عوارض جراحی قاعده جمجمه و مراقبت های بعد از آن

عوارض جراحی قاعده جمجمه یکی از موارد مهمی است که قبل از انجام این نوع عمل باید مورد توجه قرار گیرد. جراحی قاعده جمجمه ممکن است برای برداشتن توده‌های غیرسرطانی و سرطانی و همچنین ناهنجاری‌های زیرین مغز، قاعده جمجمه یا چند مهره بالایی ستون فقرات انجام شود.

جمجمه از استخوان‌ها و غضروف‌هایی تشکیل شده است که صورت و جمجمه را شکل می‌دهند و مغز را احاطه می‌کنند. در این نوع جراحی، شناخت و بررسی عوارض جراحی قاعده جمجمه برای پیشگیری و آماده‌سازی بیمار اهمیت زیادی دارد.

این عوارض ممکن است شامل مشکلات موقتی یا در برخی موارد دائمی باشند، بنابراین اطلاع از عوارض جراحی قاعده جمجمه به بیمار و خانواده او کمک می‌کند تا با آمادگی کامل وارد فرآیند درمان شوند.

در این مقاله، تا انتهای مطلب از دکتر حسین زاده بختوری، متخصص و جراح مغز و اعصاب، همراه ما باشید تا با جزئیات عوارض جراحی قاعده جمجمه و راهکارهای کاهش خطرات آن آشنا شوید و تصمیمی آگاهانه برای درمان بگیرید.

جراحی بسته قاعده جمجمه

این نوع جراحی معمولاً نیازی به برش بزرگ ندارد. جراح ممکن است یک سوراخ کوچک در داخل بینی ایجاد کند تا بتواند از طریق یک لوله نازک نورانی به نام آندوسکوپ، زائده را خارج کند. در طول عمل، ممکن است از MRI استفاده شود؛ تصویربرداری با آهنربا و کامپیوتر از قاعده جمجمه انجام می‌شود و یک متخصص رادیولوژی این روند را همراه با تیم جراحی کنترل می‌کند تا اطمینان حاصل شود که تمام رشد استخوان برداشته شده است.

یکی از مزایای این روش، کاهش قابل توجه عوارض جراحی قاعده جمجمه است. استفاده از تکنیک‌های کم‌تهاجمی و هدایت تصویری باعث می‌شود که خطر آسیب به بافت‌های سالم اطراف کاهش یابد و بیمار سریع‌تر بهبود پیدا کند. با این حال، آگاهی از عوارض جراحی قاعده جمجمه و نحوه مدیریت آن‌ها قبل از عمل بسیار مهم است.

این روش نشان می‌دهد که حتی با استفاده از تکنیک‌های مدرن، آگاهی از عوارض جراحی قاعده جمجمه به بیمار و تیم درمان کمک می‌کند تا مراقبت‌های لازم پس از عمل به درستی انجام شود و نتایج بهینه حاصل شود. در نهایت، انتخاب جراحی مناسب و پیروی از دستورالعمل‌های پزشکی می‌تواند میزان عوارض جراحی قاعده جمجمه را به حداقل برساند.

جراحی باز قاعده جمجمه

این نوع جراحی ممکن است به برش هایی در ناحیه صورت و جمجمه نیاز داشته باشد. ممکن است لازم باشد قسمت هایی از استخوان برداشته شود تا بتوان به رشد و برداشتن آن رسید. برای این نوع جراحی اغلب از میکروسکوپ اتاق عمل استفاده می شود.

عوارض جراحی قاعده جمجمه

در این مقاله، به بررسی عوارض جراحی قاعده جمجمه پرداخته و در مورد بروز، سیر طبیعی و پیشگیری از آنها بحث می کنیم.

