آیا درمان گیاهی پارکینسون ممکن است؟ چگونه طب سنتی می‌تواند در درمان پارکینسون کمک کند؟ این‌ها سوالاتی هستند که بیماران و نزدیکان آن‌ها ممکن است با آن‌ها مواجه شوند.
در ادامه این مقاله از دکتر بختوری، ما بر اساس یک تحقیق جامع پزشکی که از سراسر جهان جمع‌آوری شده، به بررسی گیاهانی خواهیم پرداخت که می‌توانند در کاهش علائم ثانویه بیماری پارکینسون تأثیر مثبتی داشته باشند. برای دسترسی به بخش‌های مورد نظر، می‌توانید بر روی عنوان مربوطه در فهرست کلیک کنید. اگر در حال مطالعه با گوشی همراه هستید، کافیست عنوان را لمس کنید.
پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون ناشی از اختلال در یک بخش خاص از مغز است که در واقع به اختلال در نورون‌های تولیدکننده دوپامین مربوط می‌شود. دوپامین یکی از انتقال‌دهنده‌های عصبی است که به‌طور معمول وظیفه ارسال پیام‌های لازم برای هماهنگی حرکات ماهیچه‌ها و در نتیجه حرکات بدن را بر عهده دارد. وقتی تولید و ترشح دوپامین در مغز با مشکل مواجه می‌شود، حرکات بدن نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. بر اساس یک مطالعه، علائم بیماری پارکینسون زمانی بروز می‌کنند که تولید دوپامین تا ۸۰ درصد کاهش یابد.
منظور از درمان گیاهی پارکینسون چیست؟
درست است که طب سنتی و گیاهان دارویی نمی‌توانند بیماری پارکینسون را به‌طور کامل درمان کنند، اما می‌توانند به افراد مبتلا کمک کنند تا زندگی سالم‌تری را تجربه کنند. علاوه بر این، علائم ثانویه‌ای مانند زوال عقل و سردرگمی که ممکن است در این بیماری بروز کند، می‌تواند با تغییر شیوه‌های زندگی مانند رژیم غذایی مناسب و انجام فعالیت‌های ورزشی بهبود یابد.
چای و پارکینسون
چای شامل ترکیباتی نظیر پلی‌فنول‌ها، متیل گزانتین، کافئین، چربی‌ها، اسیدهای آمینه و سایر مواد مغذی است. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف چای می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان، پیشگیری از بیماری‌های قلبی و حتی کمک به کاهش وزن کمک کند. در مطالعات مختلف، اثرات فلاونوئیدها، کافئین و تیانین—که از ترکیبات موجود در چای هستند—بر روی سلول‌های مغزی مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده که این مواد می‌توانند از سلول‌های مغزی محافظت کنند.
با این حال، باید توجه داشت که چای هیچ‌گونه اثر درمانی بر بیماری پارکینسون ندارد. با این حال، نوشیدن یک لیوان چای در روز می‌تواند تأثیرات محافظتی و پیشگیرانه‌ای داشته باشد. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن بیشتر از حد معمول چای تأثیر بیشتری ندارد؛ بنابراین بهتر است در مصرف چای اعتدال را رعایت کنید.
رزوراترول و پارکینسون
رسوراترول (رزوراترول) یک ترکیب فنولی است که در چندین گیاه مانند انگور، بلوبری، تمشک و بادام‌زمینی یافت می‌شود.
تحقیقات تجربی نشان داده‌اند که این ترکیب دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است که می‌تواند از نورون‌ها محافظت کند.
محققان در مطالعات خود به بررسی تأثیرات رسوراترول در مدل‌های آزمایشی مرتبط با بیماری پارکینسون پرداخته‌اند. آن‌ها معتقدند که برخی مواد خاص می‌توانند به نورون‌ها آسیب برسانند و بر اساس یافته‌های این تحقیقات، رسوراترول با خواص آنتی‌اکسیدانی‌اش می‌تواند در برابر برخی از این مواد مضر مؤثر واقع شده و از آسیب به نورون‌ها جلوگیری کند.
