آیا تا به حال اصطلاح “حمله پانیک” یا “پنیک اتک” را شنیده‌اید؟ ممکن است خودتان این حالت را تجربه کرده باشید یا از اطرافیان چیزی درباره آن شنیده باشید. در واقع، این نوع حمله بخشی از واقعیت زندگی ماست و نمی‌توان به سادگی آن را نادیده گرفت. حملات پانیک به قدری ترسناک و نگران‌کننده هستند که می‌توانند ما را به شدت مضطرب کنند. اما اگر دانش و آگاهی‌مان درباره پنیک اتک افزایش یابد، بدون شک بهتر می‌توانیم با آن مواجه شویم و کنترل بهتری داشته باشیم.
شخصی که دچار حمله پانیک می شود چه اتفاقاتی را تجربه می کند؟
در زمان بروز حملات پانیک، ممکن است دچار ترس شدید، اضطراب و علائم فیزیکی ناتوان‌کننده‌ای شوید که می‌تواند فعالیت‌های روزمره شما را برای لحظاتی مختل کند. در طول این حمله، سیستم عصبی بدن تحت تأثیر اضطراب قرار می‌گیرد و علائم جسمی مختلفی ایجاد می‌شود تا بدن شما را نسبت به خطرات احتمالی هشدار دهد.
این علائم ممکن است مدتی ادامه داشته باشند و حتی با گذشت زمان تشدید شوند. اگر تا به حال حمله پانیک را تجربه کرده‌اید یا نگرانید که ممکن است در آینده با آن مواجه شوید، آگاهی از معیارهای تشخیص اختلال پانیک، علائم رایج آن و روش‌های مدیریت و مقابله با حملات می‌تواند برایتان بسیار کمک‌کننده باشد.
بیشتر بدانید: لرزش بدن از داخل
حمله پانیک چیست؟
به گفته انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، حملات پانیک موج‌هایی ناگهانی و شدید از ترس هستند که فراتر از واکنش‌های معمول به استرس بوده و ممکن است احساس کنید که در آستانه مرگ قرار دارید. این حملات اغلب بدون هیچ دلیل واضح و مشخصی رخ می‌دهند.
حملات پانیک معمولاً بدون هشدار و به صورت ناگهانی اتفاق می‌افتند و تا زمان پایان یافتن آن، توانایی شما برای انجام هرگونه فعالیت در هر موقعیتی که باشید، به شدت مختل می‌شود. تجربه یک حمله پانیک می‌تواند به ترس و اضطراب شدید درباره آینده منجر شود، به‌طوری که در حین حمله تصور می‌کنید که اتفاقی هولناک در حال وقوع است و ممکن است فکر کنید که زمان زیادی برای زنده ماندن ندارید. از این رو، اغلب افراد سعی می‌کنند از موقعیت‌ها یا مکان‌هایی که ممکن است این حملات را تحریک کنند، دوری کنند.
اگرچه بیشتر حملات پانیک به صورت ناگهانی و غیرمنتظره رخ می‌دهند، گاهی اوقات ممکن است برخی حملات قابل پیش‌بینی باشند. حملات غیرمنتظره معمولاً شامل احساس ناگهانی و شدید ترس، اضطراب یا هراس هستند که واکنش بدن به تهدید درک‌شده ممکن است با واقعیت آن تهدید تناسب نداشته باشد. اما در حملات پانیک قابل پیش‌بینی، معمولاً یک تهدید واقعی یا محرک مشخص، عامل بروز این حملات است.
چه زمانی حملات پانیک نشانه اختلال پانیک است؟
حمله پانیک یا پنیک اتک، نوعی ترس یا اضطراب شدید و ناتوان‌کننده است که می‌تواند عملکرد فرد را به طور موقت مختل کند. بسیاری از افراد ممکن است در طول زندگی خود یک یا دو بار حمله پانیک را تجربه کنند، که اغلب ناشی از تغییرات ناگهانی و غیرمنتظره در زندگی آن‌هاست و معمولاً جای نگرانی جدی ندارد. اما زمانی باید این حملات را به عنوان یک اختلال عصبی در نظر گرفت که به طور مکرر و دوره‌ای رخ دهند و فرد دائماً در نگرانی از وقوع مجدد آن‌ها باشد.