نشت مایع مغزی نخاعی

نشت مایع مغزی نخاعی (CSF) می تواند به عنوان عوارض جراحی قاعده جمجمه در حال درمان یا بعداز آن ظاهر شود. گزارش شده است که نشت CSF به همان اندازه در 13.8 درصد موارد آندوسکوپی  و 8.2 درصد از رزکسیون باز قدامی جمجمه و صورت رخ می دهد. مطالعات متعدد گزینه های مختلف درمان جراحی را بررسی کرده اند. با توجه به یک بررسی سیستماتیک که رویکرد اندوسکوپیک اندونازال را با ترمیم باز نشت CSF مقایسه می کند، تفاوت معنی داری در میزان ترمیم موفقیت آمیز بین گروه های باز و آندوسکوپی وجود ندارد. با این وجود، عوارض جراحی قاعده جمجمه در گروه آندوسکوپی به طور قابل توجهی کمتر بود.

مننژوانسفالوسل

مننگوسل فتق مننژهای جمجمه ای از طریق نقص قاعده جمجمه است. اگر بافت مغز در فتق دخالت داشته باشد، آنسفالوسل یا مننژوانسفالوسل نامیده می شود. فتق مغز و مننژ می تواند مادرزادی یا اکتسابی به دلیل عوارض جراحی قاعده جمجمه باشد. انسفالوسل های سینیپیتال معمولاً بین استخوان های فرونتال و اتموئید، جلوی صفحه کریبریفرم فتق می‌کنند. انسفالوسل های پایه به صورت توده های خارجی ظاهر نمی‌شوند و معمولاً با فتق در اطراف استخوان اسفنوئید همراه هستند.

اینها به صورت توده های داخل بینی با نشت CSF ظاهر می شوند. چه مننژوانسفالوسل مادرزادی یا اکتسابی باشد، برداشتن قسمت داخل بینی ضایعه و به دنبال آن بسته شدن محکم نقص قاعده جمجمه درمان توصیه شده است. این می تواند از طریق روش اندونازال، آندوسکوپی یا از طریق کرانیوتومی انجام شود. رویکردهای جراحی به انسفالوسل قاعده جمجمه قدامی در دهه های اخیر تکامل یافته است. جراحی اندوسکوپیک اندونازال به طور گسترده‌تری به‌عنوان یک روش عملی پذیرفته شده است. عوارض مرتبط با کرانیوتومی از جمله خونریزی، آنوسمی، و همچنین زمان طولانی تر عمل و بستری شدن در بیمارستان تا حد زیادی کاهش یافته است. نرخ کنترل نشت CSF نیز افزایش یافته است.

مننژیت از عوارض جراحی قاعده جمجمه

عفونت و التهاب مننژها می تواند منبع مرگ و میر قابل توجهی باشد. گزارش شده است که مننژیت در 1 تا 10 درصد مواقع در طول رویکردهای جمجمه ای به ضایعات قاعده جمجمه رخ می دهد. معمولاً عوارض جراحی قاعده جمجمه است. با این حال، یک مورد بیش از 6 ماه پس از جراحی گزارش شده است. تکمیل بخش اینترادورال رزکسیون قبل از ورود به حفره بینی برای جلوگیری از کاشت داخل جمجمه ای باکتری ها از بینی به عنوان راهی برای کاهش عفونت های داخل جمجمه ای پس از عمل پیشنهاد شده است. این نظریه در موارد آندوسکوپی تایید نشده است.

میزان مننژیت در روش های آندوسکوپی که ارتباط صمیمی بین حفره های داخل جمجمه و داخل بینی وجود دارد، نشان داده نشده است. عفونت های داخل جمجمه معمولاً پس از درمان آنتی بیوتیکی برطرف می‌شوند. طول درمان معمولاً به شدت و مدت علائم بیمار بستگی دارد.

انفارکتوس مغزی

سکته‌های مغزی می‌توانند عاملی مخرب برای عوارض و مرگ و میر در نتیجه جراحی قاعده جمجمه باشند. این نوع از عوارض جراحی قاعده جمجمه به ندرت رخ می‌دهد، اما احتمال آن باید توسط هر جراح قاعده جمجمه مورد توجه قرار گیرد. اثرات پایین دست انفارکتوس مغزی یا ساقه مغز می تواند شامل نقص اعصاب جمجمه باشد که منجر به دوبینی، دیسفاژی، دیزآرتری و سایر موارد می شود. مدیریت این عارضه باید بر توانبخشی و بازگشت عملکرد و حفظ عملکرد مستقل فعالیت های روزمره متمرکز باشد.