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
جینکوبیلوبا و پارکینسون
جینکو بیلوبا درختی بومی چین است که به‌عنوان مکملی برای بهبود حافظه در بیماران مبتلا به آلزایمر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه به‌دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی‌اش نیز در درمان پارکینسون مورد بررسی قرار گرفته است.
تحقیقات متعددی اثرات محافظتی و آنتی‌اکسیدانی جینکو بیلوبا را تأیید کرده‌اند؛ اما مهم است که توجه داشته باشیم مصرف این گیاه می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. جینکو با داروهای ضدپلاکت و ضدانعقاد، مانند وارفارین و آسپیرین، تداخل ایجاد می‌کند و در بیماران مصرف‌کننده داروهای ضدافسردگی نیز ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. عوارض جانبی دیگر این گیاه شامل ناراحتی‌های گوارشی، حالت تهوع، اسهال، سردرد، تپش قلب و بی‌قراری است.
هرچند که تحقیقات مختلفی در این زمینه انجام شده است، اما شواهد کافی برای توصیه مصرف جینکو بیلوبا در بیماران مبتلا به پارکینسون موجود نیست.
کوآنزیم Q10
پارکینسون نتیجه فعل‌وانفعالاتی در مغز و تأثیر تخریبی آن‌ها بر نورون‌های دوپامین‌ساز است. یکی از این واکنش‌ها نقص در زنجیره الکترونی میتوکندریایی می‌باشد. کوآنزیم Q10 پروتئینی است که می‌تواند به بهبود این فعالیت کمک کند.
در بیماران مبتلا به پارکینسون، عملکرد این کوآنزیم معمولاً دچار اختلال می‌شود. اگرچه تحقیقات هنوز نتوانسته‌اند اثربخشی قطعی کوآنزیم Q10 را در درمان پارکینسون تأیید کنند، اما به‌نظر می‌رسد که این ماده در مهار و بهبود علائم بیماری مؤثر باشد.
فلاونوئیدها و پارکینسون
همه ما از مضرات رادیکال‌های آزاد برای بدن آگاه هستیم؛ فشار اکسیداتیو ناشی از افزایش این رادیکال‌ها در بدن بوده و می‌تواند عامل بروز بیماری‌های متعددی از جمله سرطان و پارکینسون باشد. فلاونوئیدها موادی هستند که در خنثی‌سازی فشار اکسیداتیو نقش بسزایی ایفا می‌کنند. این ترکیبات انواع مختلفی دارند و تحقیقات نشان داده‌اند که ملاتونین بیشترین اثربخشی را در کاهش علائم بیماران مبتلا به پارکینسون دارد.
ملاتونین
ملاتونین به‌طور طبیعی در غده پینه‌آل (صنوبری) مغز تولید می‌شود و نقش مهمی در تنظیم ساعت بیولوژیک بدن و چرخه خواب و بیداری ایفا می‌کند. این هورمون همچنین به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان درونی عمل کرده و با تعامل با گونه‌های واکنش‌پذیر، به کنترل رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. علاوه بر این، ملاتونین باعث افزایش بیان ژن‌های کدکننده آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی می‌شود.
به‌طور کلی، ملاتونین نشان‌دهنده اثرات آنتی‌اکسیدانی و محافظتی امیدوارکننده‌ای است، با بدن سازگار بوده و به‌خوبی تحمل می‌شود. اما در حال حاضر شواهد کافی برای توصیه به استفاده از این ماده به‌عنوان درمان پارکینسون وجود ندارد. با این حال، ملاتونین می‌تواند برای بیماران مبتلا به پارکینسون که با اختلال در مرحله REM خواب مواجه‌اند، مفید باشد.