اگر تعداد حملات پانیک و ترس از بازگشت آن‌ها به قدری زیاد شود که عملکرد روزانه شما را مختل کند، بهتر است برای بهبود و درمان به یک روانپزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: نمونه برداری از تومور مغزی
شناخت علائم حمله پانیک
علائم حملات پانیک می‌توانند به شکل‌های مختلفی ظاهر شوند و معمولاً کوتاه‌مدت هستند. این علائم اغلب در عرض 30 دقیقه به اوج خود می‌رسند و سپس کاهش می‌یابند. بسیاری از افراد پس از این حملات احساس خستگی شدید می‌کنند. علائم رایج حملات پانیک شامل موارد زیر است:
- افزایش یا نامنظم شدن ضربان قلب
- احساس داشتن حمله قلبی
- درد در ناحیه قفسه سینه
- تعریق شدید
- لرزش یا احساس تکان خوردن بدن
- تنگی نفس یا تنفس نامنظم
- احساس خفگی
- حالت تهوع یا درد معده و روده
- سرگیجه، بی‌ثباتی، سبکی سر یا احتمال غش
- احساس گرما یا سرما به‌طور متناوب
- بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها
- احساس جدا شدن از بدن یا محیط
- ترس از دست دادن کنترل، دیوانه شدن یا مرگ
حملات پانیک معمولاً در عرض 10 دقیقه به اوج خود می‌رسند و پس از حدود 30 دقیقه کاهش می‌یابند، اما ممکن است در برخی موارد، علائم بیش از این مدت ادامه پیدا کنند.
چه چیزی باعث اختلال پانیک می شود؟
هرچند جامعه پزشکی هنوز دلیل قطعی برای اختلالات پانیک پیدا نکرده است، اما برخی عوامل رایج در افرادی که حملات پانیک را تجربه می‌کنند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی اختلال یا حملات پانیک
- تجربه عوامل استرس‌زا در زندگی، مانند از دست دادن عزیزان یا بیماری
- تجربه آزار جسمی یا جنسی در دوران کودکی
- مواجهه با تجربیات آسیب‌زا
- تغییرات بزرگ در زندگی، مانند طلاق یا زایمان
- مصرف سیگار
- مصرف زیاد کافئین
عوارض مربوط به اختلال پانیک درمان نشده
اگر حمله پانیک درمان نشوند، ممکن است مشکلات جدی برای فرد به وجود آید. ترس از تجربه دوباره حمله پانیک می‌تواند منجر به اضطراب مداوم و نگرانی‌های جدید شود. برخی از عوارض احتمالی ناشی از اختلال پانیک درمان نشده شامل موارد زیر است:
- ایجاد فوبیاهای جدید
- بروز مشکلات جسمی
- انزوا و اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی
- کاهش توانایی و عملکرد در زندگی روزمره
- بروز اختلالات خلقی، اضطراب یا دیگر مشکلات روانی
- افزایش خطر اقدام به خودکشی
- سوءمصرف الکل یا مواد مخدر
درمان های اختلال پانیک
روان‌درمانی یکی از موثرترین روش‌های درمان برای مدیریت حمله پانیک و اختلال پانیک به شمار می‌رود. متخصص اعصاب و روان می‌تواند بهترین راهکار درمانی را پیشنهاد دهد و مشخص کند که آیا داروها می‌توانند به عنوان مکمل برنامه درمانی شما مفید باشند یا خیر.
بیشتر بدانید: سرطان ستون فقرات
درمان شناختیرفتاری (CBT) به عنوان درمان ارجح برای بزرگسالان و کودکان مبتلا به حملات پانیک و اختلالات اضطرابی شناخته می‌شود. این روش به افراد کمک می‌کند تا علائم فیزیکی حملات را بهتر تحمل کنند و با تغییر الگوهای فکری، دیدگاهی صحیح‌تر برای مقابله با این علائم به دست آورند. مهارت‌های مفیدی برای مقابله با حملات پانیک عبارتند از:
- تمرین تنفس عمیق
- افزایش تحمل و حساسیت‌زدایی
- آرام‌سازی عضلانی
- تجسم یک محیط آرامش‌بخش
- درک هراس به عنوان یک وضعیت موقتی
- استفاده از عطرها و اسانس‌های آرام‌بخش
- دوری از عوامل استرس‌زا
- تمرکز بر یک موضوع جانبی برای منحرف کردن ذهن
- مثبت‌اندیشی
- پیاده‌روی یا انجام ورزش‌های سبک
- صحبت با فردی مناسب و حمایت‌گر
- شناخت عوامل محرک وحشت و به کارگیری مهارت‌های مقابله‌ای در هنگام وقوع حمله
درمان اختلالات پانیک معمولاً نتایج بسیار مثبتی به همراه دارد و به افراد کمک می‌کند تا درک کنند علائمی که در طول حمله تجربه می‌کنند، زندگی‌شان را به خطر نمی‌اندازد.
در پایان
اگر حمله پانیک شما به طور مکرر رخ می‌دهند یا به شکلی قابل توجه زندگی روزمره و عملکرد شما را مختل کرده‌اند، توصیه می‌شود از یک روانپزشک کمک بگیرید. حملات پانیک می‌توانند ناراحتی عاطفی شدید و اختلالات جدی در فعالیت‌های روزانه ایجاد کنند. آگاهی از علائم این حملات و روش‌های پیشگیری از آن‌ها می‌تواند به شما کمک زیادی کند.
“با دکتر حسین زاده بختوری، اعتمادی به آینده سالمتان”