عوارض اربیتال

اختلالات بینایی در نتیجه عوارض اربیتال می‌تواند منشأ عوارض جراحی قاعده جمجمه باشد. عوارض اربیتال می تواند زود هنگام یا دیررس باشد که منجر به کراتوپاتی مواجهه، نوروپاتی بینایی یا رتینوپاتی می شود. دوبینی یکی از عوارض شایع اختلالات هیپوفیز و جراحی است. آسیب به عصب بینایی در حین برداشتن می تواند دوبینی را در بیمارانی که از قبل در معرض خطر هستند بدتر کند. درمان این عارضه باید بر اساس علت اختلال بینایی باشد. کراتوپاتی مواجهه با استفاده آزادانه از رطوبت و محافظت از قرنیه قابل مدیریت است. تارسورافی باید در بیمارانی که در معرض خطر بالای کراتوپاتی قرار گرفتن در معرض قرار دارند در نظر گرفته شود.

تغییر شکل کالواری

هنگامی که جراحی قاعده جمجمه در درمان کرانیوسینوستوز انجام می شود، درک اصول Tessier در پیشگیری از عوارض مهم است. اصول اولیه شامل  قرار گرفتن در معرض گسترده زیر پریوستئال صورت و مدار،  مدار آسیب دیده را می توان به طور ایمن در هر جهت بدون خطر اختلال بینایی یا حرکتی حرکتی حرکت داد،  استئوتومی و تغییر موقعیت ساختارهای صورت نتایج بهتری نسبت به کف پا دارد. استفاده از پیوند استخوان، و  اصلاح تا آنجا که ممکن است در همان روش جراحی. رعایت این اصول برای پیشگیری از عوارض جراحی قاعده جمجمه بسیار مهم است.

رینوسینوزیت مزمن / موکوسل

رینوسینوزیت مزمن (CRS) یک عارضه تاخیری شایع در عوارض جراحی قاعده جمجمه است که در 3.4 درصد از بیماران رخ می‌دهد. باز نشدن کافی مسیرهای زهکشی یا انسداد ایتروژنیک مجاری خروجی مانند فرورفتگی فرونتال می‌تواند علت این عارضه باشد. موکوسل فرونتواتموئیدی به دلیل انسداد درناژ موکوسیلیاری سینوس ها ایجاد می‌شود. این توده های منبسط می‌توانند به مدار حمله کنند و منجر به پروپتوز، دوبینی، چشمی و کوری شوند.

حداکثر مدیریت پزشکی در درمان رینوسینوزیت مزمن مهم است. شستشوی سالین بینی، استروئیدهای داخل بینی و آنتی بیوتیک ها از روش های اصلی درمان رینوسینوزیت مزمن هستند. جراحی آندوسکوپی عملکردی سینوس، با کیسه‌دار کردن موکوسل، معمولاً یک روش جراحی اولیه کافی برای مدیریت موکوسل اتموئید است.

موکوسل سینوس فرونتال می تواند به دلیل اثر تنگنای فرورفتگی فرونتال مقاوم باشد. هدف جراحی باید باز کردن سینوس فرونتال به اندازه کافی باشد تا مدیریت موضعی با شستشو و استروئیدها و همچنین بازرسی بصری در یک محیط سرپایی تسهیل شود. روش Draf IIb، باز کردن سینوس فرونتال از مدار به سپتوم در صفحه کرونال، معمولاً در مدیریت موکوسل استفاده می‌شود.

ناهنجاری های الکترولیت

دستکاری نوروهیپوفیز به طور بالقوه منجر به اختلال در تعادل آب/الکترولیت و تنظیم اسمزی می شود. این معمولاً به صورت هیپوناترمی و/یا دیابت بی مزه (DI) ظاهر می شود.

