تأثیر درمان گیاهی سکته مغزی هنوز به‌طور کامل اثبات نشده است و این روش‌ها نمی‌توانند به‌عنوان جایگزین درمان‌های پزشکی شناخته شوند. با این حال، آن‌ها می‌توانند در کنار درمان‌های پزشکی به کاهش عوارض ناشی از سکته مغزی کمک کنند. همچنین باید توجه داشته باشید که برخی گیاهان دارویی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند یا با داروهای مصرفی تداخل کنند. بنابراین، قبل از استفاده از هر نوع درمان خانگی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
در این مقاله از دکتر حسین زاده بختوری، به بررسی روش‌های درمان گیاهی سکته مغزی خواهیم پرداخت که ممکن است در بهبود عوارض ناشی از سکته مغزی مفید باشند.
وقتی که خون‌رسانی به مغز دچار مشکل می‌شود
سکته مغزی، که به عنوان حادثه عروق مغز (CVA) نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از مغز مختل شود. در نتیجه این اختلال، یک یا چند عضو بدن که تحت کنترل آن ناحیه از مغز هستند، عملکرد خود را از دست می‌دهند.
اختلال در خون‌رسانی می‌تواند به دو دلیل اصلی اتفاق بیفتد: در سکته ایسکمیک (انسدادی)، جریان خون به دلیل وجود توده یا لخته خون مختل می‌شود، در حالی که سکته هموراژیک (خونریزی) به دلیل خونریزی در بافت مغز ایجاد می‌شود.
این عارضه می‌تواند به مرگ یا ناتوانی دائمی (فلج) منجر شود و به عنوان یک فوریت پزشکی تلقی می‌شود. در سکته‌های ایسکمیک، اگر رسیدگی به بیمار به سرعت و در چند ساعت اولیه انجام شود، احتمال بهبود و درمان وجود دارد. در صورتی که احساس می‌کنید یکی از اعضای خانواده، دوستان یا اطرافیان‌تان به سکته مغزی دچار شده‌اند، بلافاصله و بدون تأخیر با اورژانس تماس بگیرید.
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
درمان گیاهی سکته مغزی تا چه حد تاثیرگذار است؟
تأثیر درمان‌های مکمل و داروهای جایگزین در بهبود سکته مغزی هنوز به‌طور کامل اثبات نشده است. برای ارزیابی اثرات درمان گیاهی سکته مغزی و نحوه عملکرد آن‌ها، به مطالعات بیشتری نیاز است. به همین دلیل، درمان گیاهی سکته مغزی نباید به‌عنوان جایگزینی برای درمان‌های تجویزی پزشک در نظر گرفته شوند.
درست است که اضافه کردن گیاهان دارویی و مفید به رژیم غذایی ممکن است به روند درمان و بهبود بیماران کمک کند، اما باید توجه داشت که این گیاهان نیز می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. همچنین برخی از گیاهان ممکن است با داروهای تجویز شده از سوی پزشک تداخل داشته باشند. بنابراین، قبل از مصرف هر نوع گیاه دارویی، مشورت با پزشک ضروری است.
درمان گیاهی سکته مغزی با چای سیاه و چای سبز
چای دارای ترکیباتی به نام فلاونوئیدها است که می‌توانند به کاهش کلسترول و فشار خون کمک کنند. نوشیدن حداقل سه فنجان چای سیاه یا سبز در روز ممکن است خطر سکته مغزی را کاهش دهد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در افرادی که این میزان چای را مصرف می‌کنند، وقوع سکته مغزی مکرر بسیار کمتر است.
علاوه بر این، چای سیاه می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کنترل دیابت داشته باشد. ترکیبات موجود در چای سیاه عملکردی مشابه انسولین دارند و از تبدیل نشاسته به قند جلوگیری می‌کنند.
توجه: مصرف چای به دلیل وجود فلاونوئیدها به کاهش کلسترول و فشار خون کمک می‌کند. فشار خون بالا یکی از عوامل رایج بروز سکته‌های مغزی است. اگر داروهای مربوط به قلب یا فشار خون مصرف می‌کنید، قبل از مصرف چای و دم‌نوش‌ها حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بدانید: لرزش بدن از داخل
پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای
رژیم غذایی مدیترانه‌ای غنی از میوه‌ها، سبزیجات، گوشت کم‌چربی و دانه‌های مغذی است که می‌توانند به بهبود آسیب‌های ناشی از سکته مغزی کمک کنند. یک مطالعه که بر روی ۲۰ هزار فرد بین چهل تا هفتادوهشت ساله انجام شده، نشان داد که پیروی از این رژیم غذایی، به ویژه در زنان، احتمال بروز سکته مغزی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. در این مطالعه، احتمال بروز سکته در زنان ۲۲ درصد و در مردان ۶ درصد کمتر از سایر شرکت‌کنندگان بود. علت تأثیر بیشتر این رژیم بر زنان هنوز مشخص نیست.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای به عنوان یک رژیم کم‌چربی شناخته نمی‌شود، بلکه قند آن کم و میزان چربی آن بالاست. نکته مهم این است که چربی‌های موجود در این رژیم از منابع مفید و مغذی مانند روغن زیتون و کانولا، غلات سبوس‌دار، میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات تأمین می‌شود.
زنجبیل
زنجبیل که به‌عنوان ادویه در آشپزی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، از قرن‌ها پیش به‌عنوان گیاهی مهم در طب سنتی چین شناخته شده است.
در فلسفه چین باستان، مفهوم یین و یانگ به‌عنوان نمادهای بدی و خوبی مطرح شده است و پزشکان باستانی بر این باور بودند که زنجبیل یک گیاه یانگ (خوب) است که می‌تواند یین (بدی) را کاهش دهد و به تقویت بدن کمک کند. زنجبیل همچنین دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است و می‌تواند به بهبود حافظه و گردش خون کمک کند.
علاوه بر این، مطالعات انجام‌شده بر روی موش‌ها نشان داده‌اند که مصرف ۲۰۰ میلی‌گرم عصاره زنجبیل به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن می‌تواند ضعف حافظه را کاهش دهد.
با این حال، زنجبیل به‌عنوان یک گیاه با خواص ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدان شناخته می‌شود. این گیاه می‌تواند عملکرد آنزیم‌های مربوط به انعقاد خون را مختل کند و خطر خونریزی، به‌ویژه در حین مصرف داروهای ضدانعقاد، را افزایش دهد. بنابراین، توصیه می‌شود که مصرف آن تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
بیشتر بدانید: سرطان ستون فقرات
زعفران
زعفران از زمان‌های قدیم در ایران و آسیای شرقی مورد استفاده قرار گرفته و علاوه بر عطر و طعم خاص و دلپذیر خود، دارای خواص درمانی متعددی نیز است.
ترکیبات موجود در زعفران تأثیرات قابل‌توجهی دارند، از جمله خاصیت ضدتومور، آنتی‌اکسیدانی، تقویت حافظه و یادگیری، ضدالتهاب، ضدتشنج، ضدافسردگی و تنظیم فشار خون.
یافته‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهند که ترکیبات زعفران می‌توانند به کاهش اِدم مغزی، کاهش حجم آنفارکتوس و همچنین کاهش آسیب‌های ناشی از سکته ایسکمیک کمک کنند.
در طب سنتی ایران، زعفران به‌عنوان درمانی برای انسداد عروق مغز و جلوگیری از کمبود اکسیژن به‌کار می‌رود. همچنین این گیاه در درمان سردرد نیز مؤثر است.
در یک مطالعه، موش‌هایی که به‌مدت هفت روز زعفران خوراکی مصرف کرده بودند، پس از این مدت دچار سکته مغزی شدند. نتایج نشان داد که در موش‌های مصرف‌کننده زعفران، تعداد نورون‌های آسیب‌دیده کمتر و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی مغز آن‌ها بیشتر بود.
با این حال، این مطالعات که روی مدل‌های حیوانی انجام شده‌اند، نشان می‌دهند که زعفران می‌تواند از نورون‌ها در برابر آسیب محافظت کند؛ اما هنوز تأثیر این گیاه بر انسان به‌طور جامع بررسی نشده است.
سیاه‌دانه
سیاه‌دانه یکی از گیاهان معروف در درمان‌های سنتی است که اثرات آن بر بیماری‌های مختلف به‌طور گسترده‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. این گیاه دارای خواص متعددی از جمله مسکن، ضدالتهاب، آنتی‌اکسیدان، آنتی‌باکتریال و تنظیم‌کننده سیستم ایمنی است.
یکی از ترکیبات اصلی سیاه‌دانه، تیموکینون، یک آنتی‌اکسیدان قوی است که از اندام‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کند. به همین دلیل، سیاه‌دانه می‌تواند رادیکال‌های آزاد را پاک‌سازی کرده و خاصیت ضدالتهابی داشته باشد.
تحقیقات نشان داده‌اند که تأثیر ترکیبات موجود در سیاه‌دانه بر مغز موش‌های آزمایشگاهی نتایج مثبتی را به همراه دارد. با این حال، برای تعیین دوز دقیق مورد نیاز و تأثیر مستقیم آن بر آسیب‌های ناشی از سکته مغزی به تحقیقات بیشتری نیاز است.
سیاه‌دانه به‌عنوان یک دانه گیاهی با خواص ضدالتهاب و تقویت‌کننده سیستم ایمنی شناخته می‌شود. یکی از عوارض جانبی این گیاه کاهش فشار خون است؛ بنابراین افرادی که داروهای ضدفشار خون مصرف می‌کنند، باید از مصرف آن پرهیز کنند.
چگونه از وقوع سکته‌ی مغزی پیشگیری کنیم؟
تغییر سبک زندگی و ترک عادت‌های ناپسند از مؤثرترین راه‌ها برای پیشگیری از این بیماری خطرناک به شمار می‌روند. در ادامه، به چند عامل کلیدی برای جلوگیری از سکته مغزی اشاره می‌کنیم:
1. ترک سیگار: هر چه سریع‌تر اقدام به ترک سیگار کنید. قطع مصرف سیگار می‌تواند به طور قابل توجهی خطر سکته مغزی را کاهش دهد.
2. کاهش مصرف الکل: پرهیز از نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند خطر سکته مغزی و فشار خون بالا را کاهش دهد.
3. حفظ وزن سالم: نگه‌داشتن وزن در سطح سالم از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا چاقی و اضافه وزن می‌توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند.
4. رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات: مصرف میوه و سبزیجات تازه به بهبود سلامت عمومی و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌ها کمک می‌کند.
5. انتخاب غذاهای سالم: از مصرف غذاهایی با سطح بالای کلسترول، چربی‌های ترانس و چربی‌های اشباع شده خودداری کنید.
6. فعالیت بدنی منظم: ورزش و فعالیت بدنی به کنترل وزن و کاهش فشار خون و کلسترول کمک می‌کند.
7. معاینه‌های دوره‌ای: به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت سلامت خود را زیر نظر داشته باشید.
برای مدیریت سلامت خود، مراحل زیر را در نظر بگیرید:
بررسی سطح کلسترول و فشار خون: این موارد را به‌طور مرتب کنترل کنید.
مشاوره با پزشک: درباره تغییرات سبک زندگی و بهبود سلامت خود با پزشک مشورت کنید.
بررسی درمان‌های موجود: گزینه‌های درمانی را با پزشک متخصص بررسی کرده و بهترین راهکار را انتخاب کنید.
مدیریت مشکلات قلبی: بر روی مشکلات قلبی خود تمرکز کرده و در صدد حل آن‌ها برآیید.
کنترل دیابت: اگر دیابت دارید، اقدامات لازم برای مدیریت و کنترل آن را انجام دهید.
کلام آخر
سبک زندگی سالم و مصرف متعادل از ادویه‌جات و گیاهان می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت عمومی بدن و عروق خونی داشته باشد. با این حال، باید توجه داشته باشید که به‌دلیل کمبود تحقیقات کافی، اطلاعات دقیقی درباره میزان اثربخشی روش‌های درمان گیاهی سکته مغزی وجود ندارد.
اگر فردی دچار سکته مغزی شده باشد یا به دلیل در خطر بودن برای سکته مغزی دارویی مصرف کند، ضروری است که به‌طور منظم و طبق دستور پزشک داروهای خود را مصرف کند. همچنین، باید هر گونه فرآورده دارویی یا گیاهی را از نظر تداخل با پزشک خود بررسی کند؛ زیرا مصرف همزمان برخی از گیاهان دارویی با دیگر داروها می‌تواند تداخل ایجاد کند.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”