی ظاهر شود، درمان مناسبی لازم است. برای درمان کیست سینوویال کمر، میتوان از روشهای غیرجراحی استفاده کرد و در صورتی که این روشها موثر نبودند، جراحی ممکن است لازم باشد.
درمان جراحی تنگی کانال گردن
داروهای ضد درد:
درمانهای مسکن خفیف بدون نیاز به نسخه (OTC) مانند استامینوفن و ایبوپروفن میتوانند در کاهش درد ناشی از کیست سینوویال کمر مؤثر باشند. اگر این درمانهای بدون نیاز به نسخه کافی نبودند، پزشک ممکن است داروهای قویتری را تجویز کند.
اصلاح فعالیت:
اگر علائم را فقط هنگام انجام فعالیتهای خاصی مانند ورزش یا شغل خود تجربه میکنید، پزشک میتواند به شما کمک کند تا راههایی برای تغییر و اصلاح فعالیتها و حرکات خود به منظور کاهش علائم پیدا کنید. کشش خفیف و ورزش نیز ممکن است به شما کمک کند. اما اهمیت دارد که قبل از هر چیز تأیید پزشک خود را دریافت کنید. همچنین، استفاده از درمانهای گرما و سرما میتواند به کاهش ناراحتی و درد کمک کند.
فیزیوتراپی:
پزشک شما ممکن است توصیه کند که به همراه جلسات فیزیوتراپی، استفاده از تزریقهای استروئیدی تسکیندهنده درد را در نظر بگیرید تا بتوانید تمرینات خود را با حداقل ناراحتی انجام دهید.
تزریقات:
برای درمان کیست سینوویال، دو نوع تزریق معمولاً استفاده میشود. تزریق فاست میتواند مایع کیست را از طریق مفصل فاست تخلیه کند و پس از آن، استروئیدی برای کاهش تورم و التهاب وارد میشود. نوع دیگری از تزریق، تزریق استروئید اپیدورال است که ممکن است برای درمان درد ناشی از کیست سینوویال به کار رود. این درمان به کاهش درد ناشی از کیست کمک میکند، اما کیست را به طور کامل حذف نمیکند. تسکین درد به صورت موقت است و ممکن است نیاز به درمانهای اضافی برای حفظ اثر داشته باشد.
جراحی جهت درمان کیست سینوویال کمر
زمانی که درمانهای غیرجراحی موثر نباشند، پزشک ممکن است توصیه کند که جراحی برای برداشتن کیست سینوویال انجام دهید. جراحی کیست سینوویال نیازمند دخالت جراحی است، اما عملیات آن به طور کلی سخت نیست و برای بهبود نیاز به دوره نقاهت طولانی ندارد. فناوریهای جدید جراحی، اندازه برش مورد نیاز برای برداشتن کیست را کاهش داده است که این امر منجر به کاهش درد و بهبود زمان بهبودی میشود. جراحی برای درمان کیست سینوویال شباهتی به جراحی میکرودیسکتومی دارد که این روش برای درمان فتق دیسک است و به کاهش فشار روی ریشه نخاعی کمک میکند.
در برخی موارد، بهویژه در مواردی که اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره) نیز وجود دارد، جراح ممکن است مفصل آسیبدیده را فیوز کند. این نوع جراحی به فیوژن ستون فقرات معروف است.
آیا کیست سینوویال همیشه خطرناک است؟
کیست سینوویال بهطور کلی به خطرناکی نیز مشترک است. در برخی موارد نادر، ممکن است به وضعیتی معروف به سندرم دم اسب (CES) منجر شود که این وضعیت بسیار جدی است و نیازمند مراقبت پزشکی فوری است. سندرم دم اسب میتواند بر روی ریشههای عصبی در ستون فقرات کمری تأثیر گذار باشد، که با فشار بر این ریشهها میتواند باعث از دست دادن حس و قابلیت حرکت شود. این وضعیت ممکن است بر روی سایر عصبهای مهم مانند عصبهای متصل به روده و مثانه نیز تأثیر گذار باشد. اگر این بیماری به سرعت واکنش نشود، ممکن است آسیب دائمی و بازگردانی کامل عملکرد دشوار باشد.
بطور کلی، توصیه میشود در صورت داشتن علائم، به درمان مراجعه کنید، زیرا این علائم میتوانند منجر به احساس ناراحتی در طول روز و کاهش در دامنه حرکات شوند.
نتیجه گیری
برای کیستهای سینوویال، خطر جدی خیلی کم است. در حالی که موارد نادری وجود دارند که ممکن است منجر به سندرم دم اسب شوند، این وضعیت بسیار جدی است و به مراقبتهای پزشکی فوری نیاز دارد. سندرم دم اسب میتواند بر روی ریشههای عصبی در ستون فقرات کمری تأثیر بگذارد و باعث از دست دادن حس و قابلیت حرکت شود. این وضعیت ممکن است بر روی سایر عصبهای مانند عصبهای متصل به روده و مثانه هم تأثیر بگذارد. در صورتی که این بیماری بهسرعت درمان نشود، آسیب ممکن است دائمی باشد و بازگردانی عملکرد کامل ممکن است دشوار باشد.
بطور کلی، توصیه میشود که در صورت داشتن علائم، به درمان مراجعه کنید، زیرا این علائم میتوانند باعث احساس ناراحتی در طول روز و کاهش در دامنه حرکات شوند.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”