این نوع از عوارض جراحی قاعده جمجمه معمولاً با جراحی هیپوفیز همراه است. حفظ ردیابی مناسب وزن، دریافت و خروجی روزانه و همچنین الکترولیت ها پس از جراحی هیپوفیز پس از عمل بسیار مهم است. هیپوناترمی به صورت سدیم سرم تعریف می شود. این بیماری پس از جراحی هیپوفیز، احتمالاً به دلیل نشت هورمون ضد دیورتیک (ADH) از آکسون های نوروهیپوفیز (سندرم ترشح نامناسب هورمون ضد ادراری [SIADH]) و هدر رفتن نمک مغزی رخ می دهد.

هیپوناترمی معمولاً با محدودیت مایعات کنترل می شود. DI کاهش بعد از عمل ADH به دنبال دستکاری جراحی ساقه هیپوفیز است. این معمولاً با تکمیل تدریجی مایعات و جایگزینی ADH مدیریت می شود.

مراقبت های بعد از جراحی قاعده جمجمه

پس از جراحی قاعده جمجمه، تیم پزشکی شما از نزدیک تحت مراقبت قرار خواهید گرفت. هدف آنها این است که به شما اجازه دهند به فعالیت های عادی زندگی روزمره بازگردید. برخی از افراد به درمان مداوم از جمله رادیوتراپی، رادیوسرجری و پرتو درمانی نیاز دارند. بسیاری به تصویربرداری مکرر نیاز دارند تا مطمئن شوند که رشد در طول زمان باز نمی گردد. از آنجایی که این نوع جراحی بسیار استرس زا و دارای عوارض جراحی قاعده جمجمه است، دریافت حمایت از دوستان و خانواده نیز مهم است. تیم درمانی شما همچنین می‌تواند سلامت روان و منابع گروهی را برای شما و خانواده‌تان پشتیبانی کند.

عوارض جراحی قاعده جمجمه چیست؟

عوارض جراحی قاعده جمجمه می‌تواند شامل تورم، خونریزی، عفونت و آسیب موقت یا دائمی به بافت‌های مغزی باشد.

آیا عوارض جراحی قاعده جمجمه همیشه شدید هستند؟

خیر، بسیاری از عوارض جراحی قاعده جمجمه موقتی و قابل کنترل هستند و با مراقبت‌های پس از عمل بهبود می‌یابند.

چگونه می‌توان عوارض جراحی قاعده جمجمه را کاهش داد؟

با انتخاب جراح متخصص، استفاده از تکنیک‌های کم‌تهاجمی و پیروی دقیق از مراقبت‌های پس از عمل، عوارض جراحی قاعده جمجمه تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

 آیا تمام بیماران بعد از جراحی دچار عوارض جراحی قاعده جمجمه می‌شوند؟

خیر، شدت و نوع عوارض جراحی قاعده جمجمه بسته به نوع تومور، محل جراحی و وضعیت سلامت بیمار متفاوت است و برخی بیماران عوارض کمی تجربه می‌کنند.

کلام پایانی

جراحی قاعده جمجمه ممکن است برای برداشتن توده‌ های غیر سرطانی و سرطانی و ناهنجاری‌های زیرین مغز، قاعده جمجمه یا چند مهره بالایی ستون فقرات انجام شود. در اینجا شما با عوارض جراحی قاعده جمجمه آشنا شدید و در صورت دریافت مشاوره بیشتر می‌توانید با مطب دکتر بختوری تماس حاصل نمایید.

“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”

دکتر مهرداد حسین زاده بختوری، متخصص جراحی مغز و اعصاب، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات مغزی، نخاعی و عصبی، به بیماران خدمات درمانی و جراحی ارائه می‌دهند. ایشان با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته و نوین در جراحی‌های مغز و اعصاب، توانسته‌اند به بسیاری از بیماران در بهبود وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی کمک کنند.

دکتر حسین زاده بختوری علاوه بر تخصص جراحی، به اهمیت مراقبت‌های پس از جراحی نیز توجه ویژه دارند و همواره در ارائه راهکارهای مؤثر برای تسریع روند بهبودی بیماران از روش‌های مدرن فیزیوتراپی و درمان‌های تکمیلی استفاده می‌کنند. ایشان در زمینه درمان مشکلاتی مانند دیسک کمر، آسیب‌های نخاعی، تومورهای مغزی، و مشکلات عصبی دیگر با دقت و دانش بالا عمل می‌کنند.