جراحی صرع ممکن است در افراد در هر سنی مورد توجه قرار گیرد و بهترین کاندیدا برای جراحی از نظر جراح صرع افرادی هستند بیمای صرع آن‌ها با مصرف دارو قابل کنترل نیست. همچنین افرای که علت تشنج آن‌ها ناهنجاری و اختلال مغزی باشد.
جراحی صرع روشی است که باعث از بین رفتن یا تغییر ناحیه ای از مغز بیمار در محل بروز تشنج می شود. در این روش پزشک قسمت غیر طبیعی مغز را که باعث تشنج می‌شود از بین می برد.
تومور های مغزی و ناهنجاری های عروقی (عروق خونی) سکته های مغزی قدیمی و بی نظمی های مادرزادی (ارثی) نیز ممکن است تحت درمان قرار گیرند.

دلیل اقدام به جراحی توسط جراح صرع

زمانی که داروها تشنج را کنترل نکنند جراحی صرع ممکن است گزینه بعدی برای درمان باشد، شرایطی که به صرع مقاوم به درمان یا صرع مقاوم به دارو شناخته می شود. هدف از جراحی صرع از بین بردن تشنج یا محدود کردن شدت آنها با یا بدون استفاده از داروها است.
از نظر متخصص و جراح صرع، صرع کنترل نشده می تواند منجر به تعدادی از عوارض و خطرات سلامتی از جمله موارد زیر شود:

• صدمات جسمی در هنگام تشنج
• غرق شدن ، در صورت بروز تشنج در هنگام حمام یا شنا
• افسردگی و اضطراب
• کاهش حافظه یا مهارت های دیگر تفکر
• تأخیرهای رشد در کودکان
• مرگ ناگهانی (عارضه نادر صرع)

اقدامات جراح صرع برای درمان

تشنج صرع ناشی از فعالیت غیر طبیعی سلولهای خاص مغزی (نورون ها) است. نوع جراحی تا حد زیادی به محل قرارگیری نورون ها که باعث تشنج می شوند و سن بیمار بستگی دارد.

انواع جراحی و اقدماتی که جراح صرع استفاده می‌کند شامل موارد زیر است:

عمل جراحی رزکسیون

رایج ترین عمل جراحی صرع، برداشتن بخش کوچکی از مغز است. جراح صرع بافت های مغز را در ناحیه مغز که منشاء آن تشنج است، قطع می‌کند، معمولاً محل تومور، آسیب مغزی یا ناهنجاری است. جراحی های رزکسیون اغلب در یکی از لوب های تمپورال انجام می‌شود، ناحیه‌ای که حافظه بصری ، درک زبان و احساسات را کنترل می کند.

استفاده جراح صرع  با لیزر بینابینی

لیزر بینابینی (LITT)، یک عمل جراحی کم تهاجم است که از لیزر برای مشخص کردن و از بین بردن بخش کوچکی از بافت مغز استفاده می‌کند. تصویربرداری از رزونانس مغناطیسی (MRI) برای هدایت جراح استفاده می‌شود.

برداشتن نیمکره توسط جراح صرع

یک روش برای از بین بردن یک طرف (نیمکره) ماده خاکستری چین دار مغز (قشر مغز) است. این عمل جراحی به طور کلی برای کودکانی که تشنج هایی را تجربه می‌کنند استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: جراحی صرع در کودکان

خطرات جراحی صرع

مناطق مختلف مغز عملکردهای مختلفی را کنترل می کنند. بنابراین، خطرات بسته به محل جراحی و نوع جراحی متفاوت است. جراح صرع شما به شما در درک خطرات خاص و همچنین راهکارهایی که از آنها استفاده می‌کنند برای کاهش خطر عواقب نامطلوب کمک می‌کند.

خطراتی که  پزشک درباره آنها به شما هشدار می‌دهد شامل موارد زیر است:

1. مشکلات حافظه و زبان که می‌تواند بر توانایی شما در درک و استفاده از زبان تأثیر بگذارد.
2. نقص بینایی در جایی که زمینه های بینایی چشمان شما با هم همپوشانی دارند
3. افسردگی یا سایر تغییرات خلقی که می توانند بر عملکرد بین فردی یا اجتماعی تأثیر بگذارند
4. سردرد
5. سکته

یافتن منطقه دچار مشکل توسط جراح صرع

روشهای زیر اقداماتی است که جراح صرع برای یافتن محل ایجاد و شناسایی کانون صرع انجام می‌دهد:

الکتروانسفالوگرام پایه (EEG)

در این آزمایش، الکترودهایی بر روی پوست سر قرار می‌گیرند تا در هنگام تجربه تشنج، فعالیت الکتریکی تولید شده توسط مغز اندازه گیری شود. الگوهای موجود در این فعالیت می تواند نواحی کلی مغز را که ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند نشان دهد.

استفاده جراح صرع از فیلم EEG

فیلم EEG مداوم با نظارت ویدیویی تشنج های شما را هنگام وقوع ثبت می کند. از آنجا که باید داروهای تشنج شما کاهش یابد یا به طور موقت متوقف شود تا تشنج ایجاد شود، برای این آزمایش در بیمارستان بستری خواهید شد.

ارتباط تغییرات EEG با حرکات بدن در هنگام تشنج به شما کمک می‌کند تا ناحیه مغز شما که در آن تشنج شروع می‌شود، مشخص شود.

MRI

MRI که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق استفاده می کند ، می تواند سلول های آسیب دیده ، تومورها یا سایر ناهنجاری هایی که می تواند باعث تشنج شود را شناسایی کند.

نظارت جراح صرع بر EEG تهاجمی

اگر یک آزمایش EEG نتواند محلی سازی محل تحریک تشنج را انجام دهد ، نظارت با الکترودهای جراحی انجام می شود. جراح شبکه یا نوار الکترود را روی سطح مغز قرار می دهد و یا الکترودهایی را عمیق تر در داخل مغز قرار می دهد. نظارت بر EEG در حالی که بیهوش هستید انجام می شود.

EEG ویدیویی با الکترودهای تهاجمی

الکترودهای قرار داده شده توسط جراح صرع ممکن است برای یک روش EEG ویدیویی مورد نیاز باشد. بعد از عمل جراح ، اطلاعات ویدیو و EEG در حین بیدار شدن از بیمارستان در حالی که بیدار هستید اما داروهای ضد تشنج مصرف نمی کنید، ضبط می شود.

توموگرافی

انتشار پوزیترون (PET) یک دستگاه تصویربرداری تخصصی است که برای اندازه گیری عملکرد مغز هنگام عاری از تشنج استفاده می شود. تصاویر به تنهایی – یا همراه با داده های MRI – می توانند به شناسایی منبع تشنج به پزشک کمک کنند.

ارزیابی ها برای درک عملکرد مغز

بسته به محل جراحی، جراح صرع ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد تا مناطق دقیق مغز را کنترل کند که زبان، عملکردهای حسی، مهارت حرکتی یا سایر عملکردهای مهم را کنترل می کند. این اطلاعات به جراح شما کمک می کند تا عملکرد خود را تا حد امکان در هنگام از بین بردن یا تغییر سایتی در مغز شما حفظ کند.

این آزمون ممکن است شامل موارد زیر باشد:

MRI عملکردی

این آزمایش مناطقی از فعالیت مغز را هنگام انجام یک کار خاص مانند گوش دادن یا خواندن مشخص می کند. این کار به جراح صرع کمک می‌‎کند مکان های دقیق مغز شما را که عملکرد خاصی را کنترل می کند، بشناسد.

نقشه برداری مغز توسط جراح صرع

الکترودهای کوچک با جراحی بر روی سطح مغز قرار می گیرند. هنگامی که بعد از عمل هوشیار هستید ، تعدادی کار را انجام می دهید که با اندازه گیری فعالیت الکتریکی مغز شما مطابقت دارد.

آزمایشات عصبی

یک تست برای اندازه گیری مهارتهای یادگیری کلامی و غیر کلامی و عملکرد حافظه انجام می‌شود. این آزمایشات ممکن است بینشی اضافی در مورد ناحیه مغز در اثر تشنج و همچنین یک پایه برای اندازه گیری عملکرد بعد از عمل فراهم کند.

مراقبت های قبل، حین و بعد از عمل

بعد از تعیین زمان انجام جراحی صرع باید با جراح صرع خود درباره مراقبت ها و نکات قبل و بعد از عمل صحبت داشته باشید.

مراقبت ها و نکات حین عمل را تیم پزشکی انجام می‌دهند که صرفا برای اطلاعات بیشتر درباره آن نیز به شما توضیحاتی ارائه می‌کنیم.

قبل از عمل

برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، باید موهای خود را کوتاه کنید و یا فقط قسمتی که جراح صرع از آن طریق به مغز دسترسی پیدا می‌کند را بتراشید.

مواد غذایی چرب، فست فود و خیلی شیرین تا چند روز قبل از عمل مصرف نکنید و در صورت مصرف دارو، میزان آن را با پزشک خود چک کنید.

در طول عمل

ضربان قلب، فشار خون و میزان اکسیژن شما در طول عمل تحت نظارت خواهد بود. یک مانیتور EEG همچنین می تواند در طول عمل امواج مغزی شما را ضبط کند تا بتواند بخشی از مغز را در جایی که تشنج شروع می شود بومی سازی کند.

جراحی صرع معمولاً در حین بیهوشی عمومی انجام می شود و در طی عمل بیهوش خواهید بود. در شرایط نادر، پزشک ممکن است شما را در طی بخشی از عمل از خواب بیدار کند تا به تیم کمک کند تا تعیین کند کدام بخش از زبان و حرکت کنترل مغز شماست. در چنین مواقعی برای کنترل درد از دارو استفاده می کنید.

جراح صرع بسته به نوع جراحی ، یک پنجره نسبتاً کوچک در جمجمه ایجاد می‌کند. پس از عمل پنجره استخوان برای بهبودی به جمجمه باقی مانده تعویض می شود.

مراقبت های بعد از عمل

شما در یک منطقه خاص برای ریکاوری قرار دارید که بعد از بیهوشی از خواب بیدار می شوید. ممکن است لازم باشد شب اول بعد از عمل را در بخش مراقبت های ویژه بگذرانید. کل مدت بستری در بیمارستان برای بیشتر جراحی های صرع معمولاً حدود سه یا چهار روز است.

هنگام بیدار شدن ، سر شما متورم و دردناک خواهد شد. حداقل بسیاری از افراد حداقل برای چند روز اول به مسکن برای درد نیاز دارند. بسته یخی روی سر شما نیز ممکن است کمک کند. بیشتر تورم و درد بعد از عمل ظرف چند هفته برطرف می شود.

احتمالاً تقریباً یک یا سه ماه دیگر قادر نخواهید بود به کارهای عادی روزانه خود بپردازید. شما باید چند هفته اول بعد از عمل صرع استراحت کنید و سپس به تدریج سطح فعالیت خود را افزایش دهید.

کلام آخر

در این مقاله درباره اقدامات جراح صرع برای درمان این بیماری و مراقبت های قبل و بعد از آن با شما صحبت کردیم و اطلاعاتی درباره نحوه به دست آوردن محل بیماری و روش های جراحی را یه شما ارائه دادیم.

بیماری تشنج و صرع در اکثر مواقع با دارو قابل کنترل و تا حدودی درمان هستند.

تنها زمانی نیاز به عمل جراحی می‌رسد که دیگر دارو نتواند بیماری را کنترل کند.

منابع: mayoclinic , epilepsy

دکتر بختوری

سوالات متداول

• چگونه برای جراحی صرع آماده شویم؟

تیم پزشکی چندین آزمایش را برای تعیین صلاحیت شما برای جراحی، شناسایی محل جراحی مناسب و انجام جزئیات عملکرد این منطقه خاص از مغز شما انجام خواهد داد.

برخی از این آزمایشات به صورت سرپایی انجام می شوند، در حالی که برخی دیگر نیاز به بستری در بیمارستان دارند.

• عمل صرع با لیزر تا چه اندازه موثر است؟

تنها نوع درمان صرع با لیزر استفاده از روش لیزر بینابینی است که برای از بین بردن بافت کوچکی از مغز استفاده می‌شود و تأثیر آن برای افرادی که شدت بیماری در آنها کم است مشهود است.