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
گیاه اسکوتلاریا بایکالنسیس
اسکوتلاریا، یک گیاه دارویی از خانواده نعناعیان است که به‌طور گسترده‌ای در آسیا رشد می‌کند. ریشه‌ی خشک‌شده این گیاه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و توانایی مهار رادیکال‌های آزاد است و می‌تواند در درمان بیماری‌های مزمن مختلفی مانند التهاب، آلرژی، بیماری‌های تنفسی و قلبی عروقی و همچنین تب به کار رود.
بر اساس مطالعات انجام‌شده بر روی مدل‌های آزمایشگاهی مانند موش‌ها، به نظر می‌رسد که این گیاه می‌تواند تخریب نورون‌های دوپامین‌ساز را کاهش دهد و از نورون‌ها محافظت کند؛ به این ترتیب، ممکن است از بروز ناهنجاری‌های حرکتی تا حدودی پیشگیری کند. با این حال، برای ارزیابی تأثیر این گیاه بر نورون‌های انسان، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
درمان گیاهی پارکینسون با زردچوبه و کورکومین!
فلاونوئیدها در خنثی کردن استرس اکسیداتیو و بهبود علائم بیماری پارکینسون نقش کلیدی دارند. زردچوبه حاوی ماده فعالی به نام کورکومین است که یک فلاونوئید پلی‌فنولی محسوب می‌شود.
کورکومین علاوه بر خواص آنتی‌اکسیدانی و توانایی مقابله با استرس اکسیداتیو، دارای خواص ضدالتهابی نیز هست. مطالعات حاکی از این است که کورکومین دارای ویژگی‌های متعددی است، از جمله خواص ضدسرطانی، قابلیت شلاته‌سازی آهن و اثرات محافظتی بر نورون‌ها. همچنین، کورکومین در بهبود عوارض ناشی از سکته‌ی مغزی نیز تأثیرگذار است.
تحقیقات انجام‌شده بر روی مدل‌های حیوانی مانند موش نشان‌دهنده تأثیر مثبت کورکومین بر بیماری پارکینسون می‌باشد.
بیشتر بدانید: لرزش بدن از داخل
ویتامین دی
در سال‌های اخیر، توجه زیادی به اهمیت ویتامین دی برای بدن شده است. کمبود این ویتامین می‌تواند عوارض منفی زیادی به همراه داشته باشد، از جمله تضعیف سیستم ایمنی، افزایش خطر افسردگی، و احساس خستگی و بی‌حالی. در عین حال، افزایش سطح ویتامین دی در بدن نیز می‌تواند خطرناک باشد و آسیب‌های جدی به کبد و کلیه وارد کند. این ویتامین عمدتاً از طریق تابش اشعه‌ی فرابنفش B و مصرف مواد غذایی به دست می‌آید.
ویتامین دی تأثیرات قابل توجهی بر بیماری‌های مغز و اعصاب دارد. ناحیه‌ای از مغز به نام توده سیاه (substantia nigra) دارای تعداد زیادی گیرنده‌های ویتامین دی است که این امر موجب شده دانشمندان به این نتیجه برسند که کمبود این ویتامین ممکن است در از بین رفتن نورون‌های دوپامین‌ساز نقش داشته باشد. به همین دلیل، ویتامین D ممکن است برای بیماران مبتلا به پارکینسون خواص محافظتی برای نورون‌های مغزی داشته باشد.
با این حال، برخی مطالعات این فرضیات را زیر سوال می‌برند. بنابراین، در حال حاضر نمی‌توان در مورد تأثیر ویتامین D بر بیماری پارکینسون به طور قطعی نظر داد و به انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
رژیم غذایی مناسب در پارکینسون
رژیم غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به پارکینسون اهمیت زیادی دارد. یکی از مشکلات شایع این بیماران یبوست است که با افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی قابل کنترل و درمان است.
پروتئین به‌عنوان یکی از مواد غذایی گیج‌کننده برای مبتلایان به پارکینسون شناخته می‌شود، زیرا نظرات متناقضی درباره‌ی تأثیر آن وجود دارد. لودوپا، که نوعی پروتئین و پیش‌ساز دوپامین است، برای درمان علائم پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گیرد و با پیشرفت بیماری، اهمیت آن بیشتر می‌شود.
برخی بیماران گزارش کرده‌اند که رژیم غذایی غنی از پروتئین برای آن‌ها مفید بوده است، در حالی که برخی دیگر متوجه شده‌اند که مصرف پروتئین می‌تواند اثر درمانی لودوپا را کاهش دهد. بنابراین، انتخاب درست و متعادل پروتئین در رژیم غذایی این بیماران اهمیت زیادی دارد.
میزان مصرف پروتئین در بیماران
در رژیم‌های کم‌پروتئین، بیماران به‌طور متعادل و مساوی در طول روز مقادیر کمتری پروتئین مصرف می‌کنند. در مقابل، در رژیم توزیع مجدد پروتئین، افراد در طول روز غذاهایی با پروتئین بسیار کم مصرف می‌کنند و سپس در وعده‌ی شام یک وعده غذایی با پروتئین بالا دارند. با این حال، رعایت این نوع رژیم‌ها ممکن است چالش‌برانگیز باشد.
بیشتر بدانید: سرطان ستون فقرات
تداخل داروی لودوپا با رژیم غذایی
بهتر است داروی لودوپا حداقل نیم ساعت قبل یا یک ساعت بعد از غذا مصرف شود. با این حال، اکثر بیماران در مراحل اولیه یا متوسط بیماری، چه لودوپا را با رژیم کم پروتئین و چه با رژیم توزیع مجدد پروتئین مصرف کنند، تأثیر بالینی نسبتاً یکسانی را تجربه خواهند کرد.
اگرچه مصرف لودوپا به همراه وعده غذایی ممکن است مقداری از مزایای بالینی آن را کاهش دهد، اما در صورت لزوم می‌توان با افزایش دوز دارو این اثر منفی را جبران کرد.
در بیماران مبتلا به پارکینسون در مراحل اولیه، حالت تهوع ناشی از مصرف لودوپا نگرانی اصلی است. برای کاهش این عارضه، توصیه می‌شود بیماران دوز لودوپا را در پایان وعده‌های غذایی مصرف کنند. اگرچه این کار می‌تواند اثربخشی لودوپا را کاهش دهد، پزشکان دوز دارو را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که این کمبود را جبران کند.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که باقلا و باقلا مخملی که حاوی لودوپا هستند، ممکن است به‌طور موقت علائم حرکتی را بهبود بخشند، اما برای تأیید این نتایج نیاز به تحقیقات بیشتری است.
بر اساس مطالعات موجود، ویتامین E و کوآنزیم Q10 تأثیر محافظتی بر نورون‌ها در بیماری پارکینسون ندارند و در حال حاضر به‌عنوان مکمل‌های غذایی برای این بیماری توصیه نمی‌شوند.
کلام آخر
بدون شک، برای درمان بیماری پارکینسون نیاز به مصرف دارو و پیگیری منظم پزشکی دارید. با این حال، برخی گیاهان دارویی می‌توانند در کنار مداخلات پزشکی به بهبود وضعیت افراد مبتلا کمک کنند. با این وجود، مطالعات کافی در مورد اثرات این گیاهان دارویی انجام نشده و نیاز به تحقیقات بیشتری برای رسیدن به نتیجه‌ی قطعی وجود دارد.
اگر خود یا عزیزانتان به این بیماری مبتلا هستید، می‌توانید با پزشک معالج درباره‌ی اثربخشی درمان گیاهی پارکینسون مشورت کنید و در صورت تأیید پزشک، از مکمل‌های گیاهی به همراه داروهای تجویز شده استفاده کنید